Uzyskaj dostęp do tej i ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
Kompletny zestaw do samodzielnej nauki:
Rosyjski. Superkurs to pierwsze tak kompleksowe rozwiązanie dla wszystkich, którzy chcą nauczyć się języka od podstaw, a zarazem możliwie szybko móc korzystać z jego znajomości w życiu codziennym. Łączy w sobie zalety intensywnego kursu, sprawdzoną w praktyce użyteczność rozmówek, oraz wygodę i mobilność.
Kurs obejmuje poziomy A1 i A2 oraz przygotowanie do B1 zgodnie z klasyfikacją Rady Europy. Ponadto zawiera:
Rozmówki polsko-rosyjskie to:
Wersja mobilna na smarftony i tablety została wzbogacona m.in. o interaktywny spis treści, hipertekstowe linki przy każdym ćwiczeniu odsyłające do klucza do ćwiczeń. Udostępnia też cały zakres typowych funkcjonalności dla formatów mobilnych (wyszukiwanie, skalowalność, zakładki) zachowując istotne dla pozycji edukacyjnej zalety szaty graficznej książki papierowej.
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 404
Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:
Halina Dąbrowska, Mirosław Zybert
superkursRosyjski
• Intensywny kurs w 30 lekcjach
• Rozmówki polsko-rosyjskie
Konsultacja językowa: Nina Gierus
Autorzy kursu: Halina Dąbrowska, Mirosław Zybert
Autor rozmówek: Mirosław Zybert
Projekt i opracowanie graficzne: Studio 27
Ilustracja na okładce: stockxpert
Redaktor serii: Marek Jannasz
Redakcja i korekta: Paweł Pokora
Redakcja językowa: Aleksander Chochłow, Nina Gierus
Opracowanie wersji elektronicznej oraz konwersja:
© Copyright by Wydawnictwo Lingo sp. j., Warszawa 2013
ISBN: 978-83-60287-34-7
ISBN epub: 978-83-7892-021-2
ISBN mobi: 978-83-7892-022-9
Intensywny kurs w 30 lekcjach
Samouczek języka rosyjskiego przeznaczony jest dla osób, które chcą samodzielnie rozpocząć naukę tego języka. Dla nich, przede wszystkim, przeznaczone jest pięć pierwszych lekcji, w których mogą zapoznać się z alfabetem rosyjskim oraz podstawowymi zasadami wymowy, akcentu i intonacji rosyjskiej.
Z samouczka mogą też korzystać ci, którzy kiedyś rozpoczęli naukę, jednak długa przerwa i brak kontynuacji spowodowały utratę nabytych umiejętności.
Zasadniczym celem, który założyli autorzy, jest ukształtowanie u uczących się podstawowych umiejętności w zakresie posługiwania się językiem rosyjskim w wybranych sytuacjach, w których mogą i będą kontaktować się z osobami posługującymi się tym językiem.
Przed przystąpieniem do nauki należy zapoznać się ze strukturą podręcznika, co w znacznym stopniu ułatwi efektywne korzystanie z niego.
Materiał poszczególnych lekcji to uporządkowany zbiór ćwiczeń, ułożonych w optymalnej, naszym zdaniem, kolejności, w której należy je wykonywać.
Prezentacji nowego materiału dokonujemy w dialogach wstępnych lub krótkich tekstach, którym towarzyszy zazwyczaj polecenie: posłuchaj, powtórz, przeczytaj. Kolejność tych czynności ma duże znaczenie:
Dialog
powinien być najpierw wysłuchany z nagrania (najlepiej 2 lub 3-krotnie). Zrozumienie treści ułatwi podane słownictwo oraz tłumaczenie całości tekstu w końcu rozdziału (lekcji).
Następnie
dialogi
powinny być powtórzone z towarzyszeniem nagrania, a później samodzielnie, małymi fragmentami. Ważnym elementem umożliwiającym komunikację w języku rosyjskim jest wymowa, akcent i intonacja. Żeby je opanować w stopniu nie zakłócającym porozumiewania się, nie wystarczy teoretyczna znajomość ich zasad. Właśnie powtarzanie głośne zapewni nam niezbędne ćwiczenie wymowy, akcentu i intonacji rosyjskiej.
Ciche
oraz głośne odczytanie tekstu dialogów służy rozpoznawaniu liter, kojarzeniu ich z dźwiękami i kształtowaniu podstaw techniki czytania. Czytaniu w pierwszej fazie powinno towarzyszyć równoczesne odsłuchiwanie nagrania.
Ćwiczenia występujące bezpośrednio
po
dialogach są z nimi ściśle związane i ich wykonanie nie wymaga znajomości innych form językowych niż zastosowane w dialogach.
Kolejne
ćwiczenia służą zastosowaniu zwrotów i wyrażeń językowych z dialogów w innych, podobnych sytuacjach z życia codziennego. Niezbędny do tego materiał słownikowy i gramatyczny podawany jest w podrozdziałach „To trzeba wiedzieć” i „To ważne”. Autorzy prezentują materiał gramatyczny tylko w takim zakresie, jaki jest w danej chwili niezbędny do zastosowania w ćwiczeniach i potrzebny na danym etapie nauczania. Tak, na przykład, przy określaniu czasu liczebniki podawane są tylko do 30 i tylko w formach niezbędnych do realizacji tego celu, natomiast przy określaniu wieku ich zakres zostaje rozszerzony do 100. Objaśnienia gramatyczne podawane są w języku polskim. Wzory koniugacyjne i deklinacyjne zamieszczone są w całości, aby uczący mógł poznać całokształt zagadnienia i wykorzystać tylko to, co jest mu aktualnie niezbędne. Prezentacji materiału gramatycznego towarzyszą ćwiczenia utrwalające i kontrolujące jego stosowanie.
Zawsze
po kilku lekcjach pojawia się krótki rozdział „To już potrafisz! Sprawdź się!”, zawierający zestaw ćwiczeń kontrolujących nabyte umiejętności.
Rozwiązania ćwiczeń, zarówno
ze
wspomnianego rozdziału, jak i z poszczególnych lekcji znajdzie uczący się na końcu każdej lekcji „Klucz do ćwiczeń”. Te ćwiczenia, które wymagają indywidualnej wypowiedzi uczącego się, nie mają rozwiązań w kluczu.
W
niektórych lekcjach wprowadzono krótkie teksty do czytania bez ich tłumaczenia na polski. Dotyczą one najczęściej zagadnień związanych z kulturą Rosji. Zawierają poznane wcześniej słownictwo, a w przypadku trudności uczący się może skorzystać z zamieszczonego na końcu podręcznika słowniczka rosyjsko-polskiego.
W trakcie uczenia się wskazany jest również stały kontakt z „żywym” językiem. Najlepszy i najłatwiejszy obecnie kontakt z językiem zapewnia internet. Dlatego też w samouczku w wielu lekcjach znajdują się odsyłacze do konkretnych rosyjskich stron www, związanych tematycznie z daną lekcją.
Życzymy sukcesów w nauce języka rosyjskiego!
Autorzy
Głoski akcentowane oznaczono podkreśleniem.
А аА а
Б бБ б
В вВ в
Г гГ г
Д дД д
Е еЕ е
Ё ёЁ ё
Ж жЖ ж
З зЗ з
И иИ и
Й йЙ й
К кК к
Л лЛ л
М мМ м
Н нН н
О оО о
П пП п
Р рР р
С сС с
Т тТ т
У уУ у
Ф фФ ф
Х хХ х
Ц цЦ ц
Ч чЧ ч
Ш шШ ш
Щ щЩ щ
Ъъ
Ыы
Ь Ь
Э эЭ э
Ю юЮ ю
Я яЯ я
а
бэ
вэ
гэ
дэ
йэ
йо
жэ
зэ
и
и кpаткое
ка
элЬ
эм
эн
о
пэ
эр
эс
тэ
у
эф
ха
цэ
че
ша
ща
твёрдЫй знак (znak twardy)
Ы
мягкийзнак (znak miękki)
э оборотное
йу
йа
Czy wiesz, że
... nazwa alfabetu rosyjskiego – cyrylica – pochodzi od imienia Cyryl. Imię to nosił mnich, który wraz ze swym towarzyszem Metodym w IX wieku szerzył chrześcijaństwo na Rusi i opracował alfabet słowiański. Alfabetem tym, opartym na greckim, posługują się do dzisiaj Słowianie wschodni i południowi.
Głoski akcentowane oznaczono podkreśleniem.
Litery rosyjskie drukowane:
А, а– a
Э, э– e
О, о– o
К, к– k
Т, т– t
Н, н– n
Ч, ч– cz
П, п– p
Б, б– b
Litery rosyjskie pisane:
А а Э э О о К к Т т Н н Ч ч П п Б б
1. Przeczytaj:
Klucz
А: Ктоэто?
В:Это Анна.
А: А это кто?
В:Это Ната.
А: А ктоэто?
В:Это кот.
А: Это почта?
В: Почта.
А: А это что?
В:Это банк.
– W języku rosyjskim w odniesieniu do zwierząt, ryb i ptaków stosujemy pytanie кто ?
– W zdaniach rosyjskich czasownik posiłkowy być w czasie teraźniejszym jest pomijany. Rzeczownik ma formę mianownika.
Porównaj: Это почта? – To jest poczta?
2. Uzupełnij dialogi
Klucz
– .........................................
– Это Ната.
– .........................................
– Это Анна.
– .........................................
– Это банк.
– .........................................
– Это почта.
3. Zapytaj kto to jest lub co to jest?
Klucz
Это почта. Это кот. Это Анна. Это банк.
Bardzo ważny jest w języku rosyjskim akcent, który (inaczej niż w języku polskim) jest ruchomy. Znaczy to, że w różnych formach tego samego wyrazu może on się przemieszczać, na przykład:
окно (mianownik l. poj.) окна (mianownik l. mn.).
1. Wymowa niektórych samogłosek zależy od pozycji akcentu, szczególnie samogłoski o. Jeżeli samogłoska o znajduje się przed akcentem, wymawiamy ją jak a, np.: окно (akno), natomiast, gdy znajduje się w pozycji po akcencie wymawiamy ją jak krótki dźwięk pośredni między a i y, np.:это.
2. Samogłoskę o wymawiamy jak o jedynie jeśli jest ona akcentowana, np.: почта. Wymawiamy ją jednak nieco inaczej niż w języku polskim: dłużej i mocniej, z większym zaokrągleniem ust.
Dla ułatwienia w samouczku akcent oznaczany będzie ukośną kreską nad samogłoską akcentowaną.
3. Spółgłoska ч należy do spółgłosek, które w języku rosyjskim wymawiamy zawsze miękko, np.: почта.
Jednak w niektórych wyrazach, jak na przykład что, spółgłoskę tę wymawiamy jako sz (szto).
4. W języku rosyjskim zdania pytające wypowiadamy z intonacją wznoszącą na sylabie akcentowanej, np.:
Кто это? А это кто? Это Анна? Это почта?
Natomiast zdania oznajmujące wypowiadamy z intonacją opadającą (zob. ćw. 4),
np.: Это Анна. Это банк.
4. Przeczytaj:
Klucz
окно(m. l. poj.) – окна (m. l. mn.); почта, что.
Кто это? А это кто? Это Анна? Это почта? Это Анна. Это банк.
5. Przeczytaj tekst pisany.
Klucz
Ктоэто? Это Анна. Это Ната. Это кот. Что это? Это почта. Это банк.
Głoski akcentowane oznaczono podkreśleniem.
Litery rosyjskie drukowane:
Е, е – ie (je)
Ё, ё – io (jo)
Ю, ю – iu(ju)
Я, я – ia (ja)
И, и – i
Г, г– g
Д, д– d
М, м – m
Р, р– r
Litery rosyjskie pisane:
Е е Ё ё Ю ю Я я И и Г г Д д М м Р р
1. Przeczytaj:
Klucz
А: Где Катя?
В: Катя дома.
А: А Юра?
В:Юра на почте.
А: А тётя и дядя?
В: Тётя и дядя на работе.
дома – w domu
на работе – w pracy
тётя– ciocia
дядя – wujek
2. Odpowiedz na pytania:
Klucz
Где Юра? Где Катя? А где тётя и дядя?
3. Uzupełnij dialog:
Klucz
– .........................................
– Катя дома.
– .........................................
– И Юра дома.
– .........................................
Тётя и дядя на работе.
4. Zapytaj, gdzie są te osoby.
Klucz
Katia
Jura
ciocia i wujek
Anna i Nata
5. Powiedz po rosyjsku, gdzie są osoby wymienione w ćwiczeniu 4.
Klucz
Litery rosyjskie е, ё, ю, я, nazywane również samogłoskami jotowanymi, mogą odpowiadać różnym głoskom, zależnie od pozycji, w której wystepują:
po
spółgłosce odpowiadają samogłoskom
e
,
o
,
u
,
a
, jednocześnie oznaczając miękkość spółgłoski, która
je
poprzedza, na przykład: ( w transkrypcji: znak
’
oznacza
miękkość)
д ядя
– d’ad’a
ме
тр
o
– m’etro
тётя
– t’ot’a
бю
р
o
– b’uro
po
samogłosce lub na początku wyrazu litery te odpowiadają połączeniom głosek
je
,
jo
,
ju
,
ja
i
tak je wymawiamy, na przykład:
е
дет
– jed’et
Ю
ра
– Jura
мо
я
–
maja
р
о
ет
(ryje
– czynność) – rojet
моё дерево
(moje
drzewo) – majo d’er’ewo
! Samogłoska ё jest zawsze akcentowana.
Głoski akcentowane oznaczono podkreśleniem.
Litery rosyjskie drukowane:
В, в – w
З, з – z
Й, й – j
С, с– s
Ф, ф– f
Ш, ш– sz
Х, х– ch
У, у– u
Litery rosyjskie pisane:
В в З з Й й С с Ф ф Ш ш Х х У у
1. Przeczytaj:
Klucz
А: Девочка, как тебя зовут?
В: Меня зовут Катя.
А: А брата Ани как зовут?
В: Брата Ани зовут Дима.
А: А как зовут сеструАни?
В: СеструАни зовут Нина.
А: Как вас зовут?
В: Меня? Меня зовут Андрей Петрович.
А: А как зовут шефа дяди?
В: Его зовут Борис Андреевич.
Как тебя зовут?– Jak masz na imię?
Меня зовут... – Mam na imię...
Как вас зовут?– Jak pan (pani) ma na imię?
Как зовут шефа? – Jak szef ma na imię?
2. Odpowiedz na pytania:
Klucz
Как тебя зовут?
Как зовут брата Ани?
Как зовут сеструАни?
Как зовут шефа дяди?
3. Uzupełnij dialogi.
Klucz
– Как ............................... зовут?
– Меня зовут Федя.
– А как зовут сеструАни?
– ......................... зовут Нина.
– Как .................................... зовут?
– ........... зовут Вадим Фёдорович.
– А ................................. как зовут?
– .......... зовут Максим Антонович.
4. Przetłumacz na język rosyjski:
Klucz
Mam na imię Piotr.
Ona ma na imię Renata, a on – Jacek.
A jak ty masz na imię?
Jak pan ma na imię?
Jak pani ma na imię?
1. W języku rosyjskim pytając o imię używamy konstrukcji językowej
Как тебя ( его, её , вас , их ) зовут ?
Odpowiada to polskiej konstrukcji
Jak ty (on, ona, wy, oni) masz (macie) na imię?
Na pytanie
Как тебя ( его , её , вас , их ) зовут ?
Odpowiadamy następująco:
Меня зовут Виктор. Ja mam na imię Wiktor.
Тебя зовут Ирина. Ty masz na imię Irina.
Васзовут Ирина. Pani ma na imię Irina.
Его (wym. „jewo”) зовут Сергей. On ma na imię Sergiej.
Её зовут Наташа. Ona ma na imię Natasza.
Zwracając się oficjalnie do innych osób lub mówiąc o osobach, z którymi nie jesteśmy po imieniu, używamy obok imienia tzw. imienia odojcowskiego (otcziestwa). Jest to forma grzecznościowa. Imię odojcowskie tworzy się od imienia ojca, na przykład:
Борис Петрович (tzn. Borys syn Piotra)
Анна Викто=ровна (tzn. Anna córka Wiktora)
Pytamy więc:
Васзовут Борис Викторович? Pan ma na imię Borys Wiktorowicz?
Ихзовут Мария Ивановнаи Юрий Петрович? Oni mają na imię Maria Iwanowna i Jurij Pietrowicz?
Oficjalną formą grzecznościową jest zwracanie się do osób w liczbie mnogiej.
O imię pytamy: Как вас зовут? Odpowiada to polskiej formie – Jak pan (pani) ma na imię?
2. Rosyjską spółgłoskę ш wymawia się zawsze twardo. Pisane po niej samogłoski jotowane, czyli е, ё, ю, я oraz samogłoska и nie powodują jej zmiękczenia, np.: шеф, Саша – Саши, Маша – Маши.
5. Przeczytaj:
Klucz
шеф, Саша – Саше – Саши, Маша – Маше – Маши. Наташа – Наташе – Наташи, наш – наше – наши.
6. Przeczytaj tekst pisany.
Klucz
Как тебя зовут? Меня зовут Катя. Как зовут брата Ани? Его зовут Дима. Как зовут сеструАни? Её зовут Нина. Как вас зовут? Меня зовут Андрей Петрович.
Głoski akcentowane oznaczono podkreśleniem.
Litery rosyjskie drukowane:
Л, л – ł
Ж, ж – ż
Ь – (znak miękki)
Ы – y
Ц, ц – c
Litery rosyjskie pisane:
Л л Ж ж ь ы Ц ц
1. Przeczytaj:
Klucz
А: Таня, где ты живёшь?
В: Я живу в Москве на Арбате , а ты?
А: Я живу в Гданьске на улице Садовой.
А: Пётр Александрович, где вы живёте?
В: Я живу в Санкт-Петербурге, на улице Герцена.
А: А вы – Сергей Михайлович и Анна Петровна?
В: Мы тоже живём в Санкт-Петербурге, на Невском проспекте.
А: Пётр Александрович, где живёт семьяЮры?
В: Его семья живёт в деревне под Москвой.
Где ты живёшь?– Gdzie mieszkasz?
я живу в... – mieszkam w...
на улице... – przy ulicy...
Где вы живёте? – Gdzie pan mieszka?
Я живу в Санкт-Петербурге. – Ja mieszkam w Sankt-Petersburgu.
на улице Герцена – przy ulicy Hercena
тоже – również
на Невском проспекте – przy Prospekcie Newskim
семья – rodzina
деревня - wieś
живёт в деревне – mieszka na wsi
под Москвой – pod Moskwą
To warto wiedzieć
?Арбат– jedna z najstarszych ulic w centrum Moskwy, w latach 90-tych XX wieku przekształcona w deptak; popularne miejsce spotkańi spacerów.
Невский проспект– główna, reprezentacyjna ulica Sankt-Petersburga. Jej długość – 4 kilometry.
Formy osobowe czasownika житЬ (mieszkają):
я жив-умы жив-ём
ты жив-ёшьвы жив-ёте
он
она жив-ётони жив-ут
оно
2. Powiedz po rosyjsku, gdzie mieszka (gdzie mieszkają):
Klucz
Tania,
Marta,
Paweł Aleksandrowicz,
Sergiej Michajłowicz i Anna Pietrowna,
rodzina Jury.
3. Powiedz po rosyjsku, gdzie mieszkasz.
Klucz
4. Zapytaj o miejsce zamieszkania:
Klucz
– Adama
– Anię i Olę.
5. Uzupełnij dialogi:
Klucz
– Пётр, ты ......... в Познани?
– Да, я .................... в Познани.
А ты где ............................. ?
– Я ........................ в Гданьске.
– Вы ................. на улице Садовой?
– Нет, мы ....................... на Милой.
– А кто ....................... на Садовой?
– Там .................... Адам и Ирена.
6. Powiedz to po rosyjsku.
Klucz
Mieszkam w Warszawie. Brat mieszka w Poznaniu, a siostra w Gdańsku. Ciocia i wujek mieszkają w Krakowie. Rodzina Ani mieszka na wsi. Katia i Jura mieszkają w Moskwie, a Borys mieszka w Sankt-Petersburgu.
Rosyjską spółgłoskę л (ł) wymawia się dotykając końcem języka do górnych zębów, na przykład: лодка(łódka), лампа (lampa).
Litera л służy zarówno do oznaczania spółgłoski ł, jak i spółgłoski l. Wymawia się ję jak l wówczas, gdy występuje po niej znak miękki Ь, и lub е, ё, ю, я,
na przykład:
улица – ulica
Олег– Al’ek
лён(len) – l’on
Люба – L’uba
Коля – Kol’a
Rosyjskie spółgłoski ж i ц, podobnie jak ш, wymawia się zawsze twardo, np.:
живу – żywu
житЬ– żyt’
на улице Герцена– na ulice G’ercena
цена – cena
цирк– cyrk
цифра- cyfra
Ь znak miękki jest literą, która nie oznacza głoski. Pełni on kilka różnych funkcji:
oznacza miękkość poprzedzającej go spółgłoski, np.:
ГданЬск, конЬ
, a także w zakończeniach bezokolicznika większości czasowników, np.:
житЬ
,
спатЬ
;
występuje zawsze w końcówce 2 os. l. poj. czasowników w czasie teraźniejszym, np.:
тЫ живёшЬ
,
тЫ спишЬ
;
gdy występuje po spółgłosce, a przed samogłoskami jotowanymi
е
,
ё
,
ю
,
я
pełni wówczas funkcję rozdzielającą, tj. oddziela w wymowie spółgłoskę od następującej po niej samogłoski jotowanej, np.:
семЬ
я
– s’emja
здор
о
вЬе
(zdrowie) – zdarowje. Samogłoski jotowane wymawiamy wówczas jako je, ja, ju, jo, czyli tak samo jak na początku wyrazu lub po samogłosce.
7. Przeczytaj:
Klucz
лодка, лампа;
улица, Олег, лён, Люба, Коля;
живу, жить, на улице, цена, цирк, цифра;
жить, спать, ты живёшь, ты спишь;
семья, здоровье.
8. Przeczytaj tekst pisany.
Klucz
Где ты живёшь?
Я живу в Москве на улице Арбат.
А я живу в Гданьске на улице Садовой. Пётр Александрович, где вы живёте?
Я живу в Санкт-Петербурге, на улице Герцена. Где живёт семья Юры?
Его семья живёт в деревне под Москвой.
Głoski akcentowane oznaczono podkreśleniem.
Litery rosyjskie drukowane:
Щ, щ – szcz
Ъ – znak twardy
Litery rosyjskie pisane:
Щ щ ъ
1. Przeczytaj:
Klucz
СЕРГEЙ: Павел Александрович, кто вы?
ПАВЕЛ: Я инженер.
СЕРГEЙ: А где вы работаете?
ПАВЕЛ: Я работаю на автозаводе. А вы кто, Сергей Михайлович?
СЕРГEЙ: Я экономист. Я работаю в банке.
СЕРГEЙ: Павел Александрович, ваш сын уже работает?
ПАВЕЛ: Нет, он ещё студент, но ищет себе работу.
СЕРГEЙ: И как, нашёл?
ПАВЕЛ: Пока нет, но он читает все объявления о работе. Он её быстронайдёт.
Кто вы?– Kim pan (pani) jest? (zależnie od sytuacji pytanie to może dotyczyć zawodu, statusu społecznego, narodowości, itp.)
Я инженер. – Jestem inżynierem.
Где вы работаете? – Gdzie pan pracuje?
Я работаю на заводе (в банке) – Pracuję w fabryce (w banku).
aвтозавод (автомобильный завод) – fabryka samochodów
уже – już
Он ещё студент. – On jest jeszcze studentem.
ищет себе работу – szuka pracy dla siebie
нашёл – znalazł
объявления – ogłoszenia
быстро найдёт– szybko znajdzie
2. Odpowiedz na pytania:
Klucz
Кто Павел Александрович? Кто Сергей Михайлович? Кто сын Павла Александровича?
3. Przeczytaj zdania. Zwróć uwagę na formy osobowe czasowników житЬ i работатЬ.
Klucz
Яживуиработаюв Кракове.
А где тыживёшьиработаешь?
Игорьживётв Москве и тамработает.
Мыживёмиработаемв Варшаве, а вы гдеживётеиработаете?
Люба и Димаживутиработаютв Омске.
! Czasownik житЬ(którego odmiana została podana w lekcji 4. i takie czasowniki jak работатЬ, читатЬ (czytać),делатЬ(robić) należą do koniugacji I. Bezokolicznik tych czasowników, tak jak większości czasowników rosyjskich, zakończony jest na - тЬ.
W 1. os. l. poj. występuje zakończenie - у lub - ю, a w 2. os. l. poj. zakończenie - ешЬ (gdy akcent pada na temat wyrazu) lub - ёшЬ(gdy akcentowana jest końcówka).
W 3. os. l. mn. czasowników I koniugacji występuje zakończenie - утlub - ют.
W końcówce 2. os. l. poj. zawsze piszemy na końcu znak miękki po spółgłosce ш.
яработа-южив-умыработа-емжив-ём
тыработа-ешьжив-ёшьвыработа-етежив-ёте
он
онаработа-етжив-ётониработа-ютжив-ут
оно
! Do koniugacji I należą również czasowniki искатЬ (szukać) i найти (znaleźć). Czasownik найти ma bezokolicznik zakończony na - ти. To zakończenie jest zawsze akcentowane.
Podobnie jak w języku polskim, większość czasowników rosyjskich ma dwie postaci: dokonaną i niedokonaną.
Czasownik найти jest czasownikiem dokonanym, w związku z czym występuje tylko w czasie przyszłym prostym i przeszłym. (W odróżnieniu od czasowników niedokonanych, które występują we wszystkich czasach, z tym, że tworzą czas przyszły złożony, o czym będzie mowa w lekcji 13.)
Zwróć uwagę, że formy czasu przyszłego czasowników dokonanych są takie same, jak formy czasu teraźniejszego czasowników niedokonanych.
Porównaj odmianę найти (czas przyszły prosty) i житЬ (czas teraźniejszy).
яищ-унайд-умыищ-емнайд-ём
тыищ-ешьнайд-ёшьвыищ-етенайд-ёте
он
онаищ-етнайд-ётониищ-утиайд-ут
оно
4. Uzupełnij dialogi czasownikami житЬ i работатЬ w odpowiedniej formie.
Klucz
– Антон Павлович, где ................. ваша семья?
– Мы с женой ... в Томске, а наши дети ................. в Смоленске. А ты, Саша, ещё ................. в Москве?
– Да, я ................. в Москве и мои родители тоже здесь ................. .
– Надя, ты ................. в банке?
– Да, я ................. в банке.
– А где ................. твой муж (mąż)?
– Он ................. на автозаводе. Там ................ тоже Саша и Вадим.
– Вы здесь (tutaj) ................. ?
– Нет, мы здесь не ................. .
5. Powiedz, kto kim jest z zawodu i gdzie pracuje. Wykorzystaj podane pod ćwiczeniem nazwy miejsc pracy.
Klucz
Wzór: Олег врач(lekarz)в больнице(w szpitalu)
Олег врач и работает в больнице.
Пётр Петрович учитель (nauczyciel)
Тамара Ивановна продавщица (sprzedawczyni)
Сергей Борисович инженер
Иван Иванович журналист (dziennikarz)
Мария Андреевна фармацевт
Никита Михалков актёр (aktor)
Анна музыкант (muzyk)
Miejsca pracy:
в редакции газеты, , в филармонии, в магазине (w sklepie),
в аптеке, на автозаводе, в театре, в школе.
6. Odpowiedz na pytania twierdząco i przecząco według podanego wzoru:
Klucz
Wzór: – Вы инженер? – Да, я инженер. – Нет, я экономист.
– Пётр Антонович, вы актёр?
– Аня, ты музыкант?
– Коля, ты продавец (sprzedawca)?
– Алла Николаевна, вы фармацевт?
7. Powiedz po rosyjsku (w ćwiczeniu wykorzystaj poznane nazwy zawodów i miejsc pracy):
Klucz
– jak ma na imię twój kolega (brat, ojciec, siostra)
– kim jest i gdzie pracuje
– gdzie mieszka.
8. Uzupełnij dialog:
Klucz
– ....................................................................... ?
– Меня зовут Виктор Павлович.
– ....................................................................... ?
– Я врач.
– Где вы работаете?
– ....................................................................... .
Rosyjską spółgłoskę щ, podobnie jak ч wymawia się zawsze miękko, np.: щётка, плащ, борщ, ещё, щуплЫй.
Znak twardy rozdzielający Ъ to litera nie oznaczająca żadnego dźwięku. Pełni ona funkcję rozdzielającą.
!Znak twardy piszemy po przedrostkach zakończonych na spółgłoskę przed samogłoskami jotowanymiе, ё, ю, я, np.: обЪехатЬ – abjehat’, сЪезд – sjezd, сЪестЬ – sjest’, обЪявление – abjawl’enije, обЪяснитЬ – abjasnit’.
9. Przeczytaj:
Klucz
щётка, плащ - плаща, борщ - борща, ещё, щуплый; объехать, съезд, съесть, объявление, объяснить.
10. Przeczytaj tekst pisany.
Klucz
Кmо вы?
Я инженер.
А где вы рабоmаеmе?
Я рабоmаю на авmозаводе.
А я экономисm и рабоmаю в банке.
Сын Павла Александровича ещё студенm, но он ищеm себе рабоmу.
Юмоp
– Где тЫ работаешЬ?
– Я? Нигде не работаю.
– А что тЫ делаешЬ?
– Н ичего не делаю.
– Какая хорошая работа!
– Да, но какая болЬшая конкуренция!
хорошая – dobra
большая – duża
Głoski akcentowane oznaczono podkreśleniem.
1. Przeczytaj:
Klucz
ПАВЕЛ: Здравствуйте! Меня зовут Павел Иванович. Моя фамилия Зорин.
ВИКТОР: Добрый день! Меня зовут Виктор Петрович. Моя фамилия Орлов.
ПАВЕЛ: Я очень рад, что мы вместе работаем.
ВИКТОР: И я очень рад. До встречи!
ПАВЕЛ: До свидания!
БОРИС: Привет, Наташа!
НATAШA: Здравствуй, Борис! Что ты здесь делаешь?
БОРИС: Я здесь работаю в банке. А ты?
НATAШA: А я здесь живу, но, Борис, я спешу. Пока! До встречи!
БОРИС: Пока!
Здравствуйте! – Dzień dobry!
Моя фамилия Зорин. – Moje nazwisko Zorin. (Nazywam się Zorin.)
Я очень рад. – Bardzo się cieszę.
вместе – razem
До встречи! – tu: Do zobaczenia! (dosłownie: do spotkania)
До свидания! – Do widzenia!
Привет!– Cześć!
Здравствуй!– Dzień dobry! ( do osoby, z którą jesteśmy na „ty”)
здесь – tutaj
Что ты делаешь?– Co robisz?
Я спешу. – Spieszę się.
Пока!- Cześć! (dosłownie: na razie)
Tak pytamy kogoś, jak się nazywa:
Как твоя фамилия? – Jak się nazywasz?
Как ваша фамилия? – Jak się pan (pani) nazywa?
Как его (её) фамилия?– Jak on (ona) się nazywa?
W odpowiedzi usłyszymy:
Моя фамилия... – Nazywam się...
Его (Её) фамилия... – On (Ona) nazywa się...
Zwroty grzecznościowe używane przy powitaniu i pożegnaniu
POWITANIE:
Здравствуй! Dzień dobry! (w odniesieniu do kolegi lub osoby, z którą jesteśmy po imieniu)
Здравствуйте!
Добрый день!Dzień dobry! (najbardziej rozpowszechniona oficjalna forma powitania) Forma używana w porze dziennej.
Доброе утро! утро– ranek. Forma powitania używana tylko rano.
Добрый вечер!Dobry wieczór!
Привет!Witaj! (Cześć!) – szeroko rozpowszechniona forma powitania, głównie wśród młodzieży.
POŻEGNANIE:
До свидания! Do widzenia! – najczęściej używana forma pożegnania.
Прощай! Żegnaj!
Прощайте! Żegnajcie! – pożegnanie przed dłuższym rozstaniem.
До встречи! Do zobaczenia!
До завтра!Do jutra!
Пока! Cześć! – głównie wśród młodzieży.
2. Przedstaw się po rosyjsku, podając swoje imię i nazwisko.
Klucz
3. Przywitaj się i pożegnaj:
Klucz
– ze swoim bliskim znajomym
– z niedawno poznanym Rosjaninem
– z kolegą
Юмоp
Задержала однаждЫ милиция какого-то подозрителЬного мужика:
– Ваша фамилия?
– Иванов.
– Не ври! Все вЫ ИвановЫ! Может, тЫ ещё скажешЬ, что и имя, и отчество у тебя Иван Иванович?
– Да, Иван Иванович!
– Ну, мужик, не вpи. А то с тобой плохо будет!
– Ладно, пишите: Пушкин Александp Сеpгеевич!
– Ну вот, так бЫ сpазу и сказал! А то вpёшЬ: ”Иванов, Иванов...”
задержать – zatrzymać
однажды – pewnego razu
какого-то – jakiegoś
подозрительный – podejrzany, wyglądający podejrzanie
мужик – dosł. chłop, tu: mężczyzna
не ври! – nie kłam!
все вы... – wszyscy wy...
сказать – powiedzieć (скажешь – powiesz)
отчество – imię odojcowskie
с тобой плохо будет – będzie z tobą źle
ладно, пишите... – w porządku, proszę pisać...
Пушкин Александр Сергеевич – Aleksander Puszkin – wielki poeta rosyjski, przyjaciel Mickiewicza.
так бы сразу и сказал – trzeba było tak mówić od razu
врёшь – kłamiesz
Głoski akcentowane oznaczono podkreśleniem.
1. Przedstaw się po rosyjsku, mówiąc jak masz na imię, jakie masz nazwisko, gdzie mieszkasz, gdzie pracujesz i jaki masz zawód.
Klucz
2. Zapytaj Rosjanina o jego imię, nazwisko, miejsce zamieszkania, miejsce pracy i zawód.
Klucz
3. Potwierdź i zaprzecz:
Klucz
Это банк? Ваша мама дома? Вас зовут Борис Иванович? Вы живёте в Варшаве? Вы работаете в аптеке?
4. Przetłumacz ustnie lub pisemnie na język rosyjski:
Klucz
– Dzień dobry, Pawle Piotrowiczu! Gdzie pan mieszka?
– Mieszkam w Tomsku i tam pracuję. A ty, Adamie, gdzie pracujesz?
– Ja pracuję w banku w Warszawie.
– Do widzenia!
– Do jutra!
5. Przeczytaj tekst pisany.
Klucz
Здравствуйте! Меня зовут Павел Иванович. Моя фамилия Зорин. Добрый день! Меня зовут Виктор Петрович. Моя фамилия Орлов. Я очень рад, что мы вместе работаем. И я очень рад. До встречи!
Głoski akcentowane oznaczono podkreśleniem.
1. Przeczytaj:
Klucz
АДAМ: Ян, как ты хорошо говоришь по-русски! Ты давноучишь этот язык?
ЯН: Я учу русский язык уже год.
АДAМ: Ты учишь его сам?
ЯН: Да, но у меня самоучитель русского языка.
АДAМ: А ты был в России?
ЯН: Нет, ещё не был. Но летом я поеду в Москву. Моя фирма будет заключать новый контракт.
говорить хорошо (слабо) – mówić dobrze (słabo)
говорить по-русски (по-польски) – mówić po rosyjsku (po polsku)
учить русский язык уже год – uczyć się języka rosyjskiego już rok
учить польский и русский языки – uczyć się języka polskiego i rosyjskiego
У меня самоучитель. – Ja mam samouczek.
заключать контракт – zawierać kontrakt
! Przysłówki rosyjskie z przedrostkiem по takie jak по -русски, по -полЬски, по -немецки pisze się zawsze z łącznikiem.
! Czasowniki учитЬ i говоритЬ należą do koniugacji II. Czasowniki te (podobnie jak w koniugacji I) mają
w 1. os. l. poj. końcówkę - у lub - ю.
W 2. os. l. poj. kończą się na - ишЬ, a
w 3. os. l. mn. na - ат lub - ят.
яуч-уговор-юмыуч-им говор-им
тыуч-ишь говор-ишь выуч-ите говор-ите
он
онауч-ит говор-итониуч-ат говор-ят
oно
Podczas wykonywania ćwiczeń, w których będzie ci potrzebna odpowiednia forma czasownika, korzystaj ze słownika na końcu samouczka. Znajdziesz tam formę 1. i 2. os. l. poj. czasownika, co pozwoli ci rozpoznać po końcówce 2. os. l. poj. właściwą koniugację, np.:
читать, -ю, -ешь– czytać (koniugacja I)
учить, -у, -ишь – uczyć się (koniugacja II)
2. Odpowiedz na pytania:
Klucz
Какой язык учит Ян?
Как давно он учит этот язык?
Он учит его сам? Ян был уже в России?
Когда он поедет в Россию? В какой город?
Зачем (w jakim celu) он поедет в Россию?
3. Powiedz po rosyjsku, że uczysz się języka rosyjskiego, uczysz się tego języka samodzielnie i mówisz po rosyjsku.
Klucz
4. Uzupełnij zdania odpowiednią formą osobową czasowników учитЬ i говоритЬ:
Klucz
Я ........................ русский язык, но ещё слабо ......................... по-русски. А ты давно ....................................... этот язык? Ты уже хорошо ....................................... по-русски?
Павел ................... польский язык и уже хорошо ................................... по-польски.
Мы ................................... русский язык, но ещё слабо ............................... . А вы какой язык ....................................... ? Как вы хорошо ....................................... по-польски! А они тоже ....................................... по-польски? Нет, но они ....................................... польский язык.
5. 5. Uzupełnij dialogi odpowiednią formą osobową czasownikami учитЬ i говоpитЬ.
Klucz
– Павел Иванович, вы ....................................... польский язык?
– Да, я его ....................................... уже год.
– Как ты хорошо ....................................... по-немецки!
– Я .............................. ещё слабо, но моя сестра уже .............................. отлично (świetnie)!
– Надя и Виктор ......................... немецкий язык. А вы какой язык....................................... ?
– Мы ....................................... русский.
6. Zapytaj po rosyjsku:
Klucz
– Olega, czy dawno uczy się języka polskiego,
– Iwana Piotrowicza, czy dobrze mówi po niemiecku,
– Tanię, czy mówi po polsku,
– Borysa i Igora, czy uczą się języka polskiego i niemieckiego.
7. Przetłumacz na język rosyjski:
Klucz
Uczę się języka rosyjskiego, ale jeszcze słabo mówię po rosyjsku.
Brat i siostra uczą się języka niemieckiego już rok.
A wy uczycie się języka niemieckiego?
Tak, my uczymy się języka niemieckiego i polskiego.
Юмоp
МЫшЬ услЫшала мяуканЬе кошки и спряталасЬ в норке. Вдруг она услЫшала лай собаки. Подумала МЫшЬ:
– Если поблизости собака, то кошка убежала. ТеперЬ я могу вЫйти из норки.
МЫшЬ вЫлезла из норки, а кошка сразу поймала её, проглотила и, доволЬная, сказала: – Как хорошо знатЬ иностраннЫй язЫк!
мяуканье кошки – miauczenie kota
спрятаться – schować się
вдруг – nagle
лай собаки – szczekanie psa
подумать - pomyśleć
поблизости – w pobliżu
убежать – uciec
поймать – złapać
проглотить – połknąć
довольная – zadowolona
сказать – powiedzieć
иностранный язык – język obcy
Głoski akcentowane oznaczono podkreśleniem.
1. Przeczytaj:
Klucz
На границе
A: Пограничный контроль. Предъявите, пожалуйста, ваш паспорт.
B: Пожалуйста.
A: Куда вы едете?
B: В Москву.
A: Цель вашей поездки?
B: Деловая. Я еду по приглашению фирмы из Москвы.
A: Ваш паспорт. (отдаёт) До свидания!
B: Спасибо. До свидания!
ТаможеннЫй контролЬ
A: Ваша декларация?
B: Пожалуйста, вот она.
A: Это ваш багаж?
B: Да, чемодан и сумка.
A: Что везёте?
B: Личные вещи и подарки.
A: Спасибо. До свидания!
B: До свидания!
на границе– na granicy
пограничный контроль – kontrola graniczna
предъявить– okazać
Куда вы едете?– Dokąd pan jedzie?
цель поездки– cel podróży
деловая поездка– podróż służbowa
по приглашению– na zaproszenie
До свидания!– Do widzenia!
Спасибо. – Dziękuję.
таможенный контроль– kontrola celna
Пожалуйста. – Proszę.
вот она– oto ona
чемодан– walizka
сумка – torba
личные вещи– rzeczy osobiste
подарки – podarunki, prezenty
A: Kontrola graniczna. Proszę pana (panią) o okazanie paszportu. B: Proszę. A: Dokąd pan (pani) jedzie? B: Do Moskwy. A: Jaki jest cel pańskiej podróży? B: Służbowy. Jadę na zaproszenie firmy z Moskwy. A: Pański paszport. (oddaje) Do widzenia! B: Dziękuję. Do widzenia! |A: Pańska deklaracja? B: Proszę, oto ona.A: To pański bagaż? B: Tak, walizka i torba. A: Co pan wiezie? B: Rzeczy osobiste i upominki. A: Dziękuję. Do widzenia! B: Do widzenia!
Спасибо!– Dziękuję!
БолЬшоеспасибо! – Dziękuję bardzo!
Пожалуйста!– Proszę! (W wymowie słowa пожалуйста opuszczamy уй, wymawiając je пожалста)
поездка: – podróż (wyjazd): – деловая– służbowa– туристическая– turystyczna
2. Odpowiedz na pytania kontroli granicznej i celnika: КудавЫедете? ЦелЬвашейпоездки? Какойувасбагаж? Чтовезёте?
Klucz
3. Przeczytaj tłumaczenie dialogów lekcji i spróbuj przetłumaczyć je samodzielnie na język rosyjski.
Klucz
4. Przeczytaj podane zdania. Zwróć uwagę, jak odpowiadamy na pytanie где? a jak na pytanie куда?
Klucz
Пётр живёт (где?)в Москве. Марек едет к Петру (куда?)в Москву.
Аня спешит (куда?)на почту. Там, (где?)на почте, работает её мама.
Книга лежит (где?)на столе. Кто положил её (куда?)на стол?
Павел Александрович работает (где?)на автозаводе.
Он поехал (куда?)на автозавод.
спешить– spieszyć się
W języku rosyjskim, tak jak w polskim, pytając gdzie się ktoś lub coś znajduje, stosujemy pytanie Где? (Gdzie?).
Natomiast, gdy pytamy o kierunek ruchu osoby lub przedmiotu stosujemy wyłącznie pytanie Куда? (Dokąd?), oraz – Откуда? (Skąd?).
Odpowiadając na pytania o miejsce lub kierunek ruchu używamy przyimków. W języku rosyjskim występują one parami. Przyimkowi в zawsze odpowiada przyimek из, zaś przyimkowi на – przyimek с, na przykład: в – из, на – с.
Где?
вВаршаве
напочте
вбанке
наавтозаводе
Куда?
вВаршаву
напочту
вбанк
наавтозавод
Откуда?
изВаршавы
спочты
избанка
савтозавода
5. Wstaw pytanie где?, куда? lub откуда?
Klucz
............................... он работает?
................................... вы пришли?
...................................... вы едете?
.............................. спешит Надя?
.............. живут Надя и Виктор?
............................... они приехали?
............................ лежит газета?
........................... ты взял газету?
................... ты положил газету?
6. Uzupełnij zdania, wybierając włałciwą formę wyrażenia.
Klucz
из России, в Россию, в России
Я поеду .........................
Я был .........................
Я приехал .........................
в Москву, из Москвы, в Москве
Пётр живёт .........................
Пётр едет .........................
Пётр приедет .........................
на полке, с полки, на полку
Газета Марка .........................
Марек взял газету .........................
Марек положил газету .........................
Głoski akcentowane oznaczono podkreśleniem.
1. Przeczytaj:
Klucz
Нас тоянке такси
A: Здравствуйте!
B: Здравствуйте! Вам куда?
A: Мне нужна гостиница недалеко от центра.
B: Я предлагаю вам гостиницу «Метрополь». Она в центре города.
A: Хорошо. Поехали!
В бюро приёма (в администрации)
A: Здравствуйте! Мне нужен одноместный номер.
B: Здравствуйте! На какое время?
A: На неделю, то есть, до субботы.
B: Дайте, пожалуйста, паспорт и заполните анкету.
A: Пожалуйста!
B: Вот ваши ключи от номера.
на стоянке такси- na postoju taksówek
Вам куда? – Pan dokąd?
Мне нужна гостиница... – Potrzebuję hotelu...
недалеко от центра – niedaleko centrum
Я предлагаю вам... – Proponuję panu...
в центре города – w centrum miasta
Хорошо, поехали! – Dobrze, jedźmy!
В бюро приёма (в админи-страции) – w recepcji
Мне нужен одноместный номер. – Potrzebuję pokoju jednoosobowego.
На какое время? – Na jaki czas? (Na jak długo?)
неделя – tydzień
суббота – sobota
заполнить анкету – wypełnić ankietę
ключи от номера – klucze do pokoju
Мне нужна газета. – Jest mi potrzebna gazeta. (Potrzebuję gazety.)
Мне нужен одноместный номер. – Jest mi potrzebny pokój jednoosobowy.
Мне нужны ключи от номера. – Są mi potrzebne klucze od pokoju.
недалекоот центра– niedaleko centrum
одноместный (двухместный) номер – pokój jednoosobowy (dwuosobowy)
A: Dzień dobry! B: Dzień dobry! Dokąd pana zawieźć? A: Potrzebny jest mi hotel niedaleko centrum. B: Proponuję panu hotel „Metropol”. On jest w centrum miasta. A: Dobrze. Jedźmy!<A: Dzień dobry! Potrzebuję pokoju jednoosobowego. B: Dzień dobry! Na jak długo? (na jaki czas?) A: Na tydzień, to znaczy, do soboty. B: Proszę o paszport i wypełnienie karty meldunkowej. A: Proszę! B: Oto pańskie klucze od pokoju.
2. Odpowiedz na pytania, używając słownictwa z dialogów: Вам куда? Какую гостиницу предложил (zaproponował)таксист? Какой номер попросил гостЬ гостиницЫ? Что попросили его сделатЬ в бюро приёма?
Klucz
3. Poproś po rosyjsku: taksówkarza o wskazanie ci hotelu w centrum miasta, recepcjonistkę w hotelu o pokój jednoosobowy na tydzień.
Klucz
4. Przeczytaj tłumaczenie dialogów lekcji i spróbuj przetłumaczyć je samodzielnie na język rosyjski.
Klucz
5. Odpowiedz na podane pytania, używając w odpowiedziach nazw różnych dni tygodnia: В какие дни недели тЫ не работаешЬ? В какие дни недели тЫ работаешЬ? В какие дни недели тЫ отдЫхаешЬ(odpoczywasz)? Когда тЫ бЫл в театре? Когда тЫ бЫл в магазине? Когда тЫ бЫл в банке?
Klucz
!Rzeczowniki rosyjskie rodzaju żeńskiego, które kończą się na -а, -яoraz niewielka grupa rzeczowników rodzaju męskiego, zakończonych na -а, -я odmieniają się według wzoru podanego niżej w tabeli.
6. Uzupełnij podane niżej zdania odpowiednimi końcówkami rzeczowników:
Klucz
1.Мы живём недалеко от (чего?) почт ......... .
2.. В этой (в чём?) фирм ........ работает (кто?) дяд ......... Виктора.
3.В Варшаву мы поедем с (кем?) тёт ......... .
4.Вчера мы были в театре с (кем?) пап ......... .
5.Нашим (кому?) тёт ......... дали ключ от номера.
6.. В (чём?) гостниц ......... Москвы всегда (zawsze) много туристов.
7.Мы стояли у киоска с (чем?) газет ......... .
7. Odpowiedz na podane pytania, używając odpowiedniej formy rzeczownika podanego w nawiasie:
Klucz
– Когда ты был в театре?
– В ......................... . (суббота)
– С кем ты там был?
– C ........................................ . (дядя и тётя)
– Куда ты поедешь летом?
– Я? В ...................... .(Москва)
– А с кем ты поедешь?
– С ............................ . (сестра)
– Где живёт друг (kolega, przyjaciel) Ани?
– Он? В ................ .(Варшава)
– А ты где живёшь?
– Недалеко от ........ . (школа)