Purpurowe gniazdo ebook

Okładka

Strona tytułowa

Bożena Kraczkowska

PURPUROWE GNIAZDO

Strona redakcyjna

REDAKCJA: Paweł Pomianek

KOREKTA: Katarzyna Czapiewska

OKŁADKA: Paulina Radomska-Skierkowska

ILUSTRACJE: Kamila Stankiewicz

SKŁAD: Anita Sznejder

© Bożena Kraczkowska i Novae Res s.c. 2014

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, reprodukcja lub odczyt jakiegokolwiek fragmentu tej książki w środkach masowego przekazu wymaga pisemnej zgody wydawnictwa Novae Res.

Wydanie pierwsze

ISBN 978-83-7722-991-0

NOVAE RES – WYDAWNICTWO INNOWACYJNE

al. Zwycięstwa 96 / 98, 81-451 Gdynia

tel.: 58 698 21 61, e-mail: [email protected], http://novaeres.pl

Publikacja dostępna jest w księgarni internetowej zaczytani.pl.

Wydawnictwo Novae Res jest partnerem Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni.

Konwersja do formatu EPUB/MOBI:

Legimi Sp. z o.o. | Legimi.com

moim rodzicom, bez

ROZDZIAŁ I JAK ŚWIĘTY MIKOŁAJ ZOSTAŁ ZWYKŁYM MIKOŁAJEM

– Nigdzie w tym roku nie jadę – oznajmił Święty Mikołaj, rozsiadając się w fotelu.

– Jak to? – spytał cichutko Trolek.

– Zwyczajnie – odpowiedział Mikołaj. – Nie jadę i już! Znudziło mnie się!

– Nie mówi się „mnie” – poprawił Mikołaja Trolek.

– A jak się mówi?

– „Mi” się mówi. „Znudziło mi się”.

– Niech będzie: znudziło mi się.

– Co się Mikołajowi znudziło? – dopytywał się Trolek.

– Wszystko mi się znudziło: latanie mi się znudziło i znikanie. Pojawianie też mi się znudziło. Znudziły mi się te wszystkie tajemnice i grzeczne dzieci. I te niegrzeczne dzieci też mi się znudziły. I kominy mi się znudziły i lasy, a najbardziej to mi się znudził śnieg.

W pokoju zapadła cisza. Trolek, nie spuszczając wzroku z Mikołaja, usiadł na porzuconej przy kominku gałęzi i machając nogami, przechylił małą główkę w małej żołędziowej czapeczce. Bo Trolek był małym trollkiem i wszystko u niego było małe. Lecz chociaż sam był mały, to miał wielkie i dobre serce.

Święty Mikołaj poprawił się w fotelu i znowu zaczął mówić:

– Właśnie tak! Nigdzie w tym roku nie jadę! Będę siedzieć w fotelu, będę oglądać telewizję i będę jeść.

– Ale ty nie masz telewizora – wtrącił nieśmiało królik Chrupuś, który do tej pory siedział cichutko obok Mikołajowego fotela. Siedział, słuchał i chrupał marchewkę.

– Nie mam? No właśnie – nie mam! A dlaczego ja nie mam telewizora, skoro prawie wszyscy mają? Hę?! I to też mi się znudziło! Ja też chcę mieć telewizor! Ja też chcę mieć święta i ­choinkę. I chcę dostawać prezenty! I tym prezentem może być telewizor!

Święty Mikołaj wstał z fotela, podszedł do kominka i podniósł gałązkę, która leżała na podłodze. I już miał ją wrzucić do ognia, gdy nagle usłyszał krzyk Trolka:

– Raaatuuunkuuuu!!!

Mikołaj spojrzał na gałązkę i nogi się pod nim ugięły. Na ga­­­łązce siedział Trolek.

– Ratunku! Ratunku! – nie przestawał wrzeszczeć Trolek.

– Trolku, co ty wyprawiasz?! – zawołał przerażony Mikołaj. – O mało nie wrzuciłem cię do ognia!

– O mało mnie nie upiekłeś! – zawołał Trolek.

– No właśnie, o mało cię nie upiekłem. Święty Mikołaj zasmucony pokiwał głową. Położył gałązkę na swoim ramieniu, żeby Trolek mógł z niej bezpiecznie zejść. Przeczesał palcami siwą brodę i wrócił na swój fotel. – Sami widzicie – powiedział – jestem przemęczony. Zrobiłem się nieuważny i z tego wszystkiego o mało nie upiekłem swojego najlepszego przyjaciela.

Trolek, który teraz siedział na ramieniu Świętego Mikołaja, zrobił się czerwony. Mikołaj uznał go za przyjaciela i to za najlepszego przyjaciela. To Trolka bardzo ucieszyło, ale też ­nieco zawstydziło. Być najlepszym przyjacielem Świętego Mikołaja to jest coś!

– No więc sami widzicie – urlop mi się należy.

Mikołaj zamilkł i utkwił wzrok w płomieniach kominka.

„Niedobrze – pomyślał Trolek – oj, niedobrze. Jutro Wigilia, a Mikołaj takie rzeczy opowiada”.

A na głos powiedział tylko krótko:

– Niedobrze.

– Co niedobrze? – spytał Mikołaj.

– Niedobrze, że Mikołaj chce akurat teraz wziąć urlop. Przecież Mikołaj ma urlop przez cały rok. No oczywiście oprócz zimy. Bo przecież wiosną Mikołaj ma urlop, latem Mikołaj ma urlop...

– Czy możesz, Trolku, przestać mówić do mnie w trzeciej osobie? – przerwał mu zniecierpliwiony Mikołaj.

– W czym? – nie zrozumiał Trolek.

– A widzisz, taki mądrala z ciebie, mnie poprawiasz, a sam nie wiesz w czym. W trzeciej osobie to znaczy... no... chodzi o to, żebyś mówił o mnie bezpośrednio do mnie.

Trolek rozejrzał się po pokoju.

– A do kogo ja mówię?! Przecież do Mikołaja mówię! No przecież, że nie do Chrupusia mówię, tylko do Mikołaja!

Mikołaj wziął głęboki oddech i już miał coś odpowiedzieć, gdy do pokoju wkroczył renifer Ramon.

***

– Marcysiu, Marcysiu! Chodź do mnie, tylko szybko!

Marcysia aż podskoczyła. Zatopiona w lekturze przeniosła się cała w bajkowy świat, z którego teraz brutalnie próbowała wyrwać ją mama. Dziewczynka jednak nie ruszyła się. Miała nadzieję, że mama odpuści. Ale mama nie odpuściła.

– Marcysiu, no gdzie jesteś?!

– U siebie jestem, a gdzie mam być! Czytam! – odkrzyknęła Marcysia.

– To chodź tu prędzej, potrzebuję leszczynowych orzechów!

Dziewczynka niechętnie sięgnęła po zakładkę.

– Zawsze, jak mam coś ciekawego do roboty, to zaraz inni mają dla mnie coś jeszcze ciekawszego do roboty – mruknęła pod nosem.

Przez chwilę obserwowała tańczące na ścianie kolorowe motyle. To lipcowe słoneczko przebijało się przez wiśniowe drzewa i wpadało w zawieszone na oknie kryształowe sopelki. Tam wywijało koziołka i zamieniało się w tęczowe motyle, ­które ­świetlistymi skrzydełkami muskały ścianę pokoju. Niektórzy twierdzą, że to zajączki, ale Marcysia wyraźnie widziała motyle.

„Orzechy? Po co mamie w lipcu orzechy? To na pewno taki podstęp, żeby mnie zwabić do kuchni” – pomyślała.

Ale nie mając pewności, czy to podstęp, czy może jednak mama rzeczywiście potrzebuje orzechów, zaznaczyła zakładką miejsce, w którym przerwała czytanie, i położyła książkę na stoliku przy łóżku. Nie mogła sobie odmówić łupania orzechów młotkiem. Odgarnęła z czoła zwichrzoną w czasie czytania grzywkę i zawołała:

– Już pędzę, już lecę!

I tupiąc bosymi stopami, zbiegła po schodach.

W kuchni, jak to w kuchni – gotowanie! Mama w kuchennym rynsztunku – w białym, wykrochmalonym fartuszku i z ogromną łyżką w dłoni – mieszała coś w ogromnym garnku. Zapach zdradzał kapustę. Marcysia lubiła widok mamy krzątającej się w kuchni, ale zdecydowanie nie lubiła zapachu gotowanej kapusty.

– Wyglądasz jak jakaś królowa – powiedziała dziewczynka.

– Królowa? Co ty, Marcysiu, pleciesz? Jaka królowa? ­Chyba kucharka królowej.

– Królowa, królowa. Jak biała i sroga Królowa Zima.

– Ja sroga? Jednak pleciesz...

– No... z tą łyżką wyglądasz groźnie.

Obie się roześmiały.

– Moje królowe gotują bigosik! – przerwał im tata, który od pewnego czasu przysłuchiwał się ich rozmowie.

Latem w „Siedmiu Leszczynach” nigdy nie było słychać, czy ktoś wchodzi do domu, czy z niego wychodzi, bo przez cały dzień drzwi do domu były otwarte. Z kuchni widać było całe podwórko, a z podwórka całe... krzesło. Marcysia uwielbiała siadać na pieńku po ściętej wiśni, tym przy studni, i zastanawiać się, dlaczego z podwórka widać tylko krzesło, a z kuchni widać całe podwórko. Jednak, jak dotąd, nie znalazła odpowiedzi na to arcyciekawe pytanie.

– Jeśli dobrze pamiętam, to ktoś miał mi dzisiaj pomagać przy Karminie – powiedział tata z wyrzutem w głosie.

Marcysia pacnęła się otwartą dłonią w opalone czoło.

– O jenyyy...! – jęknęła. – No, ja miałam pomagać! Karmin to mój koń! Wszystko przez tego zbuntowanego Mikołaja!

– Chyba przez Marcela. Co on znowu zmalował? Już ja sobie z nim pogadam! – powiedział tata, groźnie marszcząc brwi.

– Nie, nie! Marcel nie ma z tym nic wspólnego! Powiedziałam, że to przez Mikołaja. Właśnie zaczęłam czytać „Purpurowe Gniazdo”, książkę, którą dostałam na urodziny od babci Augusty, ale gdy wszedł renifer Ramon, mama mi przerwała.

– Jaki znowu renifer? Co ty wygadujesz? – nie rozumiał tata.

– Ona nie wygaduje, tylko plecie – zaśmiała się mama.

– No renifer Ramon... – zaczęła Marcysia, ale mama jej przerwała:

– Tato, znasz jakiegoś Ramona?

Mówiąc to, mama mrugnęła okiem do taty. Tata od razu podchwycił żart.

– Doprawdy, moja żono, nie rozumiem, co ta nasza córka plecie – powiedział i wybuchnął śmiechem.

Marcysi zrobiło się trochę przykro, że rodzice tak sobie z niej żartują, ale zaraz przypomniała sobie o Karminie i zawołała:

– Dobra, nieważne, chodźmy lepiej do Karmina!

– Chodźmy – zgodził się tata.

Gdy tylko zniknęli w sieni, mama zdjęła biały fartuszek i chwyciła przez niego pokrywkę. Zajrzała do garnka. Kapusta miała się dobrze, więc przykryła z powrotem garnek, zostawiając na pokrywce biały fartuszek. Spojrzała jeszcze na podwórko i upewniwszy się, że nikt nie nadchodzi, pobiegła do pokoju Marcysi. Na ścianach pokoju nadal szalały tęczowe motyle. Mama od razu podeszła do stolika, na którym leżała książka. Chciała sprawdzić, co czyta jej córka. Uwielbiała czytać książki i teraz nie mogła się oprzeć.

– „Purpurowe Gniazdo” – przeczytała tytuł i otworzyła w miejscu, w którym znajdowała się zakładka. Usiadła na łóżku i zaczęła czytać:

***

Ramon był niezwykłym reniferem. Może nawet wyjątkowym. Otóż Ramon potrafił mówić. Mało tego – Ramon mówił z francuskim akcentem. „R” Ramona brzmiało zupełnie inaczej niż „r” Mikołaja czy nawet królika Chrupusia. „R” Ramona brzmiało jak „hr”. Kiedy więc się przedstawiał, brzmiało to mniej więcej tak:

– Hejka wszystkim, jestem hRamon z akcentem na „o”. Kiedyś uczyłem się fhrancuskiego i uważam, że imię hRamon bahrdzo do mnie pasuje. Niektórzy podważają moją fhrancuskość i phróbują mnie przekonać, że bahrdziej niż hRamon pasuje mi jakieś skandynawskie imię, ot, choćby Kalle czy Ole. Ale gdzie tam Kallemu do hRamona. Jestem hRamon z akcentem na „o”!

Ramon zatem wszedł, otrzepał ze śniegu rogi, parsknął i pa­­trząc prosto w oczy Świętemu Mikołajowi, spytał:

– Czy Mikołaj ma zamiahr w tym hroku wziąć się do jakiejś hroboty? Khrasnale się uwijają jak w ukhropie, elfy ścigają się z ­khrasnalami, dzieci czekają na phrezenty, a Mikołaj sobie siedzi w fotelu i nic nie hrobi. Czy Mikołaj zamierza w tym hroku zabhrać się do jakiejś hroboty?

Mikołaja zamurowało. „To jakiś koszmar – pomyślał. – Dlaczego oni wszyscy mówią do mnie w trzeciej osobie?!”

– Ramon, ja ciebie bardzo proszę, ty nie mów do mnie w trzeciej osobie! – krzyknął i wstał z fotela.

– W czym? – spytał głupkowato Ramon.

– No nie! Mam was dość! Wychodzę!

I Mikołaj wyszedł. Ale nie na zewnątrz, tylko do kuchni.

Trolek spojrzał na Ramona i poczuł, że w tej sytuacji musi powiedzieć coś na obronę Świętego Mikołaja. Był przecież jego najlepszym przyjacielem.

– Mikołaj jest przemęczony... – zaczął.

– Przemęczony?! – ryknął Ramon. – A czym on się tak zmęczył?! Siedzeniem przy kominku czy może objadaniem się?

– Jesteś niesprawiedliwy. Mikołaj bardzo ciężko pracuje i to przez cały rok – bronił Mikołaja Trolek.

Tylko Chrupuś nic nie mówił. Siedział, słuchał i chrupał.

– A co on takiego hrobi?! – nie odpuszczał renifer.

Chrupuś przestał chrupać i zawołał piskliwym głosikiem:

– O mateńko! Jak to co?!

Odrzucił nagryzioną marchewkę i z pyszczkiem pełnym po­­marańczowego przysmaku w zawrotnym tempie wyrecytował wszystkie prace Świętego Mikołaja:

– Mikołaj od wiosny do jesieni pracuje, żeby cały świat i wszystkie dzieci miały radosne święta. Przez cały rok przychodzą do niego listy od dzieci i Mikołaj przez cały rok te listy czyta, wydaje zarządzenia, pisze zamówienia i wysyła je do elfów, żeby elfy wiedziały, jakie zrobić zabawki, jakie upiec ciasteczka, jakie ukręcić cukierki i karmelkowe lizaki. Pracuje okrągły rok, żeby, gdy tylko spadnie pierwszy śnieg, być gotowym do odwiedzenia wszystkich domów na świecie. A czy ty, Ramon, wiesz, ile jest na ziemi domów? Czy ty wiesz, przez ile kominów Mikołaj musi się przecisnąć? A przecież ma taki duży brzuszek, że przeciskanie się przez komin jest dla niego prawdziwą szkołą przetrwania.

Chrupuś przerwał, żeby złapać oddech i wtedy wtrącił się Ramon:

– Tak, tak, tak! To po co się tak objada? To od jedzenia brzuszek mu hrośnie, a to nie jest zdhrowie. No po co się tak objada?! – wołał, potrząsając rogami.

– Bo już taki jest! – pewnie wkroczył Trolek. – Jestem jego najlepszym przyjacielem, więc wiem to na pewno: on po prostu taki jest!

– Throlek, a co ty taki tolehrancyjny jesteś? Jako najlepszy przyjaciel Świętego Mikołaja powinieneś mu powiedzieć, żeby zaczął się odchudzać. Objadanie się na pewno mu na zdhrowie nie wyjdzie. Zobaczycie, że kiedyś zaklinuje się w jakimś kominie i zostanie tam do wiosny. I przyjedzie sthraż pożahrna i wszystko się wyda. Jestem pewien, że tehraz też siedzi w kuchni i zajada Khrysine ciasteczka.

***

– Chyba przypalone te ciasteczka – szepnęła mama, przerywając czytanie. – Przypalone? Skąd ten zapach spalenizny?! Chyba gdzieś się pali! O matko, to mój bigos!

Odruchowo włożyła zakładkę tam, gdzie skończyła czytać, zamknęła książkę i wybiegła z pokoju prosto w kłęby czarnego dymu.

– Może jeszcze zdążę! – krzyknęła, wymachując rękami. – Nie, już nie zdążę, już za późno...

Nie minęły trzy minuty i w kuchni byli już wszyscy i wszyscy krzyczeli:

– Pali się, pali! – krzyczał tata Marcela.

– Coś się pali! – krzyczał tata Marcysi.

– Gdzie?! Nic nie widzę! – krzyczał tata Marcela.

– Gdzie jest mama?! – krzyczał tata Marcysi.

– Tu jestem! A Marcysia gdzie? – krzyczała mama Marcysi.

– Ja też tu jestem! – krzyczała Marcysia.

– Porcelana! – zawołał nagle tata Marcysi. – Ratujcie porcelanę!

I rzucił się na ratunek rodzinnego skarbu. Bo trzeba wiedzieć, że ta porcelana to był prawdziwy skarb. Mama Marcysi dostała tę porcelanę w prezencie ślubnym od swojej mamy, czyli babci Augusty, a babcia Augusta od swojej mamy. Porcelana pochodziła z fabryki w Ćmielowie, w której kiedyś pracował prapradziadek Marcysi. Zastawa przechodziła więc z pokolenia na pokolenie, stając się prawdziwym łącznikiem czasów. Tę porcelanową zastawę dostanie kiedyś Marcysia. Oczywiście jeśli zastawa przetrwa pożar.

– Nie trzeba nic ratować... – kaszlała mama.

Ale tata jej nie słuchał. Rzucił się do kredensu i zaczął upychać po kieszeniach porcelanowe filiżanki. Pod pachę wcisnął trzy talerzyki, złapał jeszcze jedną miseczkę i wybiegł na podwórko. Położył to wszystko na trawie obok wejścia do domu i pędem wrócił do kuchni.

Kłęby gryzącego dymu nadal buchały przez otwarte drzwi na zalane słońcem podwórko. Z sąsiedniego gospodarstwa przybiegł Marcel i od razu zauważył walające się w trawie filiżanki. Marcel był przyjacielem Marcysi. Znali się od urodzenia i teraz razem chodzili do tej samej szkoły.

„Poważna sprawa” – pomyślał i rozdarł się na całe gardło:

– Pożaaaar! Pożaaar! Trzeba wezwać straż pożarną!

– Nie, nie trzeba wzywać straży! Nie trzeba nikogo wzywać! – mama Marcysi próbowała uspokoić rozkrzyczane towarzystwo.

– Jak to nie trzeba?! Jak nie trzeba?! – krzyczał tata Marcela. – Przecież się pali, dom wam się pali!

– To nie dom, to... i zostaw tę porcelanę, bo jeszcze potłuczesz! – upomniała męża mama Marcysi.

– Jak to „potłuczesz”?! Przecież się pali, trzeba ratować!

Mama Marcysi nie zdążyła wyjaśnić, co się pali, bo zakrztusiła się dymem i zaczęła okropnie kaszleć.

– Dzieciaki – wychodzić! – zadecydował tata Marcela. – Ewakuacja!

Dzieci posłusznie wybiegły z domu. Stały teraz na środku podwórka i w milczeniu obserwowały buchające z sieni chmury dymu. Gdy tylko taka chmura znalazła się na zewnątrz, rozciągała się jak wąż, wywijała kręciołka i na zawsze znikała w wiśniowym sadzie.

– Wchodzimy z powrotem – zadecydował Marcel.

– Spójrz, porcelana! – zatrzymała go Marcysia.

– I co z tego, że porcelana?

– A dużo z tego, bo to nie jest jakaś tam zwykła porcelana, to jest bardzo niezwykła porcelana...

Nie zdążyła jednak wyjaśnić, dlaczego ta porcelana jest niezwykła, bo powietrze rozdarł krzyk taty Marcysi:

– Dajcie jakiś koc albo ścierkę!

Tata Marcela natychmiast zdjął marynarkę i podał ją sąsiadowi.

– Masz, machaj!

I tata Marcysi zaczął machać marynarką. Machał i machał, aż wypędził z kuchni ostatnie kłęby dymu.

– Tam, na kuchni! – zawołał tata Marcela, wskazując winowajcę pożaru.

– Wiem, że na kuchni... – powiedziała zrezygnowana mama.

Wszyscy podeszli bliżej i pochylili się nad ogromnym garem, z którego sterczały czarne, osmolone strzępki czegoś, co niczego nie przypominało.

– Czy to nie jest twój bigos? – spytał ironicznie tata Marcysi.

– Nie – odpowiedziała mama, prawie płacząc – to jest mój fartuszek.

– Cha, cha, cha! – roześmiał się tata.

– Yyyp... fartuszek? – spytała Marcysia, czkając.

Bo trzeba wiedzieć, że Marcysia natychmiast dostawała czkawki, gdy tylko się czegoś wystraszyła.

– Tak, fartuszek, zostawiłam go i poszłam...

Mama ugryzła się w język. Nie chciała, żeby się wydało, dlaczego nie dopilnowała bigosu. Ona, podobnie jak Marcysia, uwielbiała czytać książki i tak jak Marcysia przenosiła się w czasie czytania w świat bajkowej opowieści, zupełnie zapominając o świecie rzeczywistym. Pod tym względem były do siebie bardzo podobne.

– O matko, a gdzie jest moja porcelana?! – zawołała mama i wybiegła z domu.

To, co zobaczyła, przeszło jej najśmielsze wyobrażenia. Na trawniku, wśród porcelanowych cudowności, przechadzała się kwoka z kurczętami. Niektóre z kurczaków siedziały już w talerzykach, inne z upodobaniem dziobały kwiatki wymalowane na miseczkach.

– No fajnie – powiedziała mama – niech no tylko któraś będzie zbita...

– To co? – spytał tata Marcysi, całując żonę w policzek.

– Ach, ty wariacie – zaśmiała się mama.

Tym razem porcelanie się upiekło, czego nie można było po­­wiedzieć o bigosie. Tego dnia nie tylko strzępy fartuszka wylądowały na śmietniku. Wylądował tam także bigos, a wraz z nim garnek. I chociaż przez kolejne dni drzwi do kuchni były cały czas otwarte, to i tak w całym domu śmierdziało spaloną ­kapustą. ­Marcysię aż korciło, żeby wrócić do czytania. Nie miała jednak czasu. Pomagała mamie w kuchni, a tacie w sadzie lub przy zwierzętach. Codziennie wieczorem dosłownie ­padała ze ­zmęczenia. Pewnego słonecznego dnia, kiedy wszyscy jedli śniadanie, mama spytała tatę:

– Pojedziemy na zakupy do Waśniowa?

Marcysia drgnęła.

– Świetny pomysł! – odpowiedziała za tatę. – Kupicie nowy garnek, a ja nareszcie spokojnie poczytam.

Nie czekając na odpowiedź taty, podziękowała za śniadanie, wstała od stołu i popędziła na górę. Rodzice pojadą do Waśniowa, a ona będzie mogła znowu zasiąść do czytania „Purpurowego Gniazda”. Sięgnęła po książkę i otworzyła ją tam, gdzie była zakładka. Przeczytała kilka zdań.

„Nie pamiętam, żebym o tym czytała. Zaraz, zaraz... co to za Krysine ciasteczka? Eeee... zacznę od początku, bo już nic nie pamiętam” – pomyślała.