Prawo spadkowe od A do Z ebook

Przedmowa Autora

W przypadku, gdy spadek dziedziczy kilku spadkobierców pomiędzy nimi powstaje wspólność majątku spadkowego. Wspólność może zostać zniesiona na skutek podziału spadku. Podział taki może zostać dokonany na dwa sposoby. Po pierwsze, na mocy umowy zawartej pomiędzy wszystkimi spadkobiercami. Po drugie, na mocy orzeczenia sądu.

Zasady dziedziczenia

Dziedziczenie — według definicji słownikowej — polega na tym, iż z chwilą śmierci spadkodawcy prawa i obowiązki zmarłego (spadek) przechodzą na jedną lub kilka osób (spadkobierców). Spadkiem jest ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy w chwili jego śmierci, z wyjątkiem tych, które są ściśle związane z jego osobą oraz tych, które przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego czy są one spadkobiercami. Prawo cywilne wyróżnia następujące rodzaje dziedziczenia: 1) ustawowe — następuje w sytuacji, gdy np.: spadkodawca nie zostawił testamentu, bądź okazał się on nieważny, bądź spadkobierca testamentowy spadek odrzucił lub został uznany za niegodnego, albo zmarł przed spadkodawcą. Kolejność dziedziczenia ustawowego określają art. 931—937 Kodeksu cywilnego, 2) testamentowe — spadkobiercą staje się osoba wskazana w testamencie. Formy testamentu określają art. 949—954 Kodeksu cywilnego.

Przysposobienie pełne i całkowite

W przypadku przysposobienia całkowitego (najczęstszego) i pełnego — dziecko zostaje niejako „wyrwane” ze starej rodziny — wygasają wszelkie więzy (także prawa spadkowego).

Oznacza to że:

dziecko przysposobione (adoptowane) — dziedziczy po przysposabiającym i jego krewnych — tak jakby było jego własnym dzieckiem. Jednak nie może dziedziczyć zarówno po swoich biologicznych rodzicach, jak i po ich krewnych.

Jeżeli małżonek adoptuje dziecko drugiego małżonka (np. z poprzedniego związku) — zasada ta nie obowiązuje.

Przysposobienie niepełne

Oznacza takie sytuacje w których przysposobienie polega jedynie na powstaniu stosunku pomiędzy przysposabiającym, a przysposobionym (i jego zstępnymi). W takiej sytuacji przysposobione (adoptowane) dziecko nie traci więzi ze swoją biologiczną rodziną.

Oznacza to że:

przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym na równi z jego dziećmi, zstępni przysposobionego również dziedziczą po przysposabiającym. przysposobiony i jego zstępni nie dziedziczą po krewnych przysposabiającego, a krewni przysposabiającego nie dziedziczą po przysposobionym i jego zstępnych. Rodzice przysposobionego nie dziedziczą po przysposobionym, a zamiast nich dziedziczy po przysposobionym przysposabiający.

Przysposobienie niepełne jest bardzo rzadkie — a jeśli już następuje, zazwyczaj następuje w obrębie bliższej, lub dalsze rodziny (która bierze pod opiekę dziecko) — stąd zasady dziedziczenia ulegają dalszym komplikacjom — regulacje nie uchybiają bowiem zasadom dziedziczenia wynikającym z pokrewieństwa.

Rodzaje dziedziczenia

1. Dziedziczenie ustawowe

Dziedziczenie ustawowe ma miejsce, gdy spadkodawca nie pozostawił ważnego testamentu albo gdy osoby powołane do dziedziczenia nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami. W dziedziczeniu ustawowym co do części spadku ma miejsce, gdy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy albo gdy którakolwiek z kilku osób, które zostały powołane do całości spadku nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami. Przy czym w ostatnim wypadku dziedziczenie ustawowe nie występuje jeżeli działa podstawienie lub przyrost. Reguły dziedziczenia ustawowego mogą być uważane za zastępujące wole spadkodawcy. Krąg Spadkobierców Kodeks cywilny wymienia następujących bliskich spadkodawcy: · małżonek · zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki, itd.) · rodzice· rodzeństwo · zstępni rodzeństwa Przy czym dziedziczenie krewnych nie charakteryzuje się wzajemnością, np. wnuk dziedziczy po swoim dziadku, lecz dziadek nie dziedziczy po swoim wnuku, dziecko brata/siostry spadkodawcy dziedziczy po swoim wujku, natomiast wuj nie dziedziczy po swoim siostrzeńcu. MałżonekMałżonek spadkodawcy dziedziczy z ustawy, jeżeli pozostawał w chwili otwarcia spadku w formalnym związku małżeńskim ze spadkodawcą. Separacja faktyczna nie wyłącza małżonka od dziedziczenia. Związek małżeński nie istnieje, jeżeli w chwili otwarcia spadku istniało prawomocne orzeczenie unieważniające lub rozwiązujące małżeństwo Wytoczenie powództwa o unieważnieni małżeństwa za życia spadkodawcy pozwala na jego unieważnienie także po śmierci jednego z małżonków, bez żadnych ograniczeń.

2. Dziedziczenie testamentowe

Gdy spadkodawca pozostawił ważny testament wtedy dziedziczenie odbywa się na podstawie testamentu. Testament jest czynnością prawną na mocy której za życia określonej osoby dochodzi do ustalenia kto, w jakich częściach odziedziczy po śmierci tej osoby jej majątek, względnie jakie składniki tego majątku mają być zapisane i komu itp. Testament, oprócz typowych zapisów może także zawierać szereg postanowień szczegółowych (np. ustanowienie tzw. zapisów i poleceń, powołanie wykonawcy testamentu, powołanie fundacji itp.). Sporządzenie testamentu ma na celu zwykle zmianę porządku dziedziczenia ustawowego. Z punktu widzenia formy, w jakiej można sporządzić testament możemy wyróżnić trzy podstawowe: · Testament notarialny (sporządzony przed notariuszem w formie aktu notarialnego); · Testament pisemny · Testament