Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii Lista Lotników ebook

TADEUSZ JERZY KRZYSTEK

POLSKIE SIŁY POWIETRZNE

W WIELKIEJ BRYTANII

W LATACH 1940-1947

ŁĄCZNIE Z POMOCNICZĄ LOTNICZĄ SŁUŻBĄ KOBIET

(PLSK - WAAF)

Wydanie uzupełnione do dnia 26 lipca 2012

Published inPoland in2012

bySTRATUS s.c.

Skr. Poczt.123,

27-600 Sandomierz 1

e-mail: [email protected]

http://www.stratusbooks.pl

© 2012 Tadeusz Jerzy Krzystek

© Stratus s.c.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej publikacji nie może być kopiowana w żadnej formie ani żadnymi metodami mechanicznymi i elektronicznymi, łącznie z wykorzystaniem systemów przekazywania i odtwarzania informacji bez pisemnej zgody właściciela praw autorskich.

ISBN 978-83-61421-59-7

eISBN 978-83-61421-95-5

Skład:

Stratus s.c

Przygotowanie wersji ebook:

Tomasz Kantorowicz

Podziękowania

Dziękuję za pomoc:

Oraz Wszystkim Osobom, które pocztą elektroniczną (Internetem) przekazały mi swoje uwagi i uzupełnienia a szczególnie w odniesieniu do notatki „braku dalszych informacji”.

REQUIEM

Odpoczywajcie w pokoju

naszej miłości

Wy – co już w Boskiej mieszkacie …

Wy – coście znaleźli piękno swej wielkości

w biało-czerwonym kwadracie.

Odpoczywajcie po znoju

przepastnej drogi

Wy – w haubach lepkich od potu

Wy – coście dławili mdlący napływ trwogi

oślepli gwałtem wywrotów.

Odpoczywajcie u zdroju

W garstce rycerzy

Wy – którym Bóg odpiął pasy

Wy – którym wektor czarny anioł mierzył

dla Waszej ostatniej trasy.

Odpoczywajcie po bojach

dziwni przybysze

Wy – z esów-floresów dymiących

Wy – coście zmącili wsi angielskiej ciszę

na jakiejś samotnej łące …

Niechaj na wieki Wam będzie

nasze kochanie

Wam – krwawym już polskim wrześniem

Wam – coście do Bitwy o Wielką Brytanię

Wystartowali – rok wcześniej …

mjr pil. Paweł Moskwa (1909 – 1987)

KAMIEŃ UPAMIĘTNIAJĄCY ZRZUT BRONI I CICHOCIEMNYCH AK NA PLACÓWCE ODBIORCZEJ AK „IMBRYK” (Dąbrówka k/Radzymina)

W NOCY 9 KWIETNIA 1944 ROKU ZRZUT W OPERACJI „WELLER 2” WYKONAŁA POLSKA ZAŁOGA „LIBERATORA” BZ 965 S ESKADRY 1586 DO ZADAŃ SPECJALNYCH Z BRINDISI WŁOCHY. W SKŁADZIE: P-0561 WÜNSCHE KAZIMIERZ VM KPT / F/LT OBSERWATOR 76684 SZOSTAK ZBIGNIEW MARIAN VM DFC KPT / F/LT PILOT P-2456 BŁOCKI JACEK VM POR / F/LT PILOT 794534 WITEK JÓZEF VM SIERŻ / W/O STRZELEC POKŁADOWY 794324 JARECKI (CARLTON) STANISŁAW VM SIERŻ / W/O STRZELEC POKŁADOWY P-2933 WILENIEC STANISŁAW DIONIZY PPOR / F/O MECHANIK POKADOWY 793506 MALCZYK STANISŁAW VM SIERŻ / W/O STRZELEC POKŁADOWY ODDZIAŁ ŻOŁNIERZY ARMII KRAJOWEJ CICHOCIEMNI „EKIPA XXXIX” DOWÓDCA – POR JAN GÓRSKI ps „JASTRZĘBIEC” MJR TADEUSZ RUNGE ps „OSA” KPT . BENON ŁASTOWSKI ps „ŁOBUZ” POR. STEFAN BAŁUK ps „STARBA” KPR. HENRYK WANIEK ps „PŁYWAK”

WOLNOŚĆ NALEŻY DO TYCH, KTÓRZY MAJĄ ODWAGĘ JEJ BRONIĆ PERYKLES (431 p.n.e.)

PREZENTACJA KSIĄŻKI PRZEZ AUTORA MINISTROWI OBRONY NARODOWEJ RP BOGDANOWI KLICHOWI

w obecności żony Anny i Dowódcy PSP Gen. Broni pilota Andrzeja Błasika

(Zdjęcie: Mirosław Wójtowicz, Klub Sił Powietrznych – Warszawa 28.08.2008)

Książkę tą poświęcam pamięci inicjatorowi powstania tej pracy, śp. Płk pil. Stanisławowi Wandzilakowi, OBE, DFC, AFC, który uważał, że wysiłek tysięcy Lotników Polskich walczących w szeregach Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii winien być utrwalony.

… Niech pamięć powróci do tych, co zapomnieli,

a pozostanie na zawsze u tych, co pamiętają! …

Autor.

Przedmowa

W roku 1998, na zebraniu Komisji Historycznej Stowarzyszenia Lotników Polskich, pod przewodnictwem gen. Dypl. pil. Tadeusza Andersza*), na propozycję płk pil. Wandzilaka**), postanowiono wykonać pełny wykaz personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Płk. Wandzilak dodał, że ma zapewnienie od Ministry of Defence Record Office (RAF) w Hayes, uzyskania imiennego spisu w 4 księgach polskiego personelu wszystkich stopni, zapisanych w kolejności numerów ewidencyjnych RAF’u. W wyniku dyskusji, propozycję płk. Wandzilaka przyjęto i wybrano panią Annę Krzystek aby na komputerze przepisała z tych ksiąg ponad 17,000 nazwisk. Księgi, które pani Krzystek otrzymała były sporządzone odręcznie różnym charakterem pisma, często trudnym do odczytania. Praca ta trwała prawie 4 lata. Dopiero w roku 2002, po wielu próbach uporządkowania alfabetycznego i skreślenia powtarzających się nazwisk, z tymi samymi datami urodzenia, a zapisanymi pod różnymi numerami ewidencyjnymi, można było ustalić dokładną liczbę nazwisk. Liczba ta została zmniejszona z 17,600 do 16,868. Dzięki pomocy dyrektora polskiej sekcji MOD w Hayes, pani J.Hawran i zaangażowaniu podległego jej personelu polskiego, można było wprowadzić do stron maszynopisu brakujące dane, to jest stopień polski i angielski oraz specjalność. Za tę wielką pomoc składam serdeczne podziękowanie pani Hawran i całemu personelowi polskiej sekcji MOD. Końcową pracę, w formie wykazu imiennego Personelu P.S.P. i za wiedzą Komisji Historycznej SLP, wydrukowałem Imienny Wykaz, systemem komputerowym. Kilka egzemplarzy przywiozłem do Warszawy na Światowy Zjazd Lotników Polskich w roku 2003. Pokazałem ten wykaz uczestnikom zjazdu i wtedy zauważyłem wielkie zainteresowanie tą pracą. Wobec tego postanowiłem, rozszerzyć „Wykaz Imienny” poprzez dodanie danych personalnych przy każdym nazwisku, podając miejsce lub kraj osiedlenia po 1947 roku, oraz datę zgonu i miejsce pochówku. Pomocną była mi kartoteka zachowana w biurze S.L.P. w Londynie oraz wgląd do innych źródeł już opublikowanych. Będąc na emeryturze w zacisznym miejscu Penrhos w Północnej Walii, z pasją poświęciłem cały swój wolny czas, nieraz do późnych godzin nocnych szperając w książkach. Okazało się, że wiele grobów lotników Polskich znajduje się na pobliskim cmentarzu w Pwllheli. Dla informacji podaję, że w roku 1949 na lotnisku RAF’u Penrhos, powstał „Polski Ośrodek Mieszkaniowy” – jest on jedyny, jaki powstał w Wielkiej Brytanii – prosperujący do dzisiaj. Tu, w roku 2004 wybrałem z żoną nasze miejsce, by mieszkać na stałe. Tutaj żyjąc w spokoju zakończyłem moją pracę ”Polskie Siły Powietrzne w W.Brytanii w latach 1940-1947”. Od roku 2004, w listopadzie, w „Dzień Zaduszny” na cmentarzu w Pwllheli, zapalamy z żoną znicz na Polskich grobach z napisem: „Koledze – Lotnicy Polscy na Obczyźnie”. Pracę udało mi się zakończyć w roku 2007 przed Jubileuszowym Światowym Zjazdem Lotników Polskich w Warszawie. Chciałbym, żeby ten wykaz imienny Personelu Polskich Sił Powietrznych walczących na Zachodzie był pomocą dla wielu historyków a szczególnie rodzin w Polsce, szukających losów swoich bliskich. Nie zawsze były one przekazane do odnotowania w kartototekach Stowarzyszenia Lotników Polskich w Wielkiej Brytanii. Te, które były odnotowane, skrzętnie umieściłem w swoim opracowaniu. Cały wykaz, składający się z ponad 18 tysięcy nazwisk jest ujęty na 612 stronach łącznie z nazwiskami Pomocniczej Lotniczej Służbie Kobiet (PLSK – WAAF). Zdaję sobie sprawę, że po 66 latach od zakończenia wojny, trudno jest w 100% skompletować pełną listę personelu P.S.P. na Zachodzie. Niestety ponad 9,000 nazwisk (55%) posiadało adnotację „brak dalszych informacji”. Dlatego też zaapelowałem do osób, które zauważą, że nie ma ich na liście lub ktokolwiek wie o osobach pominiętych w wykazie a posiada jego dane personalne, przekazał je bezpośrednio do mnie w celu uzupełnienia wykazu. W roku 2008, oddałem do rąk czytelników drugie wydanie – rozszerzone. Od poprzedniego wydania różni się ono tym, że posiada dokładniej opisane loty bojowe pilotów i załóg bombowych, którzy zginęli w walce lub dostali się do niewoli, albo o ile wyszli cało, wrócili do swojej jednostki. Wydanie to jest uzupełnione w wielu przypadkach, dzięki informacjom uzyskanym od osób, które odpowiedziały na mój apel umieszczony w „Internecie”. W miarę uzyskiwanych informacji będę uzupełniał co roku, wykaz „Personelu Polskich Sił Powietrznych” tylko na płytach CD, tak długo jak będzie na nie zapotrzebowanie. Obecna wersja 2012 roku, po zmianach i dodatkowych danych osobowych zawiera: - PSP 16,973 nazwisk oraz PLSK 1,313 co stanowi ogółem 18,286 nazwisk.

Cały czas, Ania współpracowała ze mną, począwszy od przygotowania pierwszego wydania książki jak i obecnego – dodając swoje uwagi, oraz dokonując każdorazowo korektę. Dopiero teraz wiemy, jak daleko sięgała wędrówka dla wielu z nas po zakończeniu wojny, aby ostatecznie znależć stałe miejsce zamieszkania, nie wracając do Kraju. – Dzięki poczcie elektronicznej – „e-mai” – mamy kontakt ze wszystkimi kontynentami świata, począwszy od Australii, Kanady, USA i Wenezueli. To końcowe wydanie jest rezultatem 14-to letniej, żmudnej lecz dla nas bardzo ciekawej pracy – biorąc pod uwagę osobiste przeżycia ponad 18,000 osób personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, łącznie z Pomocniczą Służbą Kobiet.

Wczytując się w loty bojowe pilotów myśliwskich oraz bombowych, aż żal bylo czytać w jak w młodym wieku mając tylko 20 - 26 ginęli. Teraz mając sam 93 lata, widzę, jaka wielka szkoda tych młodych pilotów była, że nie mogli dożyć lat późniejszych, z wieloma zmianami w ktorych teraz żyjemy. – (Autor - maj 2012) –

*) gen.dypl. pil. Tadeusz Andersz, zmarł w Londynie dnia 29 października 2007 roku, -pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

**)pułkownik pil. Stanisław Wandzilak, zmarł w Londynie dnia 29 listopada 2000 roku. - prochy zostały złożone w grobie rodzinnym na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

O Autorze

Tadeusz Jerzy Krzystek mjr w stanie spoczynku urodził się 10 kwietnia 1919 r. na Zaolziu, w Niemieckiej Lutyni, obecnie nazwaną Dolną koło Bogumina, powiat Frysztat. Szkołę podstawową ukończył w Wodzisławiu Śląskim. Do gimnazjum uczęszczał w Rybniku.

W kwietniu 1939 roku zostaje powołany do 2 Batalionu Szkolnego Lotnictwa w Świeciu nad Wisłą, gdzie zastała go wojna. Przy końcu września 1939 roku na wschodnich terenach Polski, dostaje sie do niewoli sowieckiej w miejscowości Boża Wola w okolicach Kowla. Po dwóch latach niewoli w 1941 roku zostaje zwolniony z obozu jenieckiego w Starobielsku skąd wraz z formacją lotniczą, opuścił Rosję Sowiecką z Krasnowodzka do Pahlewi (Persja). Do Wielkiej Brytanii przybywa drogą morską w listopadzie 1942 roku – z postojami w Palestynie, Mombasie (Kenia), Durbanie i Johanesburgh (Południowa Afryka oraz Pernambuko (Brazylia), -. W Wielkiej Brytanii w Blackpool, w Polskim Lotniczym Punkcie Zbornym zostaje przyjęty do Polskich Sił Powietrznych a po przeszkoleniu technicznym otrzymuje przydział do 302 Dywizjonu Myśliwskiego „Poznńskiego”, a następnie już jako instruktor, do Polskiej Szkoły Technicznej, w specjalności przyrządów pokładowych. Po wojnie studiuje w British Horological Institute oraz cztery lata na Politechnice w Croydon. W latach 1947 – 1975 pracuje, jako inżynier w różnych firmach angielskich.Od 1945 roku jest członkiem „Samopomocy Lotniczej”, która później jest zarejestrowana pod nazwą „Stowarzyszenie Lotników Polskich w Wielkiej Brytanii”. Od 1964 roku pełni funkcję Skarbnika Honorowego SLP a od 1975 roku przez 24 lata jest Generalnym Sekretarzem Stowarzyszenia aż do jego rozwiązania w roku 1999. Następnie zostaje powołany na stanowisko kierownika biura i skarbnika Fundacji SLP i te funkcje pełni do chwili przejścia na emeryturę w wieku 85 lat w roku 2004. W latach 1952 – 1980 bierze czynny udział w życiu sportowym, latając w Klubie Szybowcowym Stowarzyszenia Lotników Polskich na lotnisku w Lasham (Hampshire). W roku 1974 uzyskuje prywatną licencję pilota motorowego (PPL) na lotnisku Shoreham-by-Sea koło Brighton (Sussex).Będąc jednym z członków-założycieli Polskiego Klubu Motorowego w Anglii, pełni przez wiele lat funkcję Sekretarza Sportowego Klubu. Bierze czynny udział, jako nawigator w wielu rajdach samochodowych w Południowej Anglii i Północnej Walii, będących pod kontrolą RAC (Royal Automobil Club). Po przejściu na emeryturę, przeprowadził się z Londynu wraz z żoną Anną, do Polskiego Ośrodka Mieszkaniowego w Penrhos (dawne lotnisko RAF’u), koło Pwllheli w Północnej Walii. Tutaj z dala od gwaru, pomiędzy zatoką morską i pobliskimi górami – spędza wolny czas na uzupełnianiu brakujących danych osobowych w spisie personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii w latach 1940 – 1947. Dopiero teraz wie, jak daleko sięgała wędrówka dla wielu z nas po zakończeniu wojny, aby ostatecznie znaleźć stałe miejsce zamieszkania, nie wracając do Kraju. - Dzięki poczcie elektronicznej – „e-mails” – ma kontakt ze wszyskimi kontynentami świata, począwszy od Australii, Kanady , USA i Wenezueli. Wie, że wydawcę do nowego wydania książkowego będzie jemu trudno znaleźć, lecz tak długo jak będzie zapotrzebowanie, jest gotowy służyć pełnym wykazem imiennym ponad 18,000 nazwisk na płycie DVD i CD-R.

POLSKIE SIŁY POWIETRZNE

Dowódcy Lotnictwa od chwili odzyskania Niepodległości

Gen. bryg. pil. ŁOSSOWSKI Hipolit 00.12.1918 – 00.07.1919

Gen. bryg. pil. MACEWICZ Gustaw 00.08.1919 – 00.12.1922

Gen. bryg. pil. LEVEQUE Armand 00.01.1923 – 00.06.1924

Gen. bryg. pil. ZAGÓRSKI-OSTOJA Włodzimierz 00.07.1924 – 06.05.1926

Gen. bryg. pil. RAYSKI Ludomił 07.05.1926 – 22.03.1939

Gen. bryg. pil. KALKUS Władysław 23.03.1939 – 26.09.1939

Gen. bryg. pil. ZAJĄC Józef 27.08.1939 – 17.07.1940

Gen. bryg. pil. obs. UJEJSKI Stanisław 18.07.1940 – 13.09.1943

Gen. bryg. pil. IŻYCKI Mateusz 14.09.1943 – 00.01.1948

POLSKIE SIŁY POWIETRZNE NA ZACHODZIE

Polskie Siły Powietrzne na Zachodzie formowały się z żołnierzy lotnictwa polskiego, którzy po klęsce wrześniowej, różnymi szlakami przez Rumunię, Węgry, Jugosławię, Grecję i Syrię przedarli się na Zachód do Francji, gdzie pod przewodnictwem Wodza Naczelnego gen. Władysława Sikorskiego zorganizowano pokaźną liczbę około 9,000 lotników PSP (Polskich Sił Powietrznych).

Gdy w maju 1940 roku Niemcy zaatakowali Francję, z pośród około tysiąca pilotów polskich we Francji, na skutek różnych trudności organizacyjnych, tylko 174 pilotów myśliwskich latało operacyjnie. Niemniej jednak osiągnęli oni 52 pewne zwycięstwa i 10 prawdopodobnych. Po upadku Francji około 6,200 lotników PSP zostało ewakuowanych do Wielkiej Brytanii, wcześniej jeszcze, bo pod koniec 1939 i na początku 1940 roku, przeniesiono około 300 pilotów, oraz około 2,000 personelu latającego i służby naziemnej. Z końcem 1940 roku stan PSP w Wielkiej Brytanii osiągnął liczbę ponad 8,000 personelu. Straty bojowe w czasie wojny były uzupełniane ochotnikami, którzy przybywali po zwolnieniu z gułagów Stalina, wysiedlonych i wywiezionych na Sybir, oraz ochotnikami pochodzenia polskiego, ze Stanów Zjednoczonych, Kanady, Południowej Ameryki i innych krajów. Z końcem wojny stan liczebny Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie dochodził do 17,000 osób. Liczba ta nie obejmowała Pomocniczej Lotniczej Służby Kobiet (PLSK-WAAF), w której służyło 1,436 Polek. Polskie Siły Powietrzne zawierały: 14 dywizjonów bojowych, Zespół Myśliwski (w Afryce Północnej), nazwanym „Cyrkiem Skalskiego”, Dywizjon Współpracy z Artylerią, przy 2-gim Polskim Korpusie we Włoszech, Eskadrę Balonów Zaporowych jak również jednostkę Pomocniczej Służby Rozprowadzania Samolotów (Ferry Pilots), dostarczającą różnego typu samoloty z fabryk do jednostek bojowych na terenie Wysp Brytyjskich, do Afryki, Kanady i Indii. Ponadto PSP miały trzy Szkoły Pilotażu, Szkołę Mechaników Lotnictwa, dwie Szkoły Techniczne (w Anglii i Egipcie) oraz Wyższą Szkołę Lotniczą.

W czasie bitwy o Wielką Brytanię, kiedy pod koniec sierpnia 1940 roku straty bojowe Fighter Command (Lotnictwa Myśliwskiego) osiągnęły około jedną czwartą pilotów (zabitych lub rannych) i zabrakło nowo wyszkolonych pilotów, 144 polskich doświadczonych pilotów myśliwskich okazało się zbawiennym czynnikiem w krytycznej sytuacji wojennej. W tej bitwie, polscy piloci myśliwscy ilościowo stanowili największą grupę lotników alianckich. Polskie dywizjony 302 i 303, swoimi zwycięstwami w walkach powietrznych zyskały sobie światową sławę. W tym czasie Dywizjon 303 uzyskał największą ilość zestrzeleń w całym Fighter Command. Wkładem polskich pilotów do tej bitwy było zniszczenie 203 samolotów nieprzyjacielskich. Bitwa o Wielką Brytanię zakończyła się porażką Luftwaffe i co najważniejsze, Niemcy nie uzyskali przewagi lotniczej w powietrzu nad Wielką Brytanią. Rezultatem było odwołanie inwazji przez Hitlera. Bitwa ta była jedną z przełomowych bitew w czasie drugiej Wojny Światowej. Wagę jej najlepiej wyraził Winston Churchil mówiąc: „Nigdy w dziejach ludzkich zmagań, tak wielu nie zawdzięczało tak wiele tak nielicznym”.

Lotnicy polscy uczestniczyli we wszystkich bataliach lotnictwa alianckiego w Europie przez cały okres wojny. W czasie Powstania Warszawskiego, polskie, brytyjskie i południowo-afrykańskie dywizjony bombowe, niosły pomoc zrzutami broni i zaopatrzenia dla walczącej Warszawy, latając z dalekiego Brindisi w południowych Włoszech. Z powodu wielkich strat spotęgowanych odmową pozwolenia lądowania na sowieckich lotniskach, na pewien okres wszystkie loty zostały wstrzymane, z wyjątkiem polskich. Dywizjonowi 301 do Zadań Specjalnych, który wykonywał te loty, nadano nazwę „Obrońców Warszawy”.

Wszystkie te osiągnięcia bojowe lotników, nie byłoby możliwe bez wielkiego wkładu ofiarnej i fachowej pracy całego personelu polskiej obsługi naziemnej, a szczególnie obsługi technicznej. Na tych żołnierzach i kobietach pracujących w wielu specjalnościach, polegały załogi samolotów, zawierzając swe życie wynikom ich pracy. W okresie walk od sierpnia 1940 roku do zakończenia wojny polskie dywizjony myśliwskie wykonały ponad 73,500 lotów bojowych i zniszczyły 762 samolotów przeciwnika na pewno, 175 prawdopodobnie i uszkodziły 237. Dywizjony bombowe wykonały w tym czasie około 11,700 lotów bojowych, zrzucając prawie 15,000 bomb i morskich min.

Ponadto Polacy przetransportowali około 12,000 samolotów, a polskie załogi wykonały około 18,800 lotów komunikacyjno-transportowych i przewiozły około 24,400 osób i ponad 1,300 ton ładunków. Oprócz tego wykonali 1,300 lotów w operacjach specjalnych. Śmiercią lotnika zginęło 1,900 lotników, a ponad 300 dostało się do niewoli. Największe straty personelu poniosły dywizjony bombowe.

W dniu zakończenia wojny, przewodniczący Rady Lotnictwa Królewskiego Sir Archibald Sinclair, dziękując Polskim Siłom Powietrznym, tak się wyraził: „W tę godzinę zwycięstwa, nie zapominamy, że Wy byliście pierwszymi, którzy oparli się napastnikowi. Nie zapominamy też, że po wielorakich przeciwnościach przyszliście nam z pomocą, kiedy tej pomocy potrzebowaliśmy. Wasze dzielne dywizjony walcząc przy naszym boku były w pierwszych szeregach Bitwy o Wielką Brytanię, a później przyczyniły się do dalszych sukcesów Aliantów w ciągu następnych lat wojny. W doli i niedoli, wspieraliście nas dzieląc z RAF-em jego straty i jego zwycięstwa.” (Niestety, tak się nie stało!) – W wielkiej paradzie zwycięstwa w Londynie, Polskie Siły Zbrojne, z powodu sprzeciwu Stalina, nie brały udziału.

Polskie Siły Powietrzne, na podstawie uzyskanych danych, posiadały na swoim stanie personel, który jest opisany imiennie w niniejszym opracowaniu.

Pilotów 3,044

Nawigatorów 501

Obserwatorów 581

Bombardierów 241

Strzelców pokładowych 1,081

Radio-operatorów pokładowych 522

Mechaników pokładowych 202

Razem Personel Latający liczył 6,172 – 36.35%

Personel techniczny 6,871

Personel administracyjny i inne 1,674

Bez specjalności (general duties) 2,256

Razem Personel Naziemny liczył 10,801 – 63.65%

Liczba PSP wykazana w spisie 16,973

Powyższa liczba jest ujęta w wykazie Personelu PSP na Zachodzie 1940 – 1947

Dane zostały uzyskane na podstawie zapisów w MOD (RAF), dokumentów i kartotek zachowanych w Fundacji Stowarzyszenia Lotników Polskich na Zachodzie.

Dodatkowo wykazany jest stan liczebny Pomocniczej Lotniczej Służby Kobiet (PLSK) (Women’s Auxiliary Air Force – WAAF), - pierwotnie wynosił 1,436.

Liczba nazwisk, która została uzyskana ze źródeł MOD (RAF) wyniosła 1,313 i jest wykazana w ostatecznym spisie Pomocniczej Lotniczej Służby Kobiet.

DYWIZJONY POLSKICH SIŁ POWIETRZNYCH W WIELKIEJ BRYTANII

300 Dywizjon Bombowy „Ziemi Mazowieckiej”

Litery rozpoznawcze „BH”

300 Dywizjon powstał 1 lipca 1940 roku. Był pierwszą polską jednostką bojową, która weszła do działań wojennych z wysp brytyjskich.

Dowódcy: mjr pil.Wacław Makowski, mjr pil. Stanisław Cwynar, mjr pil. Romuald Suliński, mjr naw. Władysław Dukszto, mjr pil. Adam Kropiński, mjr naw. Marian Kucharski, mjr pil. Kazimierz Kuzian, mjr pil. Adam Kowalczyk, mjr pil. Teofil Pożyczka, mjr naw. Bolesław Jarkowski.

Samoloty: (1940) Fairey Battle – Vickers Wellington IA i IC –(1941) Vickers Wellington IV, (1943) Vickers Wellington III - (1944) Vickers Wellington X – Avro Lancaster I & III.

Miejsca postoju: 1940 Bramcote – Swinderby, 1941 Hemswel, 1942 Ingham, 1943 Hemswell – Ingham, 1944 Faldingworth.

301 Dywizjon Bombowy „Ziemi Pomorskiej”

Litery rozpoznawcze „GR”

„Obrońców Warszawy”

301 Dywizjon powstał 22 lipca 1940 roku. W marcu 1943 roku na skutek dużych strat został rozwiązany i przekształcony w Polską Eskadrę1586 do zadań specjalnych, wchodząca w skład 138 Dywizjonu do zadań specjalnych RAF.

Dowódcy: (Okres VII.1940 do IV.1943) ppłk pil Roman Rudkowski, mjr pil. Jacek Piotrowski, mjr pil. Stanisław Krzystyniak, mjr pil. Maksymilian Brzozowski, mjr pil.Henryk Kołodziejek, mjr naw. Adam Dąbrowa. (Okres od jesieni 1944) mjr. naw Stanisław Król, mjr naw. Eugeniusz Arciuszkiewicz.

Samoloty: (1940) Fairey Battle - Vickers Wellington IA – (1941) Vickers Wellington IV, - (1943) Handley Page Halifax – Consolodated B-24 Liberator, - (1945) Vicker Warwick C III, - (1946) Handley Page Halifax C. Mk.VIII.

Miejsca postoju: 1940 Bramcote – Swinderby, 1941 Hemswell, 1943 Tempsford, - Sidi Amor (Tunisia), - Brindisi (Włochy), (1945) Blackbushe – Chedburgh.

302 Dywizjon Myśliwski „Poznański”

Litery Rozpoznawcze „WX” (w 1945 – „QH”)

Formowanie Dywizjonu 302 rozpoczęto 23 lipca 1940 roku na lotnisku Leconfield, Yorkshire. W początkowym okresie większość personelu latającego wywodziła sie z dywizjonu myśliwskiego 3-go Pułku Lotniczego walczącego we wrześniu1939 roku w składzie lotnictwa Armii „Poznań”, a następnie we Francji w 1/145 Dywizjonie Myśliwskim „Warszawskim”.

Dowódcy: ppłkl pil. Mieczysław Mümler, mjr pil. Piotr Łaguna, kpt. pil. Stefan Witorzeńć, kpt. pil. Julian Kowalski, kpt. pil. Łapka, kpt. pil. Wincesław Barański, kpt. pil. Wacław Król, kpt. pil. Marian Duryasz, kpt. pil. Zygmunt Bieńkowski, kpt. pil. Ignacy Olszewski, kpt. pil. Bolesław Kaczmarek, kpt. pil. Jerzy Szymankiewicz.

Samoloty: (1940) Hawker Hurricane I, - (1941) Hawker Hurricane IIA & IIB, - Supermarine Spitfire IIA, - Supermarine Spitfire VB – (1943) Supermarine Spitfire VC, & IXC, - (1944) Supermarine Spitfire L.F. IXE. – (1945) supermarinr Spifire L.F.XVIE.

Miejsca postoju: (1940) Leconfield, (tymczasowo Duxford) – Northolt – Westhampnett – (1941) Kenley – Jurby – Church Stanton – (1942) Warmwell – Ibsley, Harrowbeer, (1942) – Warmwell Heston – Croydon - Heston – (1943) – Kirton-in-Lindsey – Hutton Cranswick – Perranporth – Heston – Fairlop – Northolt – Fairwood Common – Northolt – (1944) – Llanbedr – Deanland – Chailey – Ford – (Kontynent - inwazja) - Plumetot – Lille Deurne St.Denis Westrem (1945) – Grimbergen – Gilze-Rijen – Nordhorn – Varrelbush – Ahlhorn.

302 Dywizjon Myśliwski Poznański został rozwiązany 3 stycznia 1947 na lotnisku Porteach, Kornwalia.

303 Dywizjon Myśliwski „im.Tadeusza Kościuszki”

Litery Rozpoznawcze „RF”

Formowanie Dywizjonu 303 rozpoczęto 2 sierpnia1940 roku na lotnisku Northolt pod Londynem. Trzon personelu stanowili lotnicy 111 eskadry i 112 myśliwskiej 1-go Pułku Lotniczego, walczących we wrześniu 1939 roku w składzie Brygady Pościgowej.

Dowódcy: mjr pil. Zdzisław Krasnodębski, por. pil. Witold Urbanowicz, por. pil. Zdzisław Henneberg, kp. pil. Adam Kowalczyk, kpt. pil. Tadeusz Arentowicz, kpt. pil. Wacław Łapkowski, kpt. pil. Jerzy Jankiewicz, kpt. pil. Wojciech Kołaczkowski, kpt. pil. Walerian Żak, kpt. pil. Jan Zumbach, kpt. pil. Zygmunt Bieńkowski, kpt. pil. Jan Falkowski, kpt. pil. Tadeusz Koc, kpt. pil. Bolesław Drobiński, kpt. pil. Witold Łokuciewski.

Samoloty: (1940) Hawker Hurricane I – Supermarine Spifire IIA & IIB – Supermarine Spitfire VB – (1943 Supermarine Spifire IXC - Supermarine Spitfire L.F.VB – (1944) Supermarine Spifire IXE – (1945) North American P51 Mustang.

Miejsca postoju: (1940) Northolt – Leconfield – (1941) Northolt – Speke – Northolt – (1942) Kirton-in-Lindsey – (1943) Heston – Debden – Martlesham Heath – Heston – Northolt – Ballyhalbert – (1944) Horne – Westhampnett – Merston – Westhampnett – Coltishall – (1945) Andrews Field – Coltishall – Andrews Field – Turnhouse – (1946) Wick – Hethel.

303 Dywizjon Myśliwski został rozwiążany 9 grudnia 1946 roku na lotnisku Hethel (Anglia).

304 Dywizjon Bombowy „Ziemi Śląskiej

im. Ks.Józefa Poniatowskiego”

Litery Rozpoznawcze „NZ”

Formowanie Dywizjonu 304 rozpoczęto 23 sierpnia 1940 roku na lotnisku Bramcote (Anglia). Początkowy skład personelu lotniczego - piloci, obserwatorzy, strzelcy pokładowi i obsługa naziemna z 2 i 6 Pułku Lotniczego.

Dowódcy: ppłk pil. Jan Biały, ppłk pil. Piotr Dudziński, mjr obs. Stnisław Poziomek, mjr pil. Kazimierz Czetowicz, kpt. pil. Mieczysław Pronaszko, kpt. obs. Czesław Korbut, mjr obs. Jerzy Kranc, kpt. pil. Stanisław Żurek.

Samoloty: (1940) Fairey Battle, - Vickers Wellington IA & IC,- (1943) Vickers Wellington X, - Vickers Wellington G.R.XIV,- (1945) Vickers Warwick CIII, - (1946) Handley Page Halifax C.Mk.VIII.

Miejsca postoju: (1940) Bramcote – Syerstone – (1941) Linholme – (1942) Isle of Tiree – Dale – Talbenny – Dale – (1943) Docking – Davidstow-Moor – Predannack – (1944) Chivenor – Benecula (Hebrides) – (1945) St.Eval – Chedburgh.

304 Dywizjon Bombowy został rozwiązany 17 marca 1946 roku na lotnisku Chedburgh (Anglia).

305 Dywizjon Bombowy „Ziemi Wielkopolskiej

im. Marszałka Józefa Piłsudskiego”

Litery Rozpoznawcze „SM”

Formowanie Dywizjonu 305 rozpoczęto 1 września 1940 r. na lotnisku Bramcote (Anglia). W początkowym okresie trzon personelu stanowili piloci, , obserwatorzy, strzelcy pokładowi i obsługa naziemna z 3 i 5 Pułku Lotniczego.

Dowódcy: ppłk obs. Jan Jankowski, ppłk pil. Bohdan Kleczyński, mjr pil. Robert Beill, mjr pil. Kazimierz Śniegula, mjr pil. Tadeusz Czołowski, mjr pil. Kazimierz Konopasek, mjr pil. Bolesław Orliński, mjr pil. Stanisław Grodzicki, mjr pil. Ryszard Referowski.

Samoloty: (1940) Vickers Wellington IC – (1941) Vickers Wellington II – (1942) Vickers Wellington IV – (1943) Vickers Wellington III & X – North American B-25 Mitchell II – De Havilland Mosquito FB VI.

Miejsca postoju: (1940) Bramcote – Syerstone – (1941) Lindholme – (1942) Hemswell – (1943) Ingham – Swanton Morley – Lasham – (1944) Hartford Bridge (Blackbushe) – [Inwazja kontynentu] – Cambrai – (1945) Volkel – Brussels – (1946) Wahn – Faldingworth (Anglia)

305 Dywizjon Bombowy Ziemi Wielkopolskiej został rozwiązany w grudniu 1946 w Faldingworth (Anglia).

306 Dywizjon Myśliwski „Toruński”

Litery Rozpoznawcze „UZ”

Formowanie Dywizjonu 306 rozpoczęto 4 września 1940 roku na lotnisku Blackpool (Anglia).

Podstawowy skład personelu stanowili w pierwszym okresie lotnicy z 3 i 4 Pułku Lotniczego walczących we wrześniu 1939 w formacjach lotniczych Armii „Pomorze” i „Poznań”.

Dowódcy: kpt. pil. Tadeusz Rolski, kpt. pil. Jerzy Zaremba, por. pil. Jerzy Słoński-Ostoja, mjr pil. Antoni Wczelik, kpt. pil. Tadeusz Czerwiński, kpt. pil. Kazimierz Rutkowski, kpt.pil Włodzinierz Karwowski, mjr pil. Stanisław Łapka, kpt. pil. Janusz Marciniak, kpt. pil. Paweł Niemiec, mjr pil. Józef Żulikowski, kpt. pil. Józef Jeka.

Samoloty: (1940) Hawker Hurricane I – (1941) Hawker Hurricane IIA – Supermarine Spitfire IIB – (1942) Supermarine Spitfire VB – Supermarine Spitfire IXC – (1944) North American P-51 Mustang III.

Miejsca postoju: (1940) Church Fenton – Turn Hill – (1941) Northolt – Speke – Church Stanton – (1942) Kirtonin-Lindsey – Northolt – (1943) Hutton Cranswick – Catterick – Gravesend – Friston – Heston – Llanbedr – (1944) Heston – Llanbedr – Heston – Coolham – Holmesley South – Ford – Brenzet – Andrews Field – (1945) Coltishall – Fairwood Common – Coltishall.

306 Dywizjon Myśliwski Toruński został rozwiązany 7 stycznia 1947 r. na lotnisku Coltishall (Anglia).

307 Dywizjon Nocny Myśliwski „Lwowskich Puchaczy”

Litery Rozpoznawcze „EW”

Formowanie Dywizjonu 307 rozpoczęto od sierpnia 1940 roku na lonisku Blackpool. Do formującej się jednostki kierowano przeważnie lotników z 5 i 6 Pułku Lotniczego, którzy w większości po kilku lotach rezygnowali z dalszej służby w tej bądź co bądź nietypowej formacji. Stąd też personel był uzupełniany rezerwistami oraz amatorami nietypowego latania. Załogę nocnego myśliwskiego samolotu stanowiło dwóch ludzi: pilot i nawigator. Stąd też pilot musiał zrezygnować ze swych cech indywidualnego myśliwca i współpracować z nawigatorem, gdyż tylko dobre zgranie w powietrzu dawało powodzenie w akcji.

Dowódcy: kpt. pil. Stanisław Pietraszkiewicz, mjr pilot. Kazimierz Benz, mjr pil. Stanisław Grodzicki, kpt. pil. Jerzy Antoniewicz, mjr pil. Stanisław Brejnak, kpt. pil. Jan Michałowski, mjr pil. Jerzy Orzechowski, kpt. pil. Maksymilian Lewandowski, kpt. pil. Gerard Ranoszek, kpt. pil. Stanisław Andrzejewski, kpt. pil. Jerzy Damsz.

Samoloty: (1940) Boulton Paul Defiant I – (1941) Bristol Beaufighter IIF (1942) Bristol Beaufighter VIF - De Havilland Mosquito N.F.II – (1943) De Havilland Mosquito F.B.VI (1944) De Havilland Mosquito N.F.XII & N.F.XIII – (1944) De Havilland Mosquito N.F.XXX.

Miejsca postoju: (1940) Kirton-in-Lindsey – Jurby – (1941) Squires Gate – Colerne – Exeter – (1943) Fairwood Common – Predannack – Drem – (1944) Coleby Grange – Church Fentom – (1945) Coltishall – Horsham St.Faith.

307 Dywizjon Myśliwski Nocny Lwowski został rozwiązany 2 stycznia 1947 roku.

308 Dywizjon Myśliwski „Krakowski”

Litery Rozpoznawcze „ZF”

Formowanie Dywizjonu 308 rozpoczęto 9 września 1940 na lotnisku Squires Gate przez kpt. pil. Stefana Łaszkiewicza, będącym pierwszym dowódcą tej jednostki, jak również przedwojennym oficerem - pilotem 2 Pułku Lotniczego Kraków. On też był inicjatorem nazwy „Krakowski” tym bardziej, że początkowo większość personelu latającego i naziemnego wywodziła się z kadry 2 Pułku Lotniczego.

Dowódcy: kpt. pil. Stefan Łaszkiewicz, kpt. pil. Walerian Jasionowski, mjr pil. Jerzy Orzechowski, kpt. pil. Marian Pisarek, kpt. pil. Marian Wesołowski, kpt. pil. Tadeusz Nowierski, kpt. pil. Feliks Szyszka, kpt. pil. Walerian Żak, kpt. pil. Franciszek Kornicki, kpt. pil. Paweł Niemiec, kpt. pil. Józef Żulikowski, kpt. pil. Witold Retinger, kpt. pil. Karol Pniak, kpt. pil. Ignacy Olszewski.

Samoloty: (1940) Hawker Hurricane I – (1941) Supermarine Spitfire I & IIA – (1942) Supermarine Spitfire VB & VC – (1943) Supermarine Spitfire IX – (1945) Supermarine Spitfire L.F. XVIE.

Miejsca postoju: (1940) Squire Gate Speke – Baginton – (1941) Chilbolton –Northolt – Woodvale – (1942) Exeter – Hutton Cranswick – Heston – Northolt – (1943) Church Fenton – Hutton Cranswick – Friston – Heston – Northolt – Llanbedr – (1944) Northolt – Deanland – Chailey – Appledram – Ford – (Kontynent ) – Plumetot – Londiniere – Evere-Lille – Deurne – St.Denis Westrem – (1945) Nortdhorn – Varrelbush – Alhorn (1946) Portreath (Anglia)

308 Dywizjon Myśliwski Krakowski został rozwiązany 3 stycznia 1947 na lotnisku Portreath (Anglia).

309 Dywizjon Myśliwski „Ziemi Czerwieńskiej”

Litery Rozpoznawcze „WC”

Formowanie Dywizjonu rozpoczęto 23 listopada 1940 roku na lotnisku Renfrew (Szkocja) z przeznaczeniem współpracy z wojskami lądowymi. Dowódca polski – ppłk pil. Zygmunt Pistl, brytyjski Wing Commander N. Mason; - dowódcami 2 eskadr mianowano: kpt. obs. Feliksa Łukasika i kpt. obs. Aleksandra Łukińskiego.

Zadania Dywizjonu: - rozpoznanie pojedynczymi załogami szlaków komunikacyjnych;

- współpraca z artylerią oraz podchwytywanie i zrzucanie meldunków.

Dowódcy: ppłk pil. Zygmunt Pistl, mjr pil. Jacek Piotrowski, kpt. pil. Jerzy Gołko, kpt. pil. Antoni Głowacki.

Samoloty: (1940) Westland Lysander III – (1942) North American P-51 Mustang I – (1944) Hawker Hurricane IIC – North American P-51 Mustang III.

Miejsca postoju: (1940) Renfrew – (1941) Dunino – (1942) Findo Gask – (1943) Kirknewton – Snaiwell – Welingore – Snaiwell – (1944) Drem – Peterhead – Andrews Field – (1945) Coltishall.

309 Dywizjon Myśliwski Ziemi Czerwieńskiej został rozwiązany 6 grudnia 1946 na lotnisku Coltishall.

315 Dywizjon Myśliwski „Dębliński”

Litery Rozpoznawcze „PK”

Formowanie Dywizjonu rozpoczęto 8 stycznia 1941 roku na lotnisku Ackington (Northumberland). Pierwszym dowódcą został mjr pil. Stanisław Pietraszkiewicz. Na początku personel latający i naziemny stanowili oficerowie, podchorążowie i podoficerowie byłego Centrum Wyszkolenia Lotnictwa - Dęblin.

Dowódcy: mjr pil. Stanisław Pietraszkiewicz, mjr pil. Władysław Szcześniewski, mjr pil. Stefan Janus, mjr pil. Mieczysław Wiórkiewicz, mjr pil. Tadeusz Sawicz, kpt. pil. Jerzy Popławski, kpt. pil. Eugeniusz Horbaczewski, kpt. pil. Tadeusz Andersz, kpt. pil. Władysław Potocki, kpt. pil. Jan Bronisław Siekierski.

Samoloty: (1941) Hawker Hurricane I – Super Marine Spitfire IIA & IIB – (1941) Super Marine Spitfire VB – (1942) Supermarine Spitfire IXC – (1944) North American P-51 Mustang III .

Miejsca postoju: (1941) Acklington – Speke – Northolt – (1942) Woodvale – Northolt – (1943) Hutton Cranswick – Ballyhalbert – Heston – (1944) Coolham – Homesley South – Ford – Brenzet – Andrews Field – Peterhead – (1945) Andrews Field – Coltishal.

315 Dywizjon Myśliwski Dębliński został rozwiązany 6 grudnia 1946 roku na lotnisku Coltishall.

316 Dywizjon Myśliwski „Warszawski”

Litery Rozpoznawcze „SZ”

Formowanie Dywizjonu rozpoczęto 15 lutego 1941 na lotnisku Pembrey. Organizatorem i pierwszym dowódcą został kpt. pil. Juliusz Frey. Personel latający i naziemny pochodził z 1 Pułku Lotniczego Warszawa, a ściślej ze 113 i 114 Eskadry Myśliwskiej.

Dowódcy: kpt. pil. Julian Frey, kpt. pil. Wacław Wiczewski, kpt. pil. Alekdander Gabszewicz, kpt. pil. Jan Żurakowski, kpt. pil. Marian Trzebiński, kpt. pil. Bohdan Arc, kpt. pil. Zygmunt Drybański, kpt. pil. Michał Cwynar, Paweł Niemiec.

Samoloty: (1941) Hawker Hurricane I, IIA i IIB – Supermarine Spitfire IIA i VB – (1943) Supermarine Spitfire IXC – Supermarine Spitfire L.F.VB – (1944) North American P-51 Mustang III.

Miejsca postoju: (1941) Pemrey – Colerne – Church Stanton – Northolt – Heston – Hutton Cranswick – (1943) Northolt – Acklington – (1944) Woodvale – Friston – West Malling – Friston – Coltishall – West Malling – Friston – Coltishall – Andrews Field – (1945) Coltishall – Andrews Field – Wick – (1946) Hethel.

316 Dywizjon Myśliwski Warszawski został rozwiązany 12 grudnia 1946 roku na lotnisku Hethel.

317 Dywizjon Myśliwski „Wileński”

Litery Rozpoznawcze „JH”

Formowanie Dywizjonu rozpoczęto 8 stycznia 1941 na lotnisku Acklington (Northumberland). Organizatorem i pierwszym dowódcą dywizjonu był kpt.pil Józef Brzeziński. Początkowo personel latający i naziemny pochodził z personelu Wyższej Szkoły Pilotażu oraz dywizjonu myśliwskiego 5 Pułku Lotniczego.

Dowódcy: mjr pil. Stanisław Brzezina, kpt. pil. Henryk Szczęsny, kpt. pil. Jan Brzeziński, kpt. pil. Piotr Ozyra, kpt. pil. Stanisław Skalski, kpt. pil. Zbigniew Czaykowski, kpt. pil. Franciszek Kornicki, kpt. pil. Władysław Miksa, kpt. pil. Władysław Gnyś, kpt. pil. Stanisław Chełmicki, kpt. pil. Paweł Niemiec, kpt. pil. Marian Trzebicki.

Samoloty: (1941) Hawker Hurricane I, IIA & IIB – Supermarine Spitfire VB – (1943) Supermarine Spitfire L.F.IXE – (1945) Supermarine Spitfire L.F.XVIE.

Miejsca postoju: (1941) Acklington – Ouston – Colerne Fairwood Common – Exeter – (1942) Northolt – Croydon – Northolt – Woodvale – (1943) Kirton-in-Linsey – Martlesham Heath – Heston – Perranporth – Fairlop – Northolt – Rochford – Northolt – (1944) Deanland – Chailey – Appledram – Ford – (Inwazja-kontynent) – Plumetot – Lille – Deurne – St.Denis Westrem – (1945) Grimbergen – Gilze-Rijen – Nordhorn – Varrelbush – Ahlhorn.

317 Dywizjon Myśliwski Wileński został rozwiązany 18 grudnia 1946 roku na lotnisku Ahlhorn.

318 Dywizjon Myśliwsko-Rozpoznawczy „Gdański”

Litery Rozpoznawcze „LW”

Formowanie Dywizjonu rozpoczęto 20 marca 1943 na lotnisku Dettling (Kent). Organizatorem i pierwszym dowódcą był ppłk pil. Adam Wojtyga. Gotowość bojową uzyskał w maju 1944 roku. Podstawowym zadaniem jednostki była współpraca z wojskami lądowymi w zakresie rozpoznania i fotografowanie celów naziemnych dla artylerii lekkiej. Personel latający składał się z przedwojennego peronelu lotniczego oraz lotników wyszkolonych już w Wielkiej Brytanii.

Dowódcy: ppłk pil. Adam Wojtyga, mjr pil. Leszek Wielochowski, kpt. pil. Zbigniew Stefan Woszyński, kpt. pil. Włodzimierz Bereżecki.

Samoloty: (1943) Hawker Hurricane IC – Hawker Hurricane II – (1944) Supermarine Spitfire V – Supermarine Spitfire IX.

Miejsca postoju: (1943) Detling – (Palestyna) Maquebila - Gaza – (Egipt) Quassassion – (1944) (Włochy) – Trigno – Vito – Tortorretto Fermo – Castiglione – Falconara – Bellaria – Forli – (1945) Ferrara – Treviso – Risano – (1946) (Austria) – Klagenfurt.

Polski Zespół Myśliwski – (Polish Fighting Team)

Zamysł zorganizowania Polskiego Zespołu Myśliwskiego, miał oficjalnie na celu zebrania kolejnych doświadczeń taktycznej współpracy z wojskami lądowymi w trudnych warunkach terenowych i klimatycznych. Organizację Zespołu rozpoczęto 5 lutego 1943 roku. Nabór do jednoski był dobrowolny, ale kandydat musiał spełniać następujące warunki: - przynajmniej rok pobytu w formacji myśliwskiej, - minimum 30 lotów nad terenem nieptrzyjaciela. Z 68 kandydatów – ochotników wybrano 15 pilotów.

Dowódcą Zespołu mianowano kpt. pil. Stanisława Skalskiego, zaś Oficerem łącznikowym został ppłk. pil Tadeusz Rolski. Polski Zespół Myśliwski został włączony jako 3 eskadra 145 Dywizjonu Myśliwskiego RAF.

W okresie od 17 marca do 12 maja 1943 Polski zespół Myśliwski zestrzelił 25 samolotów na pewno, 3 prawdopodobnie, 9 uszkodził – ze stratą jednego pilota, który dostał się do niewoli.

663 Dywizjon Samolotów Artylerii

Formowanie Dywizjonu rozpoczęto 8 września 1944 na lotnisku Ebola (Włochy). Podstawowyn zadaniem formującego się dywizjonu było korygowanie ognia artlerii w ramach współpracy z II Korpusem Polskim oraz 8 Armią Brytyjską. Personel rekrutował się przede wszystkim z oficerów artylerii oraz pilotów przydzielonych z operacyjnych formacji lotniczych, jak też czasowo – instruktorów pilotażu.

Dowódcy: Dowódca dywizjonu mjr art. pil. Edward Pawlikowski.

Samoloty: Auster III, IV & V.

Miejsca postoju: (1944) Ebola – (1945) Meldola – Imola – Porto s.Giorgo – Lago di Garbia – Monza – (loty z lotnisk – Padova – Verona – Milano – Firenze – Iesi – i Bolonia.)

Dane o dywizjonach Polskich Sił Powietrznych w W.Brytanii, zostały uzyskane na podstawie źródeł w publikacjach:

„Absolwennci Szkoły Orląt 1925-1939” (2009) – Jerzego Pawlaka, oraz „Polish Air Force Chronicle of main events” (1993) – Franka Kornickiego.

Zgłoszone miejsca osiedlenia w roku 1947

(Kolejność według liczby zgłoszeń)

Polska 2161 26.5%

Wielka Brytania 3174

USA 656

Kanada 595

Australia 384

Francja 375

Argentyna 367

Belgia 109

Południowa Afryka 96

Brazylia 70

Wenezuela 38

Holandia 33

Niemcy 32

Nowa Zelandia 21

Pakistan 12

Irlandia 8

Włochy 5

Paragwaj 4

Czechosłowacja 3

Ekwador 1

Sudan 1

Szwajcaria 1

Kraje zachodnie 5985 73.5%

Polska i kraje zachodnie: 8146

Zginęli 1889

Brak danych 9212

Liczby są pierwotne, - wiele osób zmieniło zdanie i wybrało inny kraj – Autor

POLSKIE SIŁY POWIETRZNE W WIELKIEJ BRYTANII PO ZAKOŃCZENIU WOJNY

POLSKI LOTNICZY KORPUS PRZYSPOSOBIENIA I ROZMIESZCZENIA (PLKPR)

Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii zostały rozwiązane w listopadzie 1946 roku. Część personelu wróciła do Kraju, pozostali zaś zostali wcieleni do Polskiego Lotniczego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia (Polish Air Force Resettlement Corps), a Dowództwo PSP przemianowano na Inspektorat Generalny PLKPR. Personel lotniczy skupiono w ośmiu stacjach lotniczych i rozpoczęto zapisywanie na wyjazd do Kraju lub proponowano wstąpienie do Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Powstała Szkoła Techniczna w RAF Millom, jak również liceum przygotowujące do wyższych studiów (matura). Bardzo wielu byłych lotników uzyskało stypendia na wyższe studia, udzielane przez Komitet Edukacji Polaków w Wielkiej Brytanii (Treasury Committee for the Education of Poles in Great Britain). PLKPR dał szansę lotnikom, w ciągu dwóch i pół lat istnienia Korpusu, przystosowania się do życia cywilnego, poprzez umożliwienie im zdobycia zawodu cywilnego lub zatrudnienia w posiadanym fachu. Mimo to, organizowanie kursów i pośrednictwo pracy przebiegało bardzo wolno i napotykało na wiele trudności. Z małymi, wyjątkami większość znajdowała pracę sama. W 1949 roku PLKPR oficjalnie rozwiązano, lecz Komisja Likwidacyjna PSP urzędowała jeszcze dwa lata. Ostatecznie z około 11,000 członków Korpusu niecałe 3,000 powróciło do Kraju, 2,800 wyemigrowało z Wielkiej Brytanii do innych krajów osiedlenia, a 500 osób, przeważnie personelu latającego, wstąpiło do RAF. Wielu lotników, którzy wrócili do Ojczyzny padło ofiarą represji i prześladowań przez władze komunistyczne. Mnożyły się procesy pokazowe o „szpiegostwo”, zakończone wyrokami śmierci, z których 6 wykonano.

STOWARZYSZENIE LOTNIKÓW POLSKICH W WIELKIEJ BRYTANII 1945 -1999

W połowie 1945 roku było już jasne, że rozwiązanie PSZ w Wielkiej Brytanii jest tylko kwestią czasu. Grupa dalekowzrocznych oficerów PSP podjęła inicjatywę założenia Stowarzyszenia Lotników Polskich, analogicznie do Royal Air Forces Association. Organizacja ta miała kontynuować walkę o niepodległość Polski w zmienionych warunkach czasu pokoju, a jej celem było współdziałanie z władzami brytyjskimi w rozwiązaniu trudnej kwestii przejścia lotników polskich do życia cywilnego, pomoc w osiedleniu oraz działalność opiekuńcza w Wielkiej Brytanii i na całym świecie tak długo, jak to będzie potrzebne. Już 24 czerwca 1945 roku powołano Tymczasowy Komitet Wykonawczy pod kierunkiem pułkownika pil. Ludwika Szula (przewodniczący), podpułkownika obs. Czesława Korbuta (wiceprzewodniczący), podpułkownika pil. Romana Czerniawskiego (honorowy sekretarz), i majora pil. Zbigniewa Siarkowskiego (honorowy skarbnik) dla wypracowania formy prawnej proponowanej organizacji oraz projektu jej statutu. Organizacja przyjęła angielską nazwę Polish Air Force Association (PAFA); dosłownie Stowarzyszenie Polskich Sił Powietrznych. W pierwszych miesiącach istnienia Stowarzyszenia, przyjęła sie popularna nazwa „Samopomoc Lotnicza”, później zmieniono ją na Stowarzyszenie Lotników Polskich (SLP). - SLP uzyskało przywileje w ramach „Charity Act 1940” jako organizacji charytatywnej i pełne uznanie przez Air Ministry (Ministerstwo Lotnictwa). Początki SLP były niezwykle trudne. Wielu Polaków, rozgoryczonych rozwojem wypadków, straciło zaufanie do jakichkolwiek oficjalnych instytucji. Ale kiedy minął pierwszy wstrząs spowodowany polityczną decyzją Brytyjczyków, powszechnie uznano, że najlepszym sposobem na radzenie sobie w nowej sytuacji będzie utrzymanie więzów koleżeńskich i wzajemna pomoc. Do końca 1945 roku blisko połowa stanu liczebnego PSP pozostającego w Wielkiej Brytanii – 6,000 osób – stała się członkami Samopomocy Lotniczej. Głównym celem SLP ustanowiono zachowanie ciągłości ideowej, wyszczególnionej w ogłoszonej „Deklaracji Ideowej” potwierdzającej przynależność do obozu niepodległościowego i uznanie Prezydenta i Rządu RP na Uchodźstwie. SLP stało się prężną i dobrze zarządzaną organizacją, pod względem ideowym jak i celów działania, co pozwoliło mu odgrywać przodującą rolę we wszystkich polskich inicjatywach niepodległościowych. Pierwszym Sekretarzem Generalnym SLP został wybrany płk pil. Roman Czerniawski, następny po nim został dr Zdzisław Matraś, - ostatnim Sekretarzem Generalnym, który pełnił tą funkcję przez 24 lata do chwili rozwiązania był Tadeusz Jerzy Krzystek. Prezesi Stowarzyszenia Lotników Polskich w Wielkiej Brytanii, którzy w myśl statutu reprezentowali „Skrzydła” w krajach zachodnich byli wybrani w dniach: 18.01.1946 płk pil. Wacław Makowski, - 05.12.1948 gen. pil. Ludomił Rayski, - 25.02.1950 gen. pil. Stanisław Karpiński, - 24.04.1954 gen. pil. Ludomił Rayski, 17.05.1958 – płk pil. Jerzy Bajan), - 30.05.1964 płk pil. Aleksander Gabszewicz, późniejszy Generał, - 07.06.1968 płk pil. Robert Beill, - 06.01.1969 ponownie płk pil. Aleksander Gabszewicz, - 12.06.1982 ostatni został wybrany AVM Aleksander Maisner do roku 1999. Dorobkiem Stowarzyszenia Lotników Polskich, jako organizacji o zasięgu światowym, było stopniowe formowanie lokalnych 27 ogniw skupiających byłych lotników polskich, którzy pozostali na Zachodzie, a to: 11 Kół w Wielkiej Brytanii, 6 Skrzydeł w USA, 3 Skrzydła w Kanadzie, 2 Koła w Australii, 2 Koła w Argentynie i po jednym Kole w Belgii, Brazylii, Południowej Afryce i Południowej Rodezji (obecnie Zimbabwe).

W 1965 roku, 26 czerwca – ukonstytuowano Radę Światową SLP. W skład jej wchodzili prezesi istniejących Rad w Wielkiej Brytanii, USA, Kanadzie oraz delegaci z krajowych ognisk w Argentynie, Brazylii, Australii i Belgii.

W roku 1968, w grudniu – powstała Sekcja Pomocniczej Lotniczej Służby Kobiet (PLSK)

ZAKOŃCZENIE DZIAŁALNOŚCI S.L.P.

POMOCNICZA LOTNICZA SŁUŻBA KOBIET (PLSK-WAAF)

Służba Polek w Pomocniczej Lotniczej Służbie Kobiet w czasie II Wojny Światowej była cennym wkładem do wysiłku wojennego Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Pomocnicza Lotnicza Służba Kobiet stanowiła ponad 13 procent personelu naziemnego PSP. Organizacyjnie PLSK była częścią Women’s Auxiliary Air Force (WAAF), a polskie ochotniczki były potocznie zwane polskimi WAAF-kami. Różne kursy szkoleniowe dawały WAAF-kom szereg umiejętności zawodowych, które pozwalały na zastąpienie mężczyzn w różnych specjalnościach. Brytyjskie Women’s Auxiliary Air Force (WAAF) utworzono w czerwcu 1939 roku. Regulamin obrony brytyjskiej z kwietnia 1941 roku nadał kobietom wojskowe uprawnienia na równi z mężczyznami w sprawie poboru i służby. Pozwoliło to pierwszej Polce, Helenie Paszkiewicz, na zaciągniecie się do brytyjskiego WAAF. Zaczęła ona szkolenie 31 lipca 1941 roku i 1 października dostała stopień Aircraftwoman 1 (ACW1).