Uzyskaj dostęp do tej i ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
Polityka klimatyczna z tematu niszowego, którym żyli eksperci, aktywiści organizacji pozarządowych czy pracownicy branży górniczej, przedostał się do głównego nurtu.
Obserwowaliśmy to na łamach Śląskiej Opinii między innymi w tekstach Patryka Białasa, który w swoich cotygodniowych felietonach polemizował z wypowiedziami polityków na temat transformacji i nowych technologii. Po drodze wybuchła wojna, pojawiły się problemy z węglem i kolejne pomysły polityków jak im zaradzić. Do tego ciągle tykający zegar z napisem „kryzys klimatyczny”.
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 87
Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:
Patryk Białas
1
Patryk Białas
© Katowice 2022
Skład: Igor Zych
Wydawca:
Stian Media sp. z o.o.
Pawła Stalmacha 17
40-058 Katowice
Biblioteka Śląskiej Opinii #2
ISBN 978-83-966452-1-0
Patryk Białas
1
Spis treś
WstępTąpnięcia, najczęstsze przyczyny górniczych wypadków
Sprawiedliwa transformacja powinnastać się Śląską Racją Stanu
Wojna zmieni energetykę
Czas odważnych decyzji
Asy zielonej transformacji
Przyspieszyć zmiany w katowickiej energetyce
Stal się zieleni
Węgiel albo kary
Na wyższy bieg
Logika bezradności
Pompy ciepła. Nowa nadzieja
Gazy odnawialne: wodór i biometan
Szkoła życia
Ślepej kurze ziarnko
Pogrzeb aut spalinowych jest blisko
Białas: zdążyć przed zimą
Błękit nad Śląskiem zaciąga się chmurami. Zegar tyka
Funta kłaków warte
Spis treści
3
4
5
6
7
8
9
10
12
13
13
15
16
18
19
20
21
23
24
Patryk Białas
2
Pieniądze na podpałkę
Polski rząd „zaś woli ciulać górników”
Amerykański sen klimatyczny
Zimą węgla nie będzie
Globalne ocieplenie. Poradnik dla Zielonej Prawicy
Kiedy Pis odetnie nam prąd
Gwarantowana cena energii cofnie Polskę o dekady
Transformacja energetyczna jest jak pole minowe
Mateusz Morawiecki nie słucha moich porad
Rządowa Polityka Energetyczna Polski spaliła na panewce
Rząd funduje nam ubóstwo energetyczne
Węgiel, który sie nie pali. Rząd, który nie planuje
Kto szkodzi polskiej energetyce
Taniej energii dla Polaków nie załatwia się na Twitterze
Prezydent na COP27, czyli przypał
Słowotok wędrującego po kraju gaduły
Wyrzucenie Kałuży i wymiana czterech członków zarządu
nie wystarczą
Książka, którą powinien przeczytać Andrzej Duda
Kto rządzi pieniędzmi na transformację?
Melisa dla ministra Kowalskiego
25
27
28
29
31
32
34
35
37
38
40
41
42
44
45
46
49
50
52
53
Patryk Białas
3
Wstęp
Polityka klimatyczna z tematu niszowego, którym żyli eksperci, aktywiści organizacji pozarządowych czy pracownicy branży górniczej, przedostał się do głównego nurtu. Już nie tylko w kontekście zmian technologicz-nych, ale też bezpieczeństwa energetycznego. To efekt wojny w Ukrainie, która w jasny sposób pokazała czym kończy się uzależnienie się od jed-nego źródła energii, jednego dostawcy i jednej technologii. Na tle tego kryzysu rozgrywała się tegoroczna polityka klimatyczna na poziomie kraju i Europy.
Obserwowaliśmy to na łamach Śląskiej Opinii między innymi w tekstach Patryka Białasa, który w swoich cotygodniowych felietonach polemizował z wypowiedziami polityków na temat transformacji i nowych technologii. Po drodze wybuchła wojna, pojawiły się problemy z węglem i kolejne po-mysły polityków jak im zaradzić. Do tego ciągle tykający zegar z napisem „kryzys klimatyczny”.
Zbiór, który Państwu przedstawiamy to teksty z tego okresu. Traktuje-my to jako swoistą kapsułę, zapis jednego z najważniejszych momentów w polityce klimatycznej i krytycznego momentu dla transformacji energe-tycznej w Polsce.
Sebastian Pypłacz
Redaktor Naczelny Śląskiej Opinii
Patryk Białas
4
Tąpnięcia, najczęstsze przyczyny
górniczych wypadków
W ubiegłym tygodniu, mieszkańcy m.in. Katowic, Mysłowic, Tychów i miejscowości powiatu bieruńsko-lędzińskiego dwukrotnie odczuli silne wstrząsy spowodowane eksploatacją górniczą. Niestety, obok wybuchów metanu i pyłu węglowego, to właśnie tąpnięcia są najczęstszymi przyczy-nami górniczych wypadków.
W Polsce ok. 70 proc. wydobycia węgla kamiennego prowadzi się w wa-runkach zagrożenia tąpaniami, czyli podziemnymi wstrząsami, wyrządza-jącymi szkody w wyrobiskach lub na powierzchni. Do wstrząsów górni-czych dochodzi w następstwie wybierania złoża kopaliny (np. pokładów węgla). Eksploatacja górnicza wywołuje przemieszczanie się warstw gó-rotworu, któremu czasami – w zależności od lokalnych warunków geolo-gicznych i górniczych – towarzyszą nagłe odprężenia górotworu wyzwa-lające energię m.in. w postaci sprężystych fal sejsmicznych docierających do powierzchni terenu.
Wielkość wstrząsów górniczych wyraża się w stopniach magnitudy, wpro-wadzonych po raz pierwszy w 1935 r. przez Ch.F. Richtera. Intensywność wstrząsów sejsmicznych określana się m.in. za pomocą 12-stopniowej skali intensywności EMS-98 (Europejska Skala Makrosejsmiczna) na pod-stawie zawartych w skali opisów skutków wstrząsu dla budowli, zbiorni-ków wodnych i ludzi. Do oceny skutków drgań wywołanych w środowisku powierzchniowym zjawiskami sejsmicznymi wywołanymi wydobyciem węgla kamiennego od niedawna wykorzystuje się Górniczą Skalę Inten-sywności Sejsmicznej, GSIS-2017, która wyróżnia 7 stopni intensywności.
Wstrząsy górnicze są ciągle monitorowane. Każdy wstrząs o energii po-wyżej 105 J, zarejestrowany przez kopalniane sieci sejsmologiczne, wery-fikuje się w Górnośląskiej Regionalnej Sieci Sejsmologicznej (GRSS) lub obserwatoriach geofizycznych Polska Akademia Nauk. Dane o wstrzą-sach górniczych są ogólnie dostępne na stronie internetowej Główny In-stytut Górnictwa www.grss.gig.eu. Polska Grupa Górnicza również udo-stępnia w internecie mapę wstrząsów swoich kopalń https://korporacja.pgg.pl/likwidacja…/mapa/index.html. Poniedziałkowy wstrząs, którego epicentrum było w kopalni Mysłowice-Wesoła, miał magnitudę wstrzą-su ponad 3,4 stopnia w skali Richtera. Piątkowy oceniono na ponad 2,7 w skali Richtera. W wyniku poniedziałkowego tąpnięcia ranni zostali trzej górnicy, w tym dwaj bardzo poważnie. Żaden górnik nie ucierpiał w wyni-ku piątkowego wstrząsu.
14.02.2022
Patryk Białas
5
Sprawiedliwatransformacja powinna
stać się Śląską Racją Stanu
Uczestnicząc w Międzynarodowym Okrągłym Stole o Sprawiedliwej Transformacji, zorganizowanym przez The Next Economy i The University of Melbourne oraz wspominając wydarzenia sprzed 33 lat w Polsce, kolej-ny raz uświadomiłem sobie, że dyskusja o przyszłości Śląska wymaga dziś Okrągłego Stołu. Oto 4 powody, dla których trzeba zorganizować okrągły stół o sprawiedliwej transformacji w województwie śląskim.
Porozumienie o odejściu od węgla i przyszłości Śląska nie powinno być przedmiotem umowy tylko dwóch stron, ale przedmiotem szerokiej dys-kusji i negocjacji między przedstawicielami różnych ugrupowań, partii po-litycznych i grup interesu. Najlepszym i sprawdzonym sposobem wydaje się formuła Okrągłego Stołu. Zakładając równe prawa uczestników i do-brą wolę stron w poszukiwaniu kompromisowych rozstrzygnięć, dopro-wadzono w komunistycznej Polsce do kompromisu politycznego i zmiany ustroju państwa. Skoro przed 33 laty było możliwe przyjęcie ewolucyjne-go trybu zmian ustroju politycznego i systemu gospodarczego Polski, to o wiele łatwiej powinno ustalić się podstawowe zasady i warunki realizacji sprawiedliwej transformacji energetycznej.
Zgromadzenie do wspólnej debaty przedstawicieli rządu, różnych partii politycznych, samorządów lokalnych, przedstawicieli organizacji poza-rządowych oraz grup społeczeństwa obywatelskiego i związków zawo-dowych, mogłoby pomóc przyspieszyć zmiany niezbędne do osiągnięcia bezpieczeństwa energetycznego, ochrony klimatu, dobrobytu społecz-ności lokalnych i gospodarki krajowej. Aby Okrągły Stół o Sprawiedliwej Transformacji Śląska był twórczy, potrzebne jest skoncentrowanie dys-kusji na społecznych, politycznych i ekonomicznych (a nie technicznych i finansowych) wyzwaniach związanych z transformacją energetyczną.
Debata przy Okrągłym Stole powinna zbudować porozumienie pomiędzy „reformatorami” i „konserwatystami”. Sprawiedliwa transformacja może stać się Śląską Racją Stanu. Dobrym i historycznie sprawdzonym rozwią-zaniem są prace w zespołach roboczych np.: polityki energetycznej pań-stwa, polityki klimatycznej, polityki gospodarczej i polityki społecznej. W ramach zespołów powinno zidentyfikować się sprawy, które wymagają dalszej uwagi, a także pomysły dotyczące polityki, możliwości inicjatyw kierowanych przez społeczność i inne możliwości dalszej współpracy. Ze-społy powinny wygenerować praktyczne zalecenia w celu kształtowania polityki i dyskursu publicznego.
20.02.2022
Patryk Białas
6
Wzorem z 1989 roku, obrady Okrągłego Stołu o sprawiedliwej trans-formacji Śląska powinny być transmitowane przez telewizję i internet. W sprawiedliwej transformacji chodzi o ochronę praw człowieka i godno-ści istoty ludzkiej. Transparentność debaty o przyszłości regionu i zapo-biegnie korupcji włączy świadomych obywateli w proces podejmowania decyzji przez władze. Obywatele mają prawo domagać się ochrony wybo-ru sposobu życia i skutecznej ochrony swoich praw. Oczywiście, otwar-ta kurtyna może sprawić, że zdobyta przez obywateli wiedza będzie dla władzy kłopotliwa, a jej użycie może doprowadzić do odpowiedzialności konkretnych urzędników czy poniesienia kosztów z budżetu państwa na przyznane odszkodowanie. Kiedy ochrona interesu jednostki jest faktem, to otwarty dostęp do informacji może być wykorzystany nawet przeciwko władzy.
Wojnazmieni energetykę
Energetykę na Śląsku trzeba napisać od nowa. Wspólnie, jednomyślnie, uwzględniając najlepsze rozwiązania. Najszybsze pozbycie się węgla z polskiej energetyki będzie korzyścią dla Śląska.
Jak czytamy na stronie Forum Energii, Polska importuje ok. jednej piątej zużywanego węgla. Reszta produkowana jest w polskich kopalniach. Kra-jowy węgiel zużywa się w elektrowniach do produkcji energii elektrycznej oraz w ciepłowniach i elektrociepłowniach zawodowych. Dlatego zablo-kowanie importu węgla nie będzie miało wpływu na utrzymanie stabilno-ści dostaw energii elektrycznej. W imporcie węgla do Polski dominującym dostawcą jest Rosja, której udział w 2020 roku wyniósł 75%.
Jednakże, jak podaje Agencja Rozwoju Przemysłu, większość sprowadza-nego do nas surowca wykorzystywana jest do celów grzewczych. Aż 60% trafia do gospodarstw domowych. Kolejne 15% dostarczane jest do ma-łych ciepłowni – głównie we wschodniej Polsce. 22% kupują koksownie. Główną przyczyną importu węgla są jego wysokie parametry jakościowe i konkurencyjna cena.
W obliczu wojny na Ukrainie, najlepszym rozwiązaniem wydaje się nada-nie priorytetu rozwojowi energetyki odnawialnej. Im więcej OZE w syste-mie, tym mniejsze zużycie węgla i gazu. Dziś już nikt nie powinien mieć wątpliwości, że potrzebujemy pilnego, a zapowiadanego od dawna, od-blokowania rozwoju energetyki wiatrowej i kontynuowanie wsparcia fo-towoltaiki. Należy jeszcze zmobilizować OSD do poprawy integracji OZE
7.03.2022
Patryk Białas
7
w sieci. To kluczowe dla poprawy bezpieczeństwa energetycznego Polski.
Kolejnym sposobem ograniczenia zużycia węgla w gospodarstwach do-mowych jest przyśpieszenie rozwoju pomp ciepła. Szybki i mądry restart ciepłownictwa przed kolejnym sezonem grzewczym przyniesie szybkie i konkretne rezultaty: finansowe i zdrowotne. Mniej smogu i dwutlenku węgla w atmosferze.
Czasodważnych decyzji
Obserwując debatę publiczną w Polsce, można odnieść wrażenie, że woj-na w Ukrainie jest dla niektórych pretekstem do odwrotu ze ścieżki zmian w polskiej energetyce. Tymczasem Unia Europejska ogłasza plan wspól-nych europejskich działań na rzecz drastycznego przyspieszenia przejścia na czystą energię oraz zmniejszenia zależności energetycznej Europy od niewiarygodnych dostawców i niepewnych paliw kopalnych.
Przed kilkoma dniami w polskich mediach pojawiły się fragmenty wy-powiedzi, jakiej Frans Timmermans udzielił radiu BBC. Niektórzy lide-rzy związkowi podnieśli raban, że wojna w Ukrainie powinna spowolnić transformację energetyczną w Polsce. Niestety, komentując na Twitterze słowa unijnego komisarza, minister Anna Moskwa skompromitowała się, niestety nie pierwszy raz, uznając wojnę energetyczną jako pretekst do zawieszenia ETS i FitFor55.
W wojnie na Ukrainie chodzi m.in. o bezpieczeństwo i niezależność ener-getyczną: Ukrainy, Polski, Unii Europejskiej i świata. Inwazja Rosji na Ukrainę udowodniła, że potrzebna jest szybka transformacja w kierunku czystej energii. Fakty są takie, że UE importuje 90% zużywanego przez siebie gazu, a Rosja dostarcza około 45% tego importu, przy czym poziom importu z Rosji jest różny w różnych państwach członkowskich. Ponadto z Rosji pochodzi 25% przywożonej ropy naftowej i 45% przywożonego węgla.
Niezależność UE od paliw kopalnych z Rosji jest osiągalna na długo przed 2030 r. Dlatego 8 marca br. Komisja Europejska zaproponowała opracowanie planu REPowerEU. Plan KE zakłada zwiększenie odporności unijnego systemu energetycznego w oparciu o dwa filary: dywersyfikację dostaw gazu dzięki zwiększeniu przywozu LNG i importu rurociągami od dostawców spoza Rosji, zwiększeniu produkcji i importu biometanu i wodoru oraz szybszemu ograniczeniu wykorzystania paliw kopalnych w domach, budynkach, przemyśle i systemie energetycznym
14.03.2022
Patryk Białas
8
przez podniesienie efektywności energetycznej, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, elektryfikację i