Uzyskaj dostęp do tej i ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
Zapraszamy do lektury zamieszczonych w książce materiałów. Ich celem jest wszechstronna i kompetentna pomoc w uzyskaniu wiedzy o problemach, stanowiskach i koncepcjach wypracowanych w filozofii europejskiej począwszy od starożytnej Grecji aż po czasy najnowsze, ale także szkoła krytycznego myślenia. Ta książka nie jest zbiorem gotowych prawd, lecz zachętą do ich przyswojenia lub przekroczenia. Bo kto zdobędzie dość dużo wiedzy, ten przy okazji nauczy się tego, jak wiedzę rozwijać, poszerzać i pomnażać. Tej umiejętności życzymy wszystkim czytelnikom i użytkownikom.
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 494
Audiobooka posłuchasz w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:
Czas: 15 godz. 32 min
Lektor: Sławomir Holland
Redakcja merytoryczna, techniczna, skład, łamanie oraz opracowanie wersji elektronicznej
Grzegorz Bociek
Ilustracja na okładce
Fotografia fresku Rafaela Santi „Szkoła Ateńska” ze zbiorów Muzeów Watykańskich
© Wikimedia Commons
Korekta
Jadwiga Kwiecień
Anna Seweryn
Wydanie III, Chorzów 2018
Wydawca: Wydawnictwa Videograf SA
41-500 Chorzów, Aleja Harcerska 3c
tel. 600 472 609
www.videograf.pl
Dystrybucja wersji drukowanej: DICTUM Sp. z o.o.
01-942 Warszawa, ul. Kabaretowa 21
tel. 22-663-98-13, fax 22-663-98-12
www.dictum.pl
© Wydawnictwa Videograf SA, Chorzów 2012
ISBN 978-83-7835-689-9
Filozofia – mimo trwających ponad dwa tysiące lat wysiłków jej twórców – wciąż nie jest nauką ścisłą i w pełni zobiektywizowaną. Niewiele jest twierdzeń filozoficznych na tyle uniwersalnych, że wszyscy bez wyjątku uprawiający tę dyscyplinę byliby gotowi je zaakceptować. Wielość i różnorodność szkół oraz nurtów w światowej tradycji filozoficznej jest tak duża, że może wprawić umysł w stan konsternacji. Zauważył to już w XVII wieku jeden z najwybitniejszych europejskich myślicieli, René Descartes, który w swej książceRozprawa o metodzie1napisał:
1 R. Descartes, Rozprawa o metodzie właściwego kierowania rozumem i poszukiwania prawdy w naukach, tłum. T. Żeleński [Boy], Warszawa 1980; tytuł oryginału francuskiego:Discours de la méthode pour bien conduire sa raison et chercher la vérité dans les sciences.
„Nie powiem nic więcej o filozofii jak tylko to, iż uprawiały ją najwyborniejsze umysły, jakie tylko żyły w ciągu wieków, i że mimo to nie znajduje się w niej jeszcze żadnej rzeczy, o którą by się nie spierano, która więc tym samym nie była wątpliwa”.
Po co więc zajmować się czymś tak niewdzięcznym? Odpowiedzi udzielił ten sam autor, który potrafił z pozornej słabości uczynić wielką zaletę. W innym miejscuRozprawy o metodzieczytamy: „śmiem powiedzieć, iż nie tylko znalazłem sposób zadowolenia się w krótkim czasie odnośnie wszystkich głównych zagadnień podejmowanych zazwyczaj przez filozofię, ale też dostrzegłem pewne prawa, które Bóg ustanowił w przyrodzie i o których nie możemy wątpić, że wszystko, co istnieje i dzieje się na świecie, stosuje się do nich”.
Co było powodem tak zasadniczej zmiany w nastawieniu wielkiego filozofa? Odpowiedź wydaje się prosta: pokora wobec prawdy. W tym względzie Descartes (znany także jako Kartezjusz) okazał się godnym i pojętnym uczniem słynnego mędrca starożytnych Aten, Sokratesa, który swą mądrość opierał na prostej zasadzie: „jeżeli czegoś nie wiem, to inie twierdzę, że wiem”. Jeśli coś można uznać za najbardziej podstawową i nienaruszalną zasadę wszelkiej filozofii, to jest nią właśnie bezwzględny szacunek dla prawdy w połączeniu z przekonaniem, że prawdą nie jest to, co ja bądź ktokolwiek inny uważa za prawdę, bo tak mu się podoba, tylko zgodnością umysłu z obiektywną rzeczywistością. Filozofowie wiedzą, że tę zgodność trzeba żmudnie wypracowywać, z wielkim wysiłkiem i cierpliwością, i nigdy nie możemy być do końca pewni, że już nam się to udało. Dlatego filozofia nie obiecuje łatwych sukcesów. Jej wartość tkwi w czym innym: nie ma lepszej szkoły precyzyjnego i krytycznego myślenia. Filozofia to wielki poligon ludzkiej myśli. Zgłębiając jej problemy i śledząc toczące się w niej spory, można nie tylko zdobyć szeroką i wszechstronnie użyteczną wiedzę (choć to także efekt nie do pogardzenia), ale przede wszystkim nauczyć się samodzielnie myśleć, stawiać pytania, osądzać. Nie jest to jeszcze całkiem zapomniana sztuka, ale tempo i okoliczności codziennego życia sprawiają, że coraz rzadziej się z nią spotykamy. A szkoda, bo właśnie myślenie jest najważniejszą bronią człowieka w trudnej walce o przetrwanie i mądre urządzenie sobie życia.
Zapraszamy więc do lektury zamieszczonych w książce materiałów. Ich celem jest wszechstronna i kompetentna pomoc w uzyskaniu wiedzy o problemach, stanowiskach i koncepcjach wypracowanych w filozofii europejskiej (począwszy od starożytnej Grecji, aż po czasy najnowsze), ale także szkoła krytycznego myślenia. Ta książka nie jest zbiorem gotowych prawd, lecz zachętą do ich przyswojenia lub przekroczenia. Bo kto zdobędzie dość dużo wiedzy, ten przy okazji nauczy się tego, jak tę wiedzę rozwijać, poszerzać i pomnażać. Tej umiejętności życzymy wszystkim czytelnikom.
Książka jest owocem kilkuletniej pracy czterech autorów, na co dzień pracowników naukowych i wykładowców Uniwersytetu Śląskiego. Zawarte w niej treści to rezultat przemyśleń i doświadczeń wyniesionych zarówno z sal wykładowych, jak z samodzielnych prac badawczych. Każdy z autorów wniósł na karty książki swoje indywidualne piętno, bo tak właśnie uprawia się filozofię. Wszak wszyscy szukamy tej samej, powszechnej i uniwersalnej prawdy, misternie wbudowanej w strukturę bytu, lecz każdy stara się do niej podążać swoją własną, samodzielnie odkrytą i wypróbowaną drogą. Dlatego poszczególne części naszego opracowania różnią się od siebie stylem i warsztatem naukowym. Czytelnik zauważy, że pierwsze części są pisane językiem raczej prostym i nieobciążonym typowo akademickim warsztatem naukowym, natomiast opracowanie dziejów filozofii nowożytnej i filozofii XX wieku (części czwarta i piąta) to już prawdziwe wyzwanie dla tych, którzy przyswajając sobie treści wcześniejszych partii nabyli kompetencji, by z pełnym zrozumieniem śledzić tekst napisany już bez taryfy ulgowej. Mamy nadzieję, że nasza praca przyniesie nie tylko pogłębienie wiedzy, ale także satysfakcję poznawczą, i życzymy owocnej pracy z tekstem.
Krzysztof Wieczorek