Lelewel - Stanisław Wyspiański - ebook

Lelewel ebook

Wyspiański Stanisław

3,0
8,49 zł

lub
-50%
Zbieraj punkty w Klubie Mola Książkowego i kupuj ebooki, audiobooki oraz książki papierowe do 50% taniej.
Dowiedz się więcej.
Opis

Lelewel” to dramat Stanisława Wyspiańskiego.

Składa się on z pięciu aktów i jest osnuty na tle wypadków sierpniowych w Warszawie 1831-go roku.

 

Dramat ten jest surową krytyką kierownictwa politycznego powstania listopadowego oraz dowódców armii.


Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi lub dowolnej aplikacji obsługującej format:

EPUB
MOBI

Liczba stron: 48

Oceny
3,0 (1 ocena)
0
0
1
0
0
Więcej informacji
Więcej informacji
Legimi nie weryfikuje, czy opinie pochodzą od konsumentów, którzy nabyli lub czytali/słuchali daną pozycję, ale usuwa fałszywe opinie, jeśli je wykryje.



Wydawnictwo Avia Artis

2018

ISBN: 978-83-65922-62-5
Ta książka elektroniczna została przygotowana dzięki StreetLib Write (http://write.streetlib.com).

Osoby

Joachim Lelewel

Książe Adam Czartoryski

Księżna Sapieżyna, matka żony księcia Adama

Niemojowski Wincenty

Dembiński Henryk, generał

Barzykowski Stanisław

Morawski Teofil

Olizar Narcyz

Zamojski Zdzisław, siostrzeniec księcia Adama

Druziewicz, burgrabia pałacu ks. Adama

Nieznajomy

Obcy

Członkowie stowarzyszenia pod nazwą »Klub patryotyczny«

Rzecz dzieje się w Warszawie, w dniu 15 sierpnia 1831 r. W I. i III. akcie w sali posiedzeń Rządu narodowego. W II., IV. i V. w pałacu księcia Adama, w jego gabinecie.

Akt I

Około stołu siedzą: KSIĄŻE ADAM, NIEMOJOWSKI, BARZYKOWSKI, MORAWSKI i LELEWEL; opodal OLIZAR.

DEMBIŃSKI. (stojąc, pochylony nad stołem, gestem kończy długą opowieść; wszyscy słuchają zaciekawieni, zgnębieni, smutni) . . . . .

............ a ostatki żołnierza rozpierzchły się, zbiegły, — musiały zbiedz, — ha, darmo szukając schroniska; gdzież ich chaty, ich domy; — rujny i zwaliska, któż im zaskrzepłe dawno roznieci ogniska wytlałych zniczów, — chyba uroczyska leśne dają im schronę; — a wiecie, ich serca były, jak owe orły poranione! To patrzeć na nich był żal, była rozpacz, ta rozpacz, co się beznadziejną zowie, rozpacz okrętów tonących . . . . .

KSIĄŻE ADAM.

 Och mrowie przechodzi wskróś, gdy taką słyszę relacyę walki, — więc przepadli.

DEMBIŃSKI.

............ szable i olstry rzucali precz od się a oczy im się mgliły od łez, — z płaczu; poszli precz, a kraj cudny żegnali ze łkaniem, ............ tak się za ich odejściem ozwały wołaniem żalu, te na litewskich drogach smukłe sosny, taki z nich ku nim biegł jęk skarg żałosny; ............

»wyż to nasi rycerze, wy odlotne ptaki rzucacie nas; o któreż was powrócą wiosny« ............ płacz był po nich, po dworach, rozpacz. . . . .

KSIĄŻE ADAM.

Tak nie dawno ich miałem u mnie na pokojach; jacyż to byli huczni, wspaniali młodzieńce.

NIEMOJOWSKI.

Prawdziwie, jak ich wspomnę, żal składa mi ręce do jakichś modłów, którym słów nie zdołam przydać, bo w gardło cisną się słów skargi, coby się na bluźnierstwo targnąć mogły.

DEMBIŃSKI.

Litwo, uroczy kraju, kochanko Polaków, Skarż się żałobnym płaczem; — nie wiń twych rodaków, bo wszystko tobie nieśli, mienie, życie, siły; jeno, że się wyroki Losu złe spełniły. ............

LELEWEL.

............

(cicho)

wspomniałeś Litwę, zacny generale; Litwę, jako wyrzekłeś, Polaków kochankę, a wspomniałeś ją rzewno;. . . . — mówiłeś o sośnie, co się przydrożna żegna z żołnierzem miłośnie; wspomniałeś las, jak szumem gwarzy o Perkunie. ............ Jakie tam gniazda serc; — słuchaj wojaku, litewskie serca znasz? — myślisz, że runie nasz święty skarb, skarb duszy białej jak gołębie, jak lilie, nieskalanej, świętej. — Czarty przejdą, — a będzie las litewski szumiał i swoje bogi litośniejsze wskrzesną,

wstaną żywe, —  och strónę gorycznie bolesną tknąłeś w twojej relacjéj.

DEMBIŃSKI.

Panie, chcesz bym umiał mówić, jak się w twej duszy zjawiają pamiątki, — prawieś Litwin, ty lepiej wiesz, znasz, co was boli, Smutek wrył się w twe oczy, — może Bóg pozwoli, że się doczekasz wrócić.

LELEWEL.

 — — nie pozwoli mnie Bóg wrócić, powrócić tam, gdzie rwie tęsknota; gdzie są mojego serca stróny wszystkie zwięzłe w grunt, kędy żądze moje są ugrzęzłe w uroczyskach, —  Bóg swoje proroki precz zdala wygania z sadyb swojskich. —  Perkun by mię strwożył gromem, gdybym, jako niewolny powrócił ze sromem. Rumieniec wstydu spaliłby mi lica, mnie, . . . .  bo się we mnie pali ta gromnica, co jest narodów pochodnią i gwiazdą, tą Mojżeszową kolumną przewodnią, co ma rozpraszać dolę ponurą i szarą. — Ja w méj piersi skupiłem wszystkie Litwy serca! Ja mam je tu! — mam w moich oczach Litwę całą i ja do was przychodzę ufny, Polsko z wiarą! — Wiecież wy, co jest szał miłości . . . .wnikać w rolę, w ziemię, grunt, — jako dęby wkorzenić się w glebę i wchłonąć we się wszystek czar, chcenie a wolę mocy tajemnych . . . .

KSIĄŻE ADAM.

 Och, Boże na niebie czyliż nie jaśniej jest określić z prosta, że jeszcze nie stracone wszystko. — Wszak, prezesie klubu, że to powiedzieć chciałeś, sądzę.

LELEWEL.

 A książe nie lubi mych wysłuchać marzycielskich zwierzeń. Już widzę, żebyś gotów rzec, że błądzę myślami po manowcach zawiłych i trudnych, żem filozof. — Ja z wielu tych, dla księcia nudnych rozmyślań, w tajemniczem rozważam skupieniu: — w słabym, moc się przedziwna objawia w natchnieniu. Jużem nie jest, jak człowiek słaby, — jużem silny.

KSIĄŻE ADAM.

To, że pan w tych wywodach chcąc być niedościgły, ile razy na ziemię zstąpisz, miast być pilny iść z nami ręka w rękę, sam działasz opacznie, że nić się rwie, co ledwo snuć się zacznie.

LELEWEL.

Niech się rwie nić, gdy nie jest szczerozłota! Czas idzie, czas, ducha widownie rozświetlą się, jak zorze różobłyskie; ziemia da odrodzenie nam. Wiem, że jest bliskie. Niech jeno się uciszy duch ciemności. Niech się zgłuszą złe siły w nas; w sieci się złowią, we swoje własne sieci. —

KSIĄŻE ADAM.

 Ja w tej niejasności filozofowań, nie mogę się znaleść; profesor-geniusz marzy, — polityka to nie jest marzycielska rzecz.

LELEWEL.

 Myśl, duch przenika wszelkie matactwa, wykręty, zwodnictwa. Jam nie pedant, mój umysł wolen od szkolnictwa. — — Chcę sercem mierzyć serca i na tę serc walkę pozywam naród.

KSIĄŻE ADAM.

 Narodu szukasz pan zbyt nisko. Zaszedłeś na rozstajne drogi; — tłum, kolisko, które się koło Waszmość-pana skupia, to krzykacze, jakowyjś polscy Jakobini; — imitacye, to wszystko, — to nie z serca. To są kombinacye efektowe, co prawda, lecz sercu polskiemu są cierniem, — krwawią panie, bolą. Och nie wierzę, by miały być konieczne. —

NIEMOJOWSKI.

 Piękne jest, że szczerze mówić tak poczynacie, — wszak porozumienia trzeba już dawno było. — Też nie są zaprzeczne argumenty książęce.

KSIĄŻE ADAM.

 Chcę, co głos sumienia mówić mi każe, jawnie przedstawić wszem wobec — nie cofnę nic z mych działań. Co działam, tysiące sądzić mogą, bo działam zawsze nie tajemno. A profesor pod nami zakłada podziemną minę; — w pożarze tym, co ztąd wybuchnie, wierzaj mi pan, że cały gmach szarpniony gruchnie i będzie źle, . . .

LELEWEL.

Źle, co jest, co się dzieje, — to tylko wiadome Bogu, wszechświata Panu. — My atomy nikłe, w olbrzymim owym mas pochodzie. ............

Są hen w głębiach drzemiące siły w tym narodzie. Jeno by zejść tam, trzeba kochać, kochać, kochać!! a! książe prezes kochasz, lecz się brzydzisz, — myśmy może fantaści, lecz fantaści czyści. Przyjmże walkę na serca, — będą stąd korzyści,

NIEMOJOWSKI.

to, że w własnych się zwadach lubując, zginiemy.

LELEWEL.

Nie panie, nie!! Tak łatwo narody nie giną! — tu