Koncepcja edukacji fizycznej. Zdrowie-sport-rekreacja. Edukacja wczesnoszkolna ebook

ZAMIAST WSTĘPU

Przestajemy się bawić, nie dlatego że się starzejemy, lecz starzejemy się, dlatego że przestajemy się bawić.

Do nauczycieli nauczania początkowego

Dzieci uwielbiają zabawę, a prawie każdej zabawie towarzyszy ruch. Aktywność fizyczna odpręża, sprzyja zdrowiu, kształtuje charakter, dodaje pewności siebie. Ruch wzbogaca i ubarwia życie, czyni je radosnym i pogodnym. Dzieci posiadają naturalną potrzebę ruchu, dlatego podstawowym zadaniem nauczyciela nauczania zintegrowanego w zakresie wychowania fizycznego jest wykorzystać te naturalne predyspozycje, rozwijać je i utrwalać.

Koncepcja edukacji fizycznej „Zdrowie • Sport• Rekreacja” to programy nauczania wychowania fizycznego dla czterech etapów edukacyjnych. W niniejszej publikacji proponuję nauczycielom edukacji wczesnoszkolnej program wychowania fizycznego dla klas I–III oparty na nowej podstawie programowej. Reforma edukacji zapoczątkowana 1 września 2009 r. wprowadziła do klas pierwszych szkoły podstawowej nowy ramowy plan nauczania. Wychowanie fizyczne może zostać wydzielone z całości edukacji i być prowadzone przez nauczycieli specjalistów lub też, tak jak do tej pory, może być realizowane jako jedna z edukacji w ramach nauczania zintegrowanego. Niezależnie od tego, czy zajęcia traktowane są jako oddzielny przedmiot, czy nie, liczba godzin powinna wynosić co najmniej 290 w całym, trzyletnim cyklu kształcenia, co daje minimum trzy godziny zajęć w tygodniu.

Zmiany wprzepisach prawa związane zdopuszczaniem do użytku programów nauczania powinny stymulować nauczycieli do tworzenia własnych programów. Mam jednak świadomość, że napisanie programu nauczania nie jest sprawą prostą. Prezentowany wporadniku materiał może się stać wzorem iinspiracją dla nauczycieli. Sam program zyskał pozytywną opinię specjalistów zzakresu metodyki idydaktyki wychowania fizycznego imoże być realizowany przez każdego nauczyciela, może być także pomocą wtworzeniu własnych programów. Każda szkoła działa wspecyficznych warunkach, dlatego prezentowany materiał powinien być koniecznie zmodyfikowany, dostosowany do realiów życia konkretnej placówki oświatowej.

W celu zachowania ciągłości procesu dydaktycznego konieczne jest, by nauczyciele klas pierwszych znali podstawę programowąprzedszkola. Ważna jest świadomość tego, zjakimi umiejętnościami uczeń powinien przyjść doklasy I. Dlatego wporadniku zamieściłam także zakres materiału związany zwychowaniem fizycznym określony wpodstawie programowej wychowania przedszkolnego.

Szkolna edukacja powinna zapewnić wszechstronny osobowy rozwój ucznia poprzez harmonijną realizację zadań zzakresu kształcenia umiejętności, nauczania iwychowywania. Nauka na poziomieszkoły podstawowej tworzy fundament dalszego wykształcenia. Stanowi bazę rozwoju intelektualnego, etycznego, emocjonalnego, społecznego ifizycznego. Istotą czynności edukacyjnychjest przedstawianie otaczającej rzeczywistości wsposób zharmonizowany icałościowy. Edukacja wzakresie wychowania fizycznego, wraz zedukacją polonistyczną, matematyczną, przyrodniczą, techniczną iartystyczną, stanowi swoistą całość ipowinna być tak samo ważna wprocesie kształcenia iwychowania. Obserwując rzeczywistość, należy jednak zniepokojem stwierdzić, że pojawiają się tendencje do traktowania zajęć ruchowych wnauczaniu zintegrowanym jako przerywnika winnych zajęciach, dodatkowego, niezbyt ważnego elementu edukacji. Zminimalizowane iograniczone do dwudziestominutowych zabaw igierwychowanie fizyczne pozostaje na uboczu nurtu edukacyjnego. Wwiększości programów nauczania zintegrowanego edukacji ruchowej poświęcono bardzo mało miejsca. Aprzecież realizacja czynności ruchowych oraz zdobycie wiedzy iumiejętności opisanych wstandardach osiągnięćpodstawy programowej wymagają przemyślanych sposobów działania, odpowiednich warunków, specjalistycznego sprzętu, właściwego przygotowania nauczyciela iuczniów. Poprzez wychowanie fizyczne dziecko wrelacjach zinnymi uczy się poczucia swojej wartości, pokonywania przeszkód itrudności, dokonywania wyborów, komunikacji, współdziałania iwspółpracy, samodyscypliny, współzawodnictwa, zasady czystej gry, przestrzegania przepisów, szacunku dla przeciwnika oraz umiejętności przyjmowania porażek. Specyfika tego kierunku kształcenia wymaga starannie zaplanowanych zajęć, określonych ram czasowych, swoistych metod działania. Wyprowadzenie lekcji wychowania fizycznego zklasy, wyznaczenie ich wtygodniowym rozkładzie zajęć nie jest propozycją powrotu do systemu przedmiotowego, ajedynie zapewnieniem prawidłowych warunków realizacji założeń treści podstawy programowej.

Zadaniem wychowania fizycznego na wszystkich etapach kształcenia, poczynając od nauczania zintegrowanego, jest wyposażenie ucznia w przekonania i wartości, umiejętności i wiedzę oraz postawy wobec kultury fizycznej, które przejawiać się będą w stałym aktywnym działaniu na rzecz zdrowia i aktywności fizycznej. Realizacja tego zadania zależy od nauczycieli, od ich zaangażowania i przygotowania.

Prezentowane materiały to rezultat własnej pracy nad udoskonalaniem warsztatu pedagogicznego. Mam nadzieję, że pozycja ta ułatwi, chociaż w niewielkim stopniu, sprostanie wymogom postawionym nauczycielom nauczania zintegrowanego w dziedzinie wychowania fizycznego przez zmiany dydaktyczno-organizacyjne nowej szkoły. Podane przykłady planowania pracy, ćwiczeń, zabaw, gier i osnów lekcyjnych powinny nie tylko pomóc w prowadzeniu zajęć wychowania fizycznego, ale zachęcić także do poszukiwania własnych ciekawych rozwiązań, czego wszystkim serdecznie życzę.

Urszula Kierczak

Program wychowania fizycznego • edukacja wczesnoszkolna

Zdrowie•Sport•Rekreacja Koncepcja wychowania fizycznego dla wszystkich etapów edukacyjnych

I etap edukacyjny Klasy I–III szkoła podstawowa

Założenia wstępne:

1. Nauczanie początkowe ma charakter zintegrowany. Przedstawiony program należy traktować jako rozbudowanie i poszerzenie działań edukacji fizycznej w ramach edukacji wczesnoszkolnej, biorąc pod uwagę docelową realizację trzech godzin wychowania fizycznego w tygodniu.

2. Program zawiera wszystkie treści określone w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych w zakresie wychowania fizycznego.

3. Program jest częścią koncepcji edukacji fizycznej „Zdrowie•Sport•Rekreacja”, która obejmuje programy wychowania fizycznego na kolejne etapy edukacji.

4. Program powinien się stać inspiracją nauczycieli wychowania fizycznego do samodzielnych poszukiwań zarówno w zakresie realizacji celów, jak i systematycznego uzupełniania oraz dostosowywania treści do możliwości, potrzeb, inwencji i zainteresowań uczniów.

5. Nauczyciele powinni modyfikować program w zależności od uwarunkowań środowiskowych i posiadanej bazy materialno-dydaktycznej z zachowaniem treści określonych w podstawie programowej.

Podstawa teoretyczna:

Wychowanie fizyczne, według nowej podstawy programowej, to nie tylko działania zmierzające do poprawy sprawności fizycznej, to przede wszystkim kształtowanie umiejętności dbania o zdrowie własne i innych oraz przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w kulturze fizycznej.

Dla wychowania fizycznego podstawą działania jest wiedza naukowa, której źródła stanowią teoria i metodyka kultury fizycznej oraz osiągnięcia nauk przyrodniczych i społecznych. Zmieniające się na przestrzeni lat teoretyczne podejście do wychowania fizycznego obejmowało na początku jedynie kształtowanie ciała (ćwiczenia cielesne), następnie wychowanie przez ćwiczenia ciała, współcześnie zaś mamy do czynienia z koncepcją wychowania w trosce o ciało.

Program w swoich założeniach teoretycznych jest zgodny z współczesnymi tendencjami rozwoju szkolnej edukacji fizycznej. Stanowią je przede wszystkim:

Wychowanie zdrowotne–rozumiane jako troska ozdrowie, dbałość iposzanowanie swojego ciała, kształtowanie zdrowego stylu życia. Ukazywanie szkodliwości używek, kształtowanie odpowiedzialności za zdrowie swoje iinnych, postaw asertywnych, umiejętności obrony własnego zdania iprzeciwstawienia się naciskom.

Wychowanie dla przyszłości, wychowanie do rekreacji–wytworzenie nawyku uprawiania różnych form rekreacji ruchowej isportu wczasie wolnym. Wykształcenie potrzeby ruchu iczynnego wypoczynku, któreniosą przyjemne przeżycia, zadowolenie iradość. Rozwijanie zainteresowań, przekonań ipozytywnych postaw wobec szeroko rozumianego uczestnictwa wkulturze fizycznej.

Autoedukacja–stopniowe zastępowanie kontrolisamokontrolą, oceny –samooceną. Poszerzanie udziału ucznia wpodejmowaniu przez niego działań, uświadamianie współodpowiedzialności za efekty kształcenia iwspółtworzenie zajęć. Kształcenie umiejętności oceny własnej sprawności fizycznej iprzebiegu rozwoju fizycznego.

Indywidualizacja–wychowanie fizyczne powinno uwzględniać zróżnicowane potrzeby i właściwości psychofizyczne uczniów. Indywidualizacja prowadzonych zajęć, stosowanie metod twórczych, uwzględniających indywidualne predyspozycje i uzdolnienia wychowanków.

Humanizacja–człowiek jest najwyższym dobrem. Uczeń jest podmiotem, a nie przedmiotem działań, jest osobą, która ma prawo do wyrażania własnych poglądów. Nauczyciel swoim przykładem, profesjonalizmem w działaniu powinien ukazać swoim podopiecznym świat wartości kultury fizycznej. Uczeń, identyfikując się z tymi wartościami, powinien chcieć aktywnie i kreatywnie podejmować wysiłek fizyczny. Można wymusić obecność uczniów na zajęciach, ale nie ich zaangażowanie.

Intelektualizacja – uczestnik lekcji powinien posiadać świadomość uczestnictwa, powinien wiedzieć, po co ćwiczy, jakie są korzyści z podejmowanego wysiłku. Wiedza powinna się stać podstawą działania. Wychowanie fizyczne powinno umożliwić uczniowi zrozumienie siebie i swoich potrzeb.

Holizm – jedność procesu edukacyjnego we wszystkich dziedzinach, spójność nauczania i wychowania. Rozwijanie ogólnej kultury człowieka i jego pełnej osobowości.

Uczeń w trakcie edukacji fizycznej powinien być wprowadzany w świat kultury fizycznej, w obszarach: kultury współzawodnictwa – zasad czystej i uczciwej rywalizacji, równości szans dla wszystkich, kultury kibicowania – właściwego zachowania się na trybunach sportowych zarówno w sytuacji zwycięstwa, jak i porażki swoich faworytów, kultury sędziowania – sprawiedliwej, uczciwej, rzetelnej i obiektywnej oceny wyników. Zajęcia wychowania fizycznego powinny zawierać założenia edukacji olimpijskiej według pedagogiki sportowej Pierre’a de Coubertina i kształtować takie wartości moralne, jak: uczciwość, odwaga, lojalność, współpraca w zespole, przestrzeganie obowiązujących norm, przepisów i reguł.

Cele realizacji zajęć wychowania fizycznego w programie „Zdrowie • Sport• Rekreacja. Edukacja wczesnoszkolna”

Cel główny:

Wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju dziecka, kształtowanie postaw prozdrowotnych, wyzwalanie aktywności ruchowej przez zabawę.

Cele kształcenia:

1. Kształtowanie i rozwijanie umiejętności ruchowych indywidualnie, w grupie rówieśniczej i rodzinnej.

2. Wdrażanie do odpowiedzialności, samodzielności i samodyscypliny.

3. Poznanie podstawowych wiadomości z zakresu bezpieczeństwa zabaw i bezpieczeństwa ruchu drogowego.

4. Wykształcenie nawyków higienicznych, w tym nawyku codziennej aktywności ruchowej.

5. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności, sprawiedliwości i poszanowania godności innych.

6. Kształcenie umiejętności porozumiewania się z rówieśnikami i czynnego współuczestnictwa w grupie.

Wymagania szczegółowe, określone w podstawie programowej, wymienione zostały jako podstawowe osiągnięcia dla poszczególnych klas, ponieważ ich realizacja jest dla każdego nauczyciela obowiązkowa.

Do wymagań szczegółowych dobrane zostały określone treści nauczania, czyli zakres materiału, którego realizacja pozwala osiągnąć zaplanowane cele edukacyjne. Wymagania szczegółowe, czyli przewidywane rezultaty kształcenia określone są w zakresie wiadomości, umiejętności oraz postaw.

Materiał nauczania został podzielony nacztery moduły:

– w zakresie sprawności fizycznej – Jestem sprawny;

– w zakresie treningu zdrowotnego – Będę sportowcem;

– w zakresie sportów całego życia i wypoczynku – Odpoczywam i się bawię;

–wzakresie bezpieczeństwa iedukacji zdrowotnej –Dbam oswo-je zdrowie i bezpieczeństwo.

Podstawowe treści nauczania przewidziane są do realizacji w wymiarze trzech godzin dydaktycznych w tygodniu z jednoczesną możliwością rozbudowania o treści zajęć dodatkowych.

Jestem sprawny

Cele kształcenia

Treści nauczania

Efekty kształcenia –wymagania szczegółowe –przewidywane osiągnięcia uczniów wzakresie:

Uwagi orealizacji

postaw

umiejętności

wiadomości

Diagnoza rozwoju fizycznego, sprawności iaktywności fizycznej.

Samoocena isamokontrola postawy ciała, rozwoju fizycznego sprawności iumiejętności ruchowych.

Zabawy organizacyjno-porządkowe (różnorodne zbiórki, ustawianie się, reakcja na sygnały wzrokowe isłuchowe).

Cechy prawidłowej sylwetki.

Utrzymywanie prawidłowej postawy wczasie pracy iodpoczynku.

Okresowy pomiar wagi iwzrostu.

Ocena umiejętności ruchowych wćwiczeniach izabawach.

Swobodny, symetryczny chód po wyznaczonej linii. Koordynacja ruchów głowy, kończyn itułowia.

Ćwiczenia zapobiegające płaskostopiu ikształtujące nawyk prawidłowego siedzenia, stania ileżenia.

Proste testy sprawności ruchowej jako próba określenia sprawnościfizycznej.

Próba siły mięśni brzucha, próba gibkości.

Uczestniczy wzajęciach rozwijających sprawność fizyczną.

Jest zainteresowany poziomem rozwoju swoich zdolności motorycznych.

Dba oprawidłową postawę, np.siedząc wławce, przy stole.

Nazywa części swojego ciała.

Wykonuje proste ćwiczenia zapobiegające wadom postawy.

Z pomocą dokonuje pomiaru swojego wzrostu iwagi.

Wykonuje próby siły mięśni brzucha igibkości dolnego odcinka kręgosłupa.

Zna cechy prawidłowej sylwetki.

Wie, jak prawidłowo stać isiedzieć.

Zna swój wzrost iwagę.

Wie, jak utrzymać prawidłową sylwetkę wczasie stania, siedzenia ichodzenia.

Do wyboru:test Coopera dla dzieci, EUROFIT, Indeks Sprawności Fizycznej K. Zuchory lub inne.

Diagnoza minimum 2 razy wciągu roku szkolnego. Należy dokonać pomiarów sprawności ruchowej minimum 2 razy wciągu roku za pomocą prostych testów, np. rzut piłeczką, skok na odległość, przeskoki przez skakankę itp.

Ćwiczenie, rozwijanie iutrwalanie sprawności koordynacyjnej poprzez gimnastykę podstawową iartystyczną.

Różne pozycje wyjściowe ikońcowe wćwiczeniach.

Ćwiczenia izabawy zwinnościowe (przetaczania, przewroty, skłony, skrętoskłony).

Ćwiczenia równoważne wolne ina przyrządach typowych inietypowych.

Ćwiczenia izabawy kształtujące zprzyborami (woreczki, szarfy, skakanki, laski gimnastyczne).

Przewrót wprzód zprzysiadu istania, przewrót wtył zleżenia iprzysiadu. Łączenie przewrotów.

Wyskok kuczny na skrzynię.

Zwisy zprawidłową asekuracją.

Proste układy rytmiczno-taneczne.

Tworzenie własnych, prostych układów ćwiczeń zprzyborami lub bez.

Uczeń chętnie wykonuje zadania ruchowe wskazane przez nauczyciela.

Rozumie idokładnie wykonuje instrukcje nauczyciela związane zróżnorodnymi działaniami ruchowymi.

Jest świadom swoich fizycznych możliwości. Stosuje samoasekurację.

Pomaga innym wczasie wykonywania ćwiczeń.

Wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru izprzyborem ina przyrządzie.

Pokonuje strach przed wykonaniem trudnego ćwiczenia. Potrafi bezpiecznie korzystać zprzyrządów typowych inietypowych.

Uczeń zna pozycje wyjściowe do ćwiczeń.

Wie, jakie ćwiczenia rozwijają go fizycznie.

Będę sportowcem

Cele kształcenia

Treści nauczania

Efekty kształcenia – wymagania szczegółowe – przewidywane osiągnięcia uczniów w zakresie:

Uwagi o realizacji

postaw

umiejętności

wiadomości

Kształtowanie i rozwijanie sprawności psychomotorycznej.

Kształtowanie ambicji, wytrwałości w dążeniu do celu i wiary we własne siły.

Biegi:

– Zabawy bieżne z przyborami i bez przyborów (sztafety, wyścigi szeregów, pisanie liter i wyrazów, biegi wahadłowe itp.).

– Szybkie biegi po prostej (30–40 m).

– Biegi z przeszkodami (omijanie, obieganie, przeskakiwanie).

– Biegi po wyznaczonych torach, ze zmianą tempa i kierunku.

– Starty z różnych pozycji (stojąc, siedząc, leżąc, przodem, tyłem).

– Marszobieg i trucht w zróżnicowanym terenie.

Skoki:

– Zabawy skoczne z różnymi przyborami.

– Skoki z wyznaczonych miejsc obunóż, jednonóż, łączenie skoków. Wieloskoki.

– Skoki nad przeszkodą.

– Skoki z przyborem, skakanka.

– Pokonywanie przeszkód nieruchomych o różnych wysokościach.

– Przeskoki przez przeszkody jako naśladownictwo skoku wzwyż (wysokość dostosowana indywidualnie do dziecka).

– Przeskoki przez przeszkody jako naśladownictwo skoku wzwyż (wysokość dostosowana indywidualnie do dziecka).

– Wyskoki w górę z miejsca i z rozbiegu.

– Zeskoki z niewielkiej wysokości (do 1,5 m) na bezpieczne podłoże.

– Mierzenie długości i wysokości skoku.

Ma opanowaną koordynację wzrokowo-ruchową.

Dostrzega i wyko-rzystuje własne predyspozycje do osiągnięcia sukcesu. Umie się poddać regułom konkurencji w czasie zawodów sportowych, cieszyć się ze zwycięstwa, a porażki przyjmować jako czynnik mobilizujący do dalszej pracy.

Potrafi właściwie wykonać podstawowe czynności ru- chowe o charakterze utylitarnym.

Pokonuje przeszkody naturalne i sztuczne.

Realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 min.

Z pomocą potrafi dokonać pomiaru czasu biegu, długości skoku i rzutu, wysokości wyskoku i przeskoku.

Przyjmuje pozycje wyjściowe do ćwiczeń, wykonuje przewrót w przód.

Skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami.

Chwyta piłkę, rzuca nią do celu i na odległość.

Zna zasady pomiaru skoku i rzutu. Wie, w jaki sposób ob-liczyć czas biegu.

Rzuty:

– Zabawy z elementami rzutu, konkursy rzutów, pomiar odległości.

– Rzuty małymi przedmiotami prawą i lewą ręką, oburącz do celu statycznego i będącego w ruchu.

– Rzuty różnorodnymi przyborami o różnej wadze i wiel-kości, dostosowanej do indywidualnych możliwości, jednorącz i oburącz.

Dźwiganie iwspinanie:

– Zabawy z mocowaniem.

– Ergonomiczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów samodzielnie (do 2 kg) i parami (do 5 kg).

– Przeciąganie przedmiotów (do 5 kg) po podłożu i wciąganie ich na niewielkie wysokości.

–Wspinanie się na przeszkody (do 2 m) ibezpieczne scho-dzenie w dół.

Pełzanie iczworakowanie:

– Pełzanie z przyborem i bez.

– Zabawy i tory przeszkód z elementami pełzania i czworakowania.

– Chód na czworakach po różnym podłożu i na różnych skośnych płaszczyznach (ławeczka gimnastyczna, belka, kładka).

Zwinność, zręczność, równowaga, koordynacja ruchowa:

– Zabawy zwinnościowe i tory przeszkód.

– Ćwiczenia na różnorodnym podłożu (piasek, głęboki śnieg, trawa, miękki materac).

– Przejścia równoważne po podłożu stałym i ruchomej kładce.

– Chodzenie, wbieganie i zbieganie po płaszczyznach ustawionych pod różnym kątem.

– Wymijanie, omijanie, przetaczanie się, przeskoki.

– Ćwiczenia i zabawy z zastosowaniem drobnych przyborów (woreczki, szarfy, skakanki), żonglerka, przekazywanie przedmiotów z ręki do ręki, wokół tułowia, uda, podania i chwyty jednorącz i oburącz, w miejscu i w ruchu.

Toczy i kozłuje piłkę.

Wykonuje ćwiczenia równoważne.

Cele kształcenia

Treści nauczania

Efekty kształcenia – wymagania szczegółowe – przewidywane osiągnięcia uczniów w zakresie:

Uwagi o realizacji

postaw

umiejętności

wiadomości

Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z rówieśnikami i osobami dorosłymi, współpracy w grupie, umiejętności podporządkowania się określonym regułom działania w zespole.

Zasady kultury kibicowania.

Minipiłka ręczna – zabawy, gry i ćwiczenia kształtujące umiejętności:

– kozłowania w miejscu i marszu;

– chwytów i rzutów piłki oburącz i jednorącz, w miejscu i w ruchu;

– rzutu piłką do celu;

– zabawy z elementami minipiłki ręcznej.

Minikoszykówka – zabawy, gry i ćwiczenia kształtujące umiejętności:

– podania piłki do partnera oburącz i jednorącz;

– chwytów oburącz górnych i dolnych;

– rzutu do celu (obręczy, tarczy kosza);

– kozłowania piłki w miejscu, marszu i truchcie;

– zabawy z elementami minikoszykówki.

Minipiłka siatkowa – zabawy, gry i ćwiczenia kształtujące umiejętności:

– odbicia i przyjęcia dolnego i górnego lekkimi piłkami;

– kierowania odbiciem górnym i dolnym jednorącz piłki plażowej w określone miejsce;

– zabawy z elementami minipiłki siatkowej.

Minipiłka nożna– zabawy, gry, i ćwiczenia kształtujące umiejętności:

– prowadzenia piłki w marszu i biegu;

– przyjęcia i zatrzymania piłki w miejscu;

– strzału na bramkę;

– zabawy z elementami minipiłki nożnej; małe gry.

Stara się pomagać słabszym. Postępuje zgodnie z ustalonymi i znanymi sobie regułami i przepisa-mi. Panuje nad własnymi emocjami. Wie, jak się zacho-wać w sytuacji zwycięstwa i radzi sobie z porażkami na miarę swoich możliwości.

Potrafi współpracować w grupie w celu osiągnięcia zamierzonego wyniku. Potrafi współdziałać z innymi w toku zabaw i gier, podporządkować się regułom przynależności do drużyny, zespołu sportowego.

Posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i ją prowadzi.

Bierze udział w zabawach, minigrach i grach terenowych, zawodach sportowych, respektuje reguły i podporządkowuje się decyzjom sędziego.

Wie, jak zorganizować gry i zabawy ruchowe dla rówieśników.

Zna reguły różnych zabaw.

Zna podstawową terminologię gier ruchowych.

Wie, jak właściwie się zachować w roli kibica.

W każdym roku nauki należy utrwalać już nabyte umiejętności i nauczać nowych w zależności od poziomu opanowania wcześniejszych.

Zwrócić uwagę głównie na kulturę zachowania się na boisku – jako zawodnik i poza nim – jako kibic.

Odpoczywam i się bawię

Cele kształcenia

Treści nauczania

Efekty kształcenia – wymagania szczegółowe – przewidywane osiągnięcia uczniów w zakresie:

Uwagi o realizacji

postaw

umiejętności

wiadomości

Rozwijanie aktywności ruchowej poprzez zajęcia w wodzie.

Podstawowe zasady bezpieczeństwa zabaw nad wodą i w wodzie.

Zabawy oswajające z wodą, ćwiczenia oddechowe.

Utrzymanie się na wodzie w leżeniu na piersiach i na grzbiecie.

Skoki oswajające z wodą (na nogi z przysiadu i półprzysiadu z niewielkiej wysokości).

Właściwości wody (temperatura, opór, siła wyporu).

Chętnie uczestniczy w różnorodnych zajęciach w wodzie.

Podczas zajęć w wodzie stosuje zasady bezpieczeństwa.

Zanurza się cały w wodzie.

Potrafi się samodzielnie utrzymać na wodzie.

Potrafi samodzielnie przepłynąć dowolnym sposobem 15 m.

Wie, jak bezpiecz-nie się bawić w wodzie i nad wodą.

W razie braku dostępu do basenu w dni nauki zajęcia zaplanować w dni wolne.

Kształtowanie i podnoszenie odporności organizmu poprzez zimowe zajęcia na świeżym powietrzu.

Zasady bezpieczeństwa w czasie zajęć na śniegu i lodzie.

Odpowiedni ubiór i przygotowanie się do zabaw zimą na świeżym powietrzu.

Zabawy na śniegu (rzeźby w śniegu, rzuty śnieżkami, tocze-nie kul śniegowych).

Saneczkarstwo – zjazd w skos i na wprost z niewielkich wzniesień, hamowanie, skręcanie.

Narciarstwo, łyżwiarstwo – ćwiczenia przygotowawcze do jazdy na nartach i łyżwach. Ćwiczenia w utrzymaniu równowagi, umiejętność upadania i podnoszenia się.

Chętnie uczestniczy w zajęciach zimowych na świeżym powietrzu. Jest inicjatorem zabaw na śniegu i lodzie dla swoich rówieśników. Hartuje swoje ciało.

Ma opanowane podstawy jazdy na sankach, łyżwach i nartach.

Potrafi zorganizo- wać dla siebie i rówieśników bezpieczne zabawy zimowe.

Wie, jak prawidłowo się przygotować do zabaw zimowych i jak bezpiecznie się bawić na śniegu i lodzie.

Zimą jak najczęściej realizować zajęcia na świeżym powietrzu.

Rozwijanie i podnoszenie aktywności ruchowej poprzez różnego rodzaju formy rekreacji, turystyki i współzawodnictwa sportowego.

Poznanie różnych sposobów odpoczynku i relaksu.

Podstawy jazdy na rowerze – wsiadanie i zsiadanie z roweru, utrzymanie równowagi, jazda na wprost i po łuku, jazda po wyznaczonej trasie, sygnalizacja zamiaru skrętu, skręcanie, zatrzymywanie.

Podstawy jazdy na wrotkach – utrzymanie równowagi, jazda w przód po prostej i po łuku, skręcanie, zatrzymywanie.

Gry rekreacyjne (np. kręgle, wybijanka, ringo, kometka, dwa ognie itp.).

Zabawy w terenie kształtujące orientację (określanie stron świata, ocena odległości, obserwacja krajobrazu, ruchu ulicznego, zabawy z tropieniem).

Uczestniczy wpozalekcyjnych działaniach rekreacyjnych organizowanych przez szkołę.

Bierze udział wkla-sowych iszkolnychzawodach sportowych wroli zawodnika. Pełni funkcje dyżurnego porządkowego na zajęciach.

Jeździ na rowerze lub wrotkach.

Potrafi zaplanować wycieczkę i się do niej przygotować (posługiwanie się rozkładem jazdy, obliczanie kosztów podróży i czasów przejazdu).

Wie, jak bezpiecznie się zachować na spacerze, wycieczce, biwaku.

Wie, w jaki sposób aktywnie i zdrowo wypoczywać.

Zna wartość ruchu w terenie. Wie, jakie czynności ruchowe mają wpływ na jego zdrowie

Zajęcia dodatkowe organizować we współpracy z rodzicami uczniów, np. biwaki lub rajdy rodzinne. Na te zajęcia przeznaczyć czwartą i piątą godzinę tygodniowego wymiaru wychowania fizycznego.

Krótkie zabawy i gry jako formy odpoczynku w czasie przerw w pracy w szkole i w domu.

Udział w różnego rodzaju wycieczkach, rajdach, biwakach wspólnie z rodzicami i opiekunami.

Planowanie czasu pracy i wypoczynku.

Samodzielne i pod opieką uczestnictwo w ruchu drogowym w roli pieszego oraz rowerzysty.

Interesuje się wybraną dyscypliną sportu, na bieżąco śledzi wydarzenia sportowe w kraju i na świecie. Przejawia inwencję w różnych formach aktywności ruchowej. Zachęca innych do aktywności ruchowej.

Kształtowanie zdolności rytmiczno- -tanecznych, harmonii i piękna ruchu.

Wyzwalanie naturalnej ekspresji.

Zabawy ze śpiewem.

Rytmiczny marsz.

Biegi, podskoki, cwał w określonym rytmie.

Wystukiwanie rytmu.

Wykonywanie różnorodnych ruchów w określonym temacie rytmicznym.

Reagowanie ruchem na zmiany tempa, dynamiki oraz pauzy w muzyce.

Swobodna ilustracja ruchowa znanych piosenek.

Naśladowanie ruchów innych ludzi, zwierząt, maszyn.

Elementy tańców regionalnych i towarzyskich.

Muzyka, instrumenty i stroje ludowe własnego regionu.

Zasady zachowania się w czasie balów i zabaw tanecznych.

Uczestniczy w zajęciach rytmiczno- -tanecznych.

Właściwie się za-chowuje w czasie balu i zabawy tanecznej.

Potrafi wyrazić za pomocą ruchu własne emocje i przeżycia. Potrafi się poruszać w rytm muzyki.

Umie wykonywać elementy tańców regionalnych i współczesnych.

Potrafi naśladować ruchy.

Wie, jak właściwie można rozładować napięcie emocjonalne.

Zna różne zabawy ze śpiewem.

Dbam o swoje zdrowie i bezpieczeństwo

Cele kształcenia

Treści nauczania

Efekty kształcenia – wymagania szczegółowe – przewidywane osiągnięcia uczniów w zakresie:

Uwagi o realizacji

postaw

umiejętności

wiadomości

Poznanie i wdrażanie do stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć.

Kształcenie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych.

Zasady bezpieczeństwa i dyscyplina na zajęciach ruchowych.

Podstawy bezpiecznego korzystania z przyborów i sprzętu sportowego.

Bezpieczna droga do szkoły, podstawowe przepisy ruchu drogowego.

Bezpieczne miejsca zabaw i gier.

Dostosowanie ubioru do warunków atmosferycznych i rodzaju zajęć.

Hartowanie organizmu i zapobieganie przeziębieniom, podejmowanie aktywności ruchowej bez względu na pogodę.

Czystość ciała i ubioru. Korzystanie z umywalni (mycie się i zmiana stroju po zajęciach).

Prawidłowe odżywianie się, dostosowanie diety do wieku, płci, pory roku, stanu zdrowia i aktywności życiowej. Pomiar wagi i wzrostu.

Odpoczynek czynny i bierny. Znaczenie aktywności fizy-cznej dla zdrowia.

Pierwsza pomoc przy skaleczeniach i zadrapaniach. Zachowanie się w nagłych wypadkach. Telefony alarmowe, sposoby wzywania pomocy.

Zdrowie a choroba. Stosowanie lekarstw.

Zagrożenia związane ze środkami chemicznymi używanymi w gospodarstwie domowym.

Różne stopnie niepełnosprawności, pomoc osobom niepełnosprawnym. Koleżeństwo i przyjaźń, pomoc wzajemna.

Wyrażanie emocji. Osoby, które mogą pomóc w trudnych sytuacjach. Wsparcie społeczne.

Prawidłowe relacje w grupie rówieśniczej.

Ćwiczenia fizyczne pomagające rozładować napięcie nerwowe i emocjonalne.

Wykazuje troskę o swoje zdrowie.

Stosuje na co dzień podstawowe zasady higieny osobistej. Dba o higienę osobistą i czystość odzieży.

Dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce i przy stole.

Przestrzega zasad poruszania się po drogach.

Pomaga osobom niepełnosprawnym.

Potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier ruchowych.

Przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trak-cie zajęć ruchowych.

Posługuje się przy-borami sportowymi zgodnie z ich przeznaczeniem.

Potrafi wybrać bezpieczne miejsce zabaw.

Umie udzielić sobie pierwszej pomocy w przypadku zranienia, wezwać pomoc w nagłym wypadku.

Wie, jak bezpiecznie się bawić w każdym środowisku i warunkach. Zna i stosuje podstawowe zasady bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Zna i stosuje zasady zdrowego i higienicznego trybu życia. Wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie się oraz aktywność fizyczna.

Wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i jak można im zapobiegać.

Jest świadomy tego, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji.

Wie, do kogo się zwrócić o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia.

Wie, że nie można samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych.

Należy zapewnić dzieciom możliwość przestrzegania zasad higieny – dbać o czystość i zmianę stroju, korzystanie z umywalni.

Zwracać uwagę na zasady bezpieczeństwa i higieny w czasie każdych zajęć.

Podstawowe osiągnięcia uczniów w zakresie edukacji fizycznej określone w podstawie programowej dla klasy I i III (dla klasy II ustalone według treści programu)

Podane umiejętności dotyczą uczniów o prawidłowym rozwoju fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się stosownie do ich możliwości.

Pozakończeniuklasy I:

1. W zakresie umiejętności i sprawności uczeń:

– chwyta piłkę, rzuca nią do celu i na odległość, toczy ją i kozłuje;

– pokonuje przeszkody naturalne i sztuczne;

– wykonuje ćwiczenia równoważne.

2. W zakresie wiedzy uczeń:

– wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im zapobiegać poprzez szczepienie ochronne, właściwe odżywianie się, aktywność fizyczną, dbanie o higienę;

– wie,że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych (np. środków czystości, środków ochrony roślin).

3. W zakresie wartości, postaw, przekonań uczeń:

– uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną, zgodnie z regułami;

– dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

– zachowuje się właściwie w sytuacji choroby;

– wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji i im pomaga.

Pozakończeniuklasy II:

1. W zakresie umiejętności i sprawności uczeń:

– realizuje marszobieg trwający co najmniej 10 min;

–umie wykonać zpomocą nauczyciela próbę siły mięśni brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;

– przyjmuje pozycje wyjściowe oraz ustawienia do ćwiczeń;

– skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami sposobem naturalnym;

– wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru na przyrządzie;

– posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje;

– jeździ np. na rowerze, wrotkach.

2. W zakresie wiedzy uczeń:

– wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma aktywny wypoczynek;

– wie, jak należy się zachować w sytuacji choroby;

– wie, jakie mogą być konsekwencje niekontrolowanego zażywania lekarstw i stosowania środków chemicznych;

– wie,do kogo się zwrócić opomoc wsytuacji zagrożenia zdro-wia lub życia.

3. W zakresie wartości, postaw, przekonań uczeń:

– przestrzega zasad poruszania się po drogach;

– bierze udział w zabawach, minigrach i grach terenowych, zawodach sportowych, respektując ich reguły i podporządkowując się decyzjom sędziego;

– stara się dbać o higienę osobistą i czystość odzieży;

– koryguje swoją postawę, np. siedząc w ławce, przy stole;

– potrafi pomóc niepełnosprawnym kolegom w podstawowych, codziennych czynnościach;

–przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się wtrakcie zajęć ruchowych.

Pozakończeniuklasy III:

1. W zakresie umiejętności i sprawności uczeń:

– realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 min;

– umie wykonać próbę siły mięśni brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;

– przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń oraz wykonuje przewrót w przód;

– skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami;

– wykonuje ćwiczenia równoważne z przyborem, bez przyboru i na przyrządzie;

– posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i ją pro-wadzi;

–jeździ np.na rowerze, wrotkach.

2. W zakresie wiedzy uczeń:

– wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie się oraz aktywność fizyczna;

– wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych niezgodnie z przeznaczeniem;

– wie, jak należy się zachować w sytuacjach zwycięstwa.

3. W zakresie wartości, postaw, przekonań uczeń:

– przestrzega zasad poruszania się po drogach;

– bierze udział w zabawach, minigrach i grach terenowych, zawodach sportowych, respektując ich reguły i podporządkowując się decyzjom sędziego;

– radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

– dba o higienę osobistą i czystość odzieży;

– dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy stole,

– przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się podczas zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi zgodnie z ich przeznaczeniem;

– potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier ruchowych; wie, do kogo się zwrócić o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia.

Zalecane warunki i sposób realizacji, procedury osiągania celów

Program jest zgodny w celach, treściach i osiągnięciach z podstawą programową kształcenia ogólnego.

Organizacja procesu dydaktyczno-wychowawczego na pierwszym etapie edukacyjnym powinna zapewnić zajęcia ruchoweka- żdego dnia, a łączny tygodniowy czas tych zajęć nie powinien być krótszy niż trzy godziny. Zajęciaruchowe nie mogą mieć charakteru przerywnika, wymagają odpowiedniego czasu,miejsca, specjalistycznego sprzętu idemonstracji ćwiczeń przez nauczyciela. Powinny być wyodrębnione wplanie lekcji. Dopuszcza się możliwość prowadzenia zajęć ruchowych przez specjalistę wychowania fizycznego, jednak przy zachowaniu zintegrowanego charakteru procesu dydaktyczno-wychowawczego. Dlatego plan zajęć powinien być opracowany wspólnie przez nauczyciela nauczania początkowego inauczyciela wychowania fizycznego, arealizacja programu wychowania fizycznego powinna być dostosowana do realizacji pozostałych elementów kształcenia zintegrowanego zarówno pod względem treści, jak imetod nauczania.

Program zakłada realizację treści podstawowych w systemie zintegrowanym w wymiarze trzech godzin. Przewiduje także pro- wadzenie dodatkowych zajęć realizujących treści fakultatywne określone w programie, w sposobach i formach wybranych przez rodziców lub prawnych opiekunów uczniów. Zajęcia te mogą być także przeznaczone na rozwijanie uzdolnień i zainteresowań dzieci, gimnastykę korekcyjną lub trening specjalistyczny.

W celu zapewnienia ciągłości wychowania i kształcenia, nau-czyciele uczący w klasie I szkoły podstawowej powinni znać podstawę programową wychowania przedszkolnego.

Należy zadbać o adaptację dzieci do warunków szkolnych, w tym o ich poczucie bezpieczeństwa. Czas trwania okresu adaptacyjnego określa nauczyciel, biorąc pod uwagę potrzeby swoich podopiecznych. Wskazane jest, aby edukacja w klasach I–III szkoły podstawowej odbywała się w zespołach rówieśniczych liczących nie więcej niż 26 osób. W miarę możliwości zajęcia wychowania fizycznego powinny być realizowane na świeżym powietrzu.

Realizacja materiału powinna się opierać głównie na różnorodnych formach zabawowych i grach rekreacyjnych. Przebiegać powinna w etapach rocznych, tak by każdego roku można było powtarzać poszczególne zadania edukacyjne, dokonując zmian w sposobach ich realizacji poprzez stopniowanie trudności, utrwalanie umiejętności i rozwijanie uzdolnień. Treści nauczania powinny narastać i się rozszerzać w układzie spiralnym, tzn. w każdym następnym roku edukacji wiadomości i umiejętności nabyte przez ucznia mają być powtarzane i pogłębiane, a potem rozszerzane.

Należy dostosowywać tok poszczególnych zajęć do zainteresowań i potrzeb uczniów, aby wszyscy chętnie uczestniczyli w zajęciach. Trzeba indywidualnie dobierać obciążenie poszczególnych zadań ruchowych, tak by umożliwić pełne i aktywne uczestnictwo w zajęciach wszystkim dzieciom.

W sposobach realizacji należy uwzględnić organizację dodatkowych zajęć wspólnie z rodzicami i opiekunami uczniów, takich jak: organizacja zawodów klasowych i szkolnych, zajęcia rekreacyjne i turystyczne (wycieczki, rajdy, biwaki).

Zajęcia z zakresu edukacji zdrowotnej mogą być realizowane z udziałem specjalisty zdrowia publicznego lub dietetyki, pielęgniarki lub higienistki szkolnej.

Zaleca