Katalog odmian szczurów ebook

Ewa Frączek

Katalog odmian szczurów

© Copyright by Ewa Frączek & e-bookowo

Grafika na okładce: Ewa Frączek Projekt okładki: Ewa Frączek

ISBN 978-83-7859-539-7

Wydawca: Wydawnictwo internetowe e-bookowo

www.e-bookowo.pl

Kontakt: [email protected]

Wszelkie prawa zastrzeżone.

Kopiowanie, rozpowszechnianie części lub całości

bez zgody wydawcy zabronione

Wydanie I 2015

Konwersja do epub

Katalog powstał w oparciu o wytyczne „RatsPacNW Standards for Judging”, AFRMA (American Fancy Rat and Mouse Association), RSA (Rat Society Education), URS (United Rat Standards).

Geny

Celem tej publikacji nie jest omawianie podstaw genetyki, lecz tylko przybliżenie podstawowego nazewnictwa używanego przez hodowców szczurów. Podstawowe informacje na temat genetyki zostały zaczerpnięte z literatury podanej w bibliografii. Najbardziej pomocna w opracowywaniu tych materiałów okazała się strona hodowli „Happy Feet”.

Podstawy genetyki

DNA czyli kwas dezoksyrybonukleinowy jest cząsteczką, której zdaniem jest magazynowanie informacji na temat budowy, działania i cech organizmu. Spełnia on rolę swego rodzaju przepisu, według którego budowany jest organizm. Ta tak zwana informacja genetyczna zakodowana jest w sekwencji zasad azotowych. Ciąg czterech zasad adeniny (A), guaniny (G), tyminy (T) i cytozyny (C), podobnie jak ciąg 0 1 w komputerach, koduje wszystkie informacje zawarte w naszym materiale genetycznym. Kompletny zestaw instrukcji, zwany genomem, jest podzielony na 21 (u ludzi 23) części nazywane chromosomami. Każdy osobnik posiada dwie kopie każdego z chromosomów po jednej odziedziczonej od każdego z rodziców. Każdy z chromosomów zawiera tysiące genów, a każdy z genów zapisany jest językiem zasad azotowych ułożonych w ściśle określonej kolejności. Szczury mają więc 42 chromosomy w każdej komórce. Każdy gen ma określony obszar na chromosomie, którego wielkość może być różna, zwane locus (liczba mnoga: loci). W określonym locus mogą się znaleźć różne warianty związanego z nim genu (różniące się sekwencją nukleotydów w DNA). Warianty te nazywane są allelami. Loci odpowiadają określonych cechom fizycznym. Naukowcy cały czas odkrywają nowe loci, jak również mechanizmy rządzące dziedziczeniem niektórych cech fizycznych. Na przykład, podczas klonowania kotów, na sieci których występowały różne wzory, odkryto, że układ plam nie jest zależny od zestawu genów.

Na każdym locus mieszczą się dwa geny – po jednym od każdego z rodziców. Geny dla określonej cechy mogą być dominujące lub recesywne. Przyjęło się, że allele jednego genu oznacza się tą samą literą, dominujący literą dużą, np. A, a recesywny – literą małą, np. a. Aby w wyglądzie szczura ujawniła się cecha dominująca, wystarczy tylko jeden dominujący gen w locus. Na przykład cecha aguti, odpowiadającą za pojawianie się różnych ubarwień na pojedynczych włosach, potrzebuje tylko jednego genu dominującego A (np. AA, Aa). Natomiast jeśli cecha jest recesywna, potrzebne są dwa geny recesywne w locus, żeby stała się widoczna. Na przykład cecha, która odpowiada za różowe oczy i rozjaśnienie koloru sierści potrzebuje dwóch genów recesywnych pp. Szczur o genach Pp nie będzie miał różowych oczu ani jaśniejszej sierści – będzie tylko nosicielem genu p, może go przekazać potomstwu. W tym wypadku gen recesywny p jest ukryty. Jeśli ten sam gen, czy to dominujący, czy to recesywny, zajmuje obydwie pozycje na locus, nazywa się to cechą homozygotyczną (przyrostek homo- oznacza „ten sam”). Na przykład: homozygotycznyagouti AA ma allel A na obydwu pozycjach w locus aguti. Homozygotyczny nie-aguti aa ma allel a na obydwu pozycjach w tym samym locus. O cesze heterozygotycznej (przyrostek hetero- oznacza „odmienny”) mówimy wtedy, gdy locus zajmują dwa różne allele. Przykładem może być heterozygotyczny aguti Aa. Szczur będzie wyglądał tak samo, jak homozygotyczny aguti AA, ale będzie przenosił recesywny gen czarny, co znaczy, że wśród jego dzieci mogą się pojawić nie-aguti.

Istnieją jeszcze geny modyfikatory, które nie mają własnych loci, zamiast tego przyłączają się do odpowiednich genów i zmieniają efekt ich działania. Modyfikatory odpowiadają za intensywność występowania danej cechy. Na przykład niektóre czarne szczury mają sierść kruczoczarną, inne, w mało wyrazistym, grafitowym odcieniu. Każdy z nich genetycznie jest koloru czarnego, ale ich modyfikatory powodują pewną różnicę w natężeniu tej cechy. To samo odnosi się do rexów – niektóre mają sierść mocno skręconą, inne tylko nieco pofalowaną.

Aktualny genotyp szczura jest bardzo długi, ponieważ zawiera allel każdej cechy, nawet jeśli nie jest ona widoczna. Na przykład część stała genotypu czarnych szczurów mogłoby wyglądać następująco: aa GG DD BB CC MM PP RR PePe HH. W celu uproszczenia zazwyczaj przedstawia się tylko geny, którymi jesteśmy zainteresowani, dlatego, gdy mówimy o szczurach czarnych, które nie posiadają żadnych innych kolorów używamy zazwyczaj tylko określenia aa.

Genów oznaczających rodzaj sierści, znaczenia barwne oraz typ uszu i budowy ciała zwykle nie podaje się w opisie genetycznym szczurów.

Kolor bazowy

Wśród szczurów można wyróżnić dwa kolory bazowe – czarny i aguti. Oznacza to, że jeśli by usunie się gen odpowiadający za barwę każdy szczury będzie czarny lub aguti. Większość z innych kolorów uzależnionych jest od genów recesywnych, które oddziaływają rozjaśniająco na kolor bazowy (dilute). Ponieważ geny te są recesywne, oboje rodzice muszą mieć co najmniej jedną z recesywnych cech, aby dzieci odziedziczyły dany kolor. To dlatego, w przypadkach kiedy rozmnażane są dwa szczury o niezwiązanych kolorach (np. niebieski i syjamski), często rodzą się dzieci czarne lub aguti. W związku z tym konieczne jest, zapoznanie się z podstawami dotyczącymi kolorów przed rozpoczęciem hodowli. W przeciwnym razie można otrzymać bardzo wiele czarnych szczurów. Wszystkie inne kolory budowane są na dwóch kolorach bazowych.

Czarny i aguti

Cechy te są reprezentowane przez literę A. Aguti jest dominującą cechą (A), a czarny recesywną (a). Szczur z co najmniej jednym A będzie aguti. Kolorowi czarnemu odpowiada alle aa. Kiedy mamy szczura z dominującą cechą np. aguti, ale nie wiemy, czy drugi allel jest dominujący czy recesywny można sytuacje tą przedstawić następująco: A-. Symbol „-” oznacza, że drugi allel jest nieznany.

Geny a rodzaj sierści

A – Agouti Locus (cecha dominująca)

Oznacza