Oferta wyłącznie dla osób z aktywnym abonamentem Legimi. Uzyskujesz dostęp do książki na czas opłacania subskrypcji.
14,99 zł
Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 14,99 zł
Optymalna, męska instrukcja obsługi nowego życia, do przeczytania pomiędzy zmienianiem pieluch, ulewaniem, a nieprzespanymi nocami. Wszystko, co musisz wiedzieć o ciąży, porodzie i rozwoju twojego dziecka, z uwzględnieniem wskazówek, jak przeżyć, oraz pomocnych strategii na pierwszy rok, spisane przez wielokrotnie „przetestowanego” ojca kilkorga dzieci.
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 181
NIE PANIKUJ!
Nie, ta książka to nie poradnik z serii „Jak zostać idealnym ojcem”. Wprawdzie znajdziesz tu instrukcję zmieniania pieluchy i wskazówki, jak poradzić sobie ze wzdęciami (twojego dziecka, nie twoimi), ale ta książka ma być czymś więcej niż poradnikiem. Chce zostać twoim najlepszym przyjacielem. Szczerze mówiąc, będziesz go teraz potrzebował. Bycie młodym ojcem (brzmi lepiej niż „świeżo upieczonym ojcem”) jest równie piękne jak trudne. Jeśli do tej pory myślałeś, że ostatni półmaraton, przeprogramowanie telefonu albo budowa domku na narzędzia ogrodowe była najtrudniejszą rzeczą, jaką udało ci się osiągnąć w życiu – uwierz mi: ojcostwo jest trudniejsze. Twoją nową biżuterią staną się sińce pod oczami, zarwiesz wiele nocy, a około południa padniesz z wyczerpania na klawiaturę komputera i wystukasz 10 000 razy litery t, y, u, i, o oraz j.
Żegnaj, dawne życie...
Tak, tak będzie: przeobrazisz się w coś w rodzaju zombie – niezdarnie i niczym błędny rycerz snuć się będziesz po Ziemi, epatując brakiem snu, nieogoloną twarzą i pustym spojrzeniem. Będziesz wygnieciony, a zwłaszcza twoja koszula. W biurze zatęsknisz za męskimi wieczorami i uregulowanym życiem z czasów sprzed bycia ojcem. Ojcostwo zapewni ci jednak również niezapomniane momenty szczęścia. Pierwszy uśmiech, pierwsze kroki, pierwsze słowa twojego maleństwa – widząc je, uświadomisz sobie, czego brakowało ci w życiu. W tych wspaniałych chwilach wszystkie trudy, koszty, troski odejdą na dalszy plan, wydadzą ci się bez znaczenia, znikną bez śladu. Droga do szczęścia nie jest jednak łatwa. O nie! Dlatego dobrze jest mieć kogoś przy swoim boku. Tym kimś ma być ta książka. Moje dwie córki – Elisabetta i Beatrice – całkiem odmiennie wyglądają, różnią się charakterem i preferencjami chorobowymi, więc można powiedzieć, że posiadam podwójną wiedzę fachową. Jedna jest blondynką, druga ma tak czarne włosy, że prawie połyskują granatem. Blondynka jest kujonką, a ciemnowłosa już po czterech dniach w pierwszej klasie została wyrzucona z sali – i to podczas lekcji religii.
Jeszcze jedna ciekawostka – mieszkam we Włoszech. Od czasu do czasu w tej książce pojawiają się specyficzne włoskie elementy, ale w kwestii zarządzania rodziną wiele możemy się od Włochów nauczyć. A poza tym bycie ojcem wszędzie wygląda podobnie.
...witamy na poziomie 2!
Ta książka adresowana jest do ciebie w twojej (nowej) pasjonującej roli ojca i wciąż dorastającego mężczyzny. Nie musisz wiedzieć, jaka jest najlepsza pozycja do karmienia ani skąd się bierze mleko w piersiach. Ale na następujące pytania powinieneś znać odpowiedź: Jak wspierać i odciążać żonę przed, podczas i po porodzie? Jak, mimo kondycji zombie, możesz dbać o wasz związek? Jak troszczyć się o wasze dziecko bez obaw, że jedno z was oszaleje? Jak uczynić z bycia ojcem fajną (chociaż męczącą i wyczerpującą) przygodę?
Uwierz mi.
Skoro mi się udało, tobie też się uda.
Wszystkiego dobrego (i uszy do góry!).
Stefan Maiwald
CUDOWNE ROZMNOŻENIE
Od momentu poczęcia jesteście we troje (lub, jeśli los wybrał ciekawszą opcję, we czworo). Oznacza to, że: Względem żony pozostajesz w mniejszości, ponieważ ona jest teraz razy dwa (przynajmniej). I dobrze. W związku z tym musisz wykazać się wolą współpracy i podporządkować się. Twoja żona na to zasługuje, ponieważ – mówiąc wprost – to ona chwilowo odwala całą robotę. Będziesz ojcem, to prawda, ale na razie nie musisz z tym za wiele robić. Twoja partnerka przeciwnie – dla niej stres zaczyna się właśnie w tym momencie, w którym ty kończysz przyjemność, przewracasz się na bok i zapadasz w głęboki sen.
Bądź jak skała!
Część kobiet fantastycznie znosi ciążę, inne przez trzy lub więcej miesięcy krążą pomiędzy łóżkiem i kanapą, czasem nawet na czworakach. Zarówno geny, jak i styl życia mają wpływ na mało pasjonujący temat „ciążowych mdłości”, a nauka nie jest w stanie udzielić satysfakcjonującego wyjaśnienia, dlaczego u niektórych kobiet ciąża przebiega tak bezproblemowo jak spacer do kościoła ze święconką, część natomiast przeżywa piekielne męki w związku ze skurczami żołądka, bólem głowy i kolejnymi skurczami żołądka. Możesz mieć tylko nadzieję i – nawet jeśli nie robiłeś tego już od dawna – modlić się. Twój wpływ na sytuację jest mocno ograniczony. Możesz zadbać o dobry ogólny nastrój. W nadchodzących dziewięciu miesiącach nie informuj więc żony o problemach finansowych lub kłopotach w pracy. Teraz wymaga się od ciebie opanowania i dostarczania rozrywki. Na twoich szerokich barkach wygodnie spoczywa wszystko, co może się przytrafić waszej małej rodzinie. Potencjalne ataki paniki przeżywaj spokojnie w zaciszu biurowej toalety.
Z moją żoną miałem szczęście. Czuła się dobrze do momentu, kiedy znaleźliśmy się na autostradzie pomiędzy Salzburgiem i Monachium, oczywiście na odcinku bez zjazdów i parkingów. Zmusiliśmy kolumnę tirów do ostrego hamowania, ponieważ nagle zrobiło jej się niedobrze (mojej żonie, nie kolumnie tirów). Bądź przygotowany i nastaw się na to, że podróże samochodem mogą być problematyczne. Nie popełniaj mojego błędu i na czas odblokuj drzwi po stronie pasażera...
Zakaz picia latte macchiato
Moja żona nie mogła znieść zapachu kawy, chociaż nie będąc w ciąży, namiętnie ją piła i teraz znów to robi. W związku z tym zaopatrz się w cały arsenał różnych rodzajów herbaty, których etykiety informują o braku teiny, kofeiny oraz właściwościach łagodzących.
Teraz należy zachowywać się całkowicie po dżentelmeńsku. Oczywiście, że w zasadzie trzeba to robić cały czas. Ale tym razem niech nie skończy się na deklaracjach. Czytaj w jej myślach. Twoja partnerka nie ma łatwo. Ty (jeszcze) masz się dobrze. Powinieneś być za to wdzięczny niebiosom i poświęcać całą swoją energię na rozpieszczanie przyszłej mamy.
Nie wiem, czy jestem najlepszym mężem na świecie. Oczywiście, że się staram, ale czasem mnie to przerasta. Jedno wiem na pewno i poniższe zdanie jest najważniejsze w całej książce:
Traktuj swoją żonęjak kobietę,nie jak matkę swojego dziecka.
To zaczyna się już w ciąży. Nie dawaj jej praktycznych prezentów, ale biżuterię i/albo bon na weekend w spa. Kupuj jej rzeczy, które lubi, i gotuj to, na co ma ochotę – nawet jeśli to budyń czekoladowy z sardynkami. Po prostu nie dawaj jej nic dla dziecka. Oczywiście, że musicie nabyć masę rzeczy, żeby dobrze się przygotować (zob. od s. 21), ale nie pakuj ich protekcjonalnie w kategorię prezentów dla twojej ukochanej. Rzeczy dla dziecka to rzeczy dla dziecka i jest to zupełnie inna historia.
Niespodziewany bukiet kwiatów bez szczególnej okazji, w środku tygodnia, to od niepamiętnych czasów najlepszy możliwy prezent. Może się zdarzyć, że twoja żona pomyśli, że masz powód do usprawiedliwienia. Ale przecież nie masz, prawda? Prawda?
Co na to nauka?
POMOCY, JA TEŻ JESTEM W CIĄŻY!
Chociaż mężczyźni nie mogą rodzić dzieci, zdarza się, że bywają „w ciąży”. Nauka zna przypadki wielu przyszłych ojców, którzy mają ciążowe objawy. Brzmi to trochę dziwnie. Partnerka jest w ciąży, a niektórzy przyszli ojcowie wyraźnie to czują – przede wszystkim w brzuchu.
Badania wykazały dodatkowo, że zdarzają się mężczyźni, którzy w trakcie ciąży swoich partnerek przybierają na wadze średnio cztery „ciążowe” kilogramy. I bynajmniej nie jest to spowodowane konsumpcją dużych ilości piwa, chipsów, pizzy czy golonek. Co czwarty lub co piąty ojciec skarży się ponadto na poranne mdłości, bóle głowy, zgagę i zaparcia.
Czy to wszystko tylko omamy, czy forma słynnej męskiej hipochondrii? Nie! Zjawisko „ciężarnego mężczyzny” doczekało się już naukowych opisów, a nawet nazwy: syndrom Couvady (z francuskiego couver – wysiadywać jajo).
Te cierpienia mężczyzn można wyjaśnić hormonami. Za poranne mdłości, bóle głowy i huśtawki nastrojów należy winić substancje wabiące, tak zwane feromony, które wydziela twoja partnerka. Sprawiają one, że w męskiej krwi wzrasta poziom hormonu prolaktyny, która u kobiety jest odpowiedzialna za powstawanie mleka oraz poziom hormonów stresu. Wszystko to prowadzi do hormonalnej huśtawki.
Te wahania poziomu hormonów mają swoje plusy – wywołują „instynkt macierzyński” u mężczyzny, motywują go więc do tego, żeby zamiast opcjami wyposażenia w samochodzie służbowym zajął się wyborem wózka dziecięcego, a następnie skłaniają do rozwoju wewnętrznej więzi z dzieckiem.
DZIECKO W TELEWIZJI
Zobaczycie wasze dziecko na długo przedtem, zanim przyjdzie na świat, i to wielokrotnie: jest to możliwe dzięki profilaktyce ciążowej. Podczas badania USG żony będziecie mogli podziwiać wasze wspólne dzieło. Podczas pierwszej wizyty, pomiędzy 9 i 12 tygodniem ciąży (= koniec pierwszego trymestru), nieważne, jak bardzo będziecie się starać, zapewne nie zobaczycie za wiele. Po to właśnie jest lekarz, który ołówkiem pokaże wam na wydruku, gdzie jest góra, a gdzie dół. Na marginesie – wymigiwanie się od wizyt u lekarza jest niebywale niemęskie. Żaden obowiązek zawodowy nie może być ważniejszy od wspólnego spojrzenia na dziecko. Albo na to, co kiedyś stanie się dzieckiem, ale teraz jeszcze wygląda dość amorficznie, chociaż ty bardzo starasz się zobaczyć w nim ludzkie kształty.
Istota z innej planety
Dla mnie było to z jednej strony fascynujące – zobaczyć na ekranie coś małego i ruszającego się, a potem nawet usłyszeć bicie jego serca, co wywołało wybuch autentycznej euforii. Z drugiej strony, ojciec zachowuje jednak pewien dystans – potomstwo jest jeszcze przecież tylko czarno-białym obrazkiem, w dodatku całkiem abstrakcyjnym. Obecnie oglądanie zdecydowanie ułatwia fakt, że USG wykonuje się w trzech wymiarach. A jednak nie do końca byłem w stanie to pojąć. Zdjęcie z naszego pierwszego USG biło rekordy popularności w gronie krewnych i w kolejnych tygodniach regularnie krążyło wokół stołu podczas wspólnych kolacji. Zgłaszali się pierwsi członkowie rodziny, którzy z pełną powagą stwierdzali, że udało im się dostrzec typowe rysy twarzy mojej lub mojej żony. Jeśli – nie tak jak ja – nie gościsz całej rodziny niemal codziennie, zdjęcie z USG jest znakomitym sposobem oznajmienia światu, że spodziewacie się dziecka – wyślijcie je pocztą z krótką notatką do wujków, cioć i przyjaciół. Lub roześlijcie je SMS-em, umieśćcie na Twitterze albo – moim zdaniem – również na Facebooku. Skoro wrzucacie tam każdą bzdurę, raz możecie go użyć do czegoś naprawdę ważnego.
Kim ty naprawdę jesteś?
Pierwsze USG zwykle nie pozwala udzielić odpowiedzi na pytanie, czy będzie to chłopiec czy dziewczynka. Dopiero od dwunastego tygodnia lekarze są w stanie określić płeć dziecka. Na początku wszystkie embriony wyglądają podobnie, nawet między nogami – znajduje się tam coś w rodzaju pączka, który nazywa się protuberancją, jeśli chcesz tym fachowym terminem zrobić wrażenie na ginekologu twojej żony. Z tego pączka około ósmego, dziewiątego tygodnia rozwiną się organy płciowe. Ale nawet doświadczeni lekarze często się mylą. Badania dowodzą, że eksperci od badań ultrasonograficznych w dwunastym tygodniu ciąży prawidłowo rozpoznają tylko 46 procent wszystkich chłopców i dziewczynek. W trzynastym tygodniu liczba trafień wzrasta do 80 procent. Zanim pomalujesz pokój dziecięcy odpowiednim odcieniem farby, poczekaj na drugie badanie ultrasonograficzne, które nastąpi około dwudziestego tygodnia ciąży.
A może w waszej rodzinie zdarzy się ezoterycznie albo przesądnie nastawiona teściowa lub ciotka? W tej sytuacji o płci dziecka zadecyduje kształt ciążowego brzucha. Dziecko, które leży nieco niżej, to chłopiec, a jeśli brzuch jest zaokrąglony ku górze – dziewczynka. Dawno temu wierzono również, że chłopcy biorą się z prawego jajnika, a dziewczynki – z lewego. Tym niewątpliwie szalenie interesującym przekonaniom przeczą jednak dane naukowe.
Również inne przepowiedniedotyczące płci dzieckasą tak samo wiarogodne jaklanie wosku w Andrzejki.
To będzie chłopiec, jeśli ciąża przebiega bez ciążowych mdłości. Kiedy prawa pierś przyszłej matki nabrzmiewa bardziej niż lewa. Kiedy skóra wysycha. Albo kiedy źrenice kobiety w ciąży rozszerzają się przynajmniej po minucie patrzenia w lustro. Jeszcze bardziej zagmatwana jest sztuczka z obrączką: zawieszona na nitce, kręci się nad brzuchem ciężarnej, jeśli rośnie w nim mały chłopiec, a huśta się – jeśli dziewczynka. Takie bzdury wystąpiły w waszej rodzinie? Poczekajcie. Jeszcze się zdziwicie. Bądź co bądź, wszystkie te przepowiednie sprawdzają się z pięćdziesięcioprocentową skutecznością. Dlatego zawsze ktoś zawoła: „Wiedziałem/am!” albo przypomni wam, że przepowiednia idealnie sprawdziła się u dalekiej szwagierki.
Ciekawość była silniejsza...
Moja żona i ja nie byliśmy pewni, czy chcemy wcześniej poznać płeć naszego dziecka. Ginekolog narysował więc coś na kartce, następnie zgiął ją i nam wręczył. W drodze do domu nie mogliśmy już powstrzymać ciekawości. W domu nie wytrzymaliśmy oczywiście ani minuty i rozwinęliśmy kartkę. Lekarz narysował na niej symbol Wenus, koło z krzyżykiem u dołu. Wtedy po raz pierwszy naprawdę poczułem się jak przyszły ojciec. Prawdopodobnie my, mężczyźni, po prostu potrzebujemy konkretów.
Info
WSZYSTKIE TERMINY WIZYT W PIGUŁCE
Każda kobieta podczas pierwszej wizyty w ciąży dostaje biały zeszyt, czyli kartę ciąży. Ten zeszyt – obok ciebie – jest najważniejszym towarzyszem twojej partnerki aż do porodu i powinien znaleźć miejsce w każdej (!) z torebek.
T.C.
Wizyta
5 t.c.
Pozytywny test ciążowy
7-10 t.c.
Badanie profilaktyczne (zakłada się kartę ciąży)
> Badanie ginekologiczne
> Określony zostaje aktualny tydzień ciąży (t.c.)
> Określony zostaje wzrost i waga ciała
> Badanie ciśnienia tętniczego krwi
> Badanie moczu pod kątem nieprawidłowych substancji: białka, krwi, cukru i nitrytu
> Badanie cytologiczne
> Badanie piersi
> Badanie krwi w celu ustalenia grupy krwi, test na przeciwciała odpornościowe, morfologia krwi, stężenie glukozy na czczo, test na HIV, HCV oraz w kierunku różyczki, toksoplazmozy i kiły
> Wizyta u dentysty
> Kolejne wizyty co 4 tygodnie lub wg zaleceń lekarza
11-14 t.c.
Badanie profilaktyczne
> Pierwsze USG i ponownie część badań z pierwszej wizyty
> Dodatkowo zaleca się ponowne badanie moczu
> Możliwe badanie przezierności karkowej (9-13 t.c.)
> Możliwa biopsja kosmówki (11-12 t.c.) – jeśli są wskazania
→ Wybrać szkołę rodzenia
15-20 t.c.
Badanie profilaktyczne
> Badanie ginekologiczne
> Pomiar ciśnienia tętniczego krwi
> Pomiar masy ciała
> Badania laboratoryjne krwi i moczu
> Możliwość badania wód płodowych (14-20 t.c.) – jeśli są wskazania
21-26 t.c.
Badanie profilaktyczne
> Badania jak czasie wcześniejszych wizyt
> Dodatkowo ocena czynności serca, drugie USG oraz doustny test obciążenia glukozą (24-28 t.c.)
> Zalecany ponowny test w kierunku toksoplazmozy
→ Zapisz się do szkoły rodzenia
→ Przejrzeć kliniki i szpitale z oddziałami porodowymi
27-32 t.c.
Badanie profilaktyczne
> Badanie ogólne oraz położnicze
> Ocena czynności serca płodu
> Kolejne USG
> Ponowna ocena parametrów krwi z oceną przeciwciał odpornościowych i moczu
> Profilaktyka anty-D u kobiet o ujemnym Rh krwi, u których nie stwierdzono przeciwciał anty-D (28-30 t.c.)
33-37 t.c.
Badanie profilaktyczne
> Badanie ogólne oraz położnicze
> Ocena czynności serca płodu
> Badanie piersi
> Ponowne badanie krwi i moczu
> Zalecane wykonanie posiewu z pochwy w kierunku paciorkowców
→ Spakować torbę porodową
38-39 t.c.
Badanie profilaktyczne
> Badanie ogólne oraz położnicze
> Ocena czynności serca płodu
> Pomiar masy ciała i ciśnienia tętniczego krwi
> Badanie ogólne moczu
Po 40 t.c.
Badanie profilaktyczne
> Badanie ogólne oraz położnicze
> Ocena ruchów płodu i czynności serca płodu
Kolejne wizyty co 2-3 dni!
Koniec tego tygodnia: termin porodu
...jeśli nikt się nie pomylił
Po 41 t.c.
Bezwzględne wskazanie do hospitalizacji
ONA TAK ŹLE SIĘ CZUJE...
Nic nie jest bardziej jednoznaczne niż pozytywny test ciążowy. Dwuznaczne i często nieprzyjemne są natomiast objawy, które przyszłe mamy zaczynają odczuwać, kiedy zaczyna się ciąża. Mogą nastać dość ciężkie czasy. Dlatego teraz bądź szczególnie empatyczny i daj swojej partnerce poczucie, że kochasz ją ponad wszystko, nawet jeśli regularnie wymiotuje wszystkimi pokarmami stałymi do klozetu i wygląda dość blado. Twoja partnerka przechodzi naprawdę trudny czas. Żaden męski hipochondryk by temu nie podołał.
• Metaliczny posmak w ustach. Nie do końca wiadomo, dlaczego niektóre kobiety w ciąży go czują. Niestety, nic nie możesz na to poradzić, tylko pocieszać i przeczekać, podać jej gumy do żucia i szklankę wody (czego niektóre panie też nie tolerują). Ten objaw z reguły ustępuje po kilku tygodniach.
• Napięte lub miękkie piersi. Przyjemny efekt uboczny dla przyszłych ojców w postaci miseczki większej o jeden, dwa rozmiary. Chociaż ta zmiana nie od razu jest widoczna, wiele kobiet na początku ciąży odczuwa nieprzyjemne napięcie w piersiach. Jego przyczyną są uwolnione podczas zagnieżdżania się zapłodnionego jaja hormony, które przygotowują piersi do nadchodzącej produkcji mleka. Przydatne będą dobrze dopasowane biustonosze i masaże olejkami pielęgnacyjnymi. Twoja partnerka prawdopodobnie będzie wolała zrobić to sama. A zatem: łapy przy sobie. Wymieszaj dla niej trochę twarożku na rozluźniający okład (tak, to pomaga) albo przygotuj swojej ukochanej kąpiel w olejkach.
• Przytłaczające zmęczenie. Po wiadomościach o ósmej wieczorem do łóżka – w normalnych okolicznościach nie do pomyślenia, ale to zjawisko jest dobrze znane kobietom w ciąży. Szczególnie w pierwszych tygodniach i miesiącach ciało przyszłej mamy odwala ciężką robotę. Ekstremalne zmęczenie, które dopada wiele ciężarnych, jest z biologicznego punktu widzenia całkowicie zrozumiałe – chroni przed nadmierną aktywnością i bieganiem po górach. Dlatego okaż zrozumienie i dobrze opatul swoją ukochaną. Zaleta: nieograniczona możliwość oglądania sportu, Breaking Bad i trylogii Władca Pierścieni. Najpóźniej od drugiego trymestru możecie znów zacząć razem wychodzić, bez ryzyka, że twoja żona zaśnie nad obiadem.
• Mdłości. Więcej niż połowie ciężarnych kobiet w pierwszych trzech miesiącach jest niedobrze. Część z nich wymiotuje cały dzień, inne mają potrzebę plucia (której nie realizują), innym jest po prostu niedobrze rano albo kiedy czują określone zapachy lub smaki (zdarza się, że jest to coś, co wcześniej uważały za przyjemne). Wachlarz tego zjawiska jest niewiarygodnie szeroki i może być sporym wyzwaniem, ponieważ – poza wystawieniem wiadra i chłodzeniem czoła – niewiele można tu zrobić. U większości ciężarnych mdłości mijają po dwunastu tygodniach, kiedy ciąża się stabilizuje. Co pomaga? Jeśli przyczyną mdłości jest niski poziom cukru, twoja partnerka powinna coś zjeść albo wypić, nawet gdy zupełnie nie ma na to ochoty. Daj jej sucharka albo zaparz herbatę imbirową lub wodę z imbirem. Może też pomóc herbata miętowa lub przyjmowanie witaminy B6.
• Bóle głowy. Z powodu podwyższonego poziomu hormonu ciążowego progesteronu we krwi niektóre ciężarne cierpią na ból głowy. Najlepszym lekarstwem jest świeże powietrze i ruch, a poza tym twoja partnerka powinna dużo pić i nie denerwować się na ciebie. Panuj więc nad nerwami, masuj delikatnie jej czoło albo również twarz, jeśli to lubi, lub zostaw ją w spokoju – i bądź cierpliwy. W większości przypadków te problemy znikają po kilku tygodniach, kiedy ciało akceptuje obecność dziecka w brzuchu.
• Dziwne zachcianki jedzeniowe. Czego to nie było: chleb z nutellą i śledziem, budyń czekoladowy z paluszkami rybnymi... Kobiety w ciąży miewają naprawdę dziwny smak. „Dziwny” może również oznaczać, że kobieta nagle zapała ochotą na coś, czego wcześniej zdecydowanie nie cierpiała. Być może rzuci się na szpinak i brukselkę, której zwykle nie trawi, albo polubi pieczeń wieprzową, chociaż prawie wcale nie je mięsa. Zmysły smaku i zapachu zmieniają się podczas ciąży. Co możesz zrobić? Zadbać o wystarczające zapasy pożywienia dobrej jakości.
• Żylaki i spółka. Są jeszcze inne okropności, jak na przykład żylaki, które skazują kobietę na to, żeby nosiła seksowne rajstopy (również latem!). Także tutaj pomaga opanowanie, ciepłe słowa i komplementy, że rajstopy przecież ładnie wyszczuplają nogi (uwaga, żeby ten komplement nie obrócił się w swoje przeciwieństwo!). Kiedy siedzi, podstaw jej stołek, by mogła na nim oprzeć stopy, masuj jej nogi kremami chłodzącymi, np. żelem z aloesem z apteki albo drogerii. Żylaki mogą się pojawić również w innych częściach ciała i wtedy nazywają się hemoroidy. W tym przypadku należy okazać zrozumienie, zadbać, by żona miała pod ręką dużo napojów, i serwować lekkie potrawy (to znaczy – bogate w warzywa i owoce). Pyszne przepisy na uwodzące potrawy, które może przygotować nawet całkowicie początkujący kucharz, znajdziesz od s. 132.
