Uzyskaj dostęp do tej i ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
Jest to książka historyczna, raczej herbarz. Pierwszy taki w Polsce. Będzie to gratka dla kolekcjonerów. Autor wykorzystuje w swojej pracy ciężko zdobyte materiały.
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 132
Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:
© Romuald Bejnar-Bejnarowicz, 2019
Jest to książka historyczna, raczej herbarz. Pierwszy taki w Polsce. Będzie to gratka dla kolekcjonerów. Autor wykorzystuje w swojej pracy ciężko zdobyte materiały.
ISBN 978-83-8189-364-0
Książka powstała w inteligentnym systemie wydawniczym Ridero
Do napisania tego herbarza tej książki zachęcił mnie Proboszcz mojej parafi. Chodz miałem opory ale temat mnie w końcu zainteresował, postanowiłem napisać tę książkę. Pełny tytół książki brzmi ’’ HERBARZ RODOWY BISKUPÓW W POLSCE DO ROKU 1918 ’’oraz tom II Herbarz rodowy prymasów, kardynałów, sufraganów i kudiatorów w Polsce do roku 1980. dlaczego nie polskich. Dlatego że nie wszyscy Biskupi którzy byli w Polsce, byli Polakami. Dootycz to np. biskupów warmińskich. Materiały zbierałem od grudnia 2017 r. Stosunkowo szybko udał mi się zebrać takie dane. Bardzo pomcnym okazał się herbarz ks. Niesieckiego tom I, to własciwie z niego brałem przykład. Korzystałem też z innych wydań dotyczącego tematu, wykaz poniżej. OCZYWISTĄ KWESTJĄ JEST OKAZJA „»STU LECIA ODZYSKANIA PRZEZ POLSKĘ NIEPODLEGŁOŚĆI«”. Też należy dodać że kolejność poszczególnych Diecezji nie jest przypadkowa, kolejność jest jak w herbarzu ks. Niesieckiego. Uwarzam bowiem że jest w tym jakiś sens. Poszczególni biskupi mieli w około 90 procent herbów rodowych, czyli wywodzili się ze szlachty, oczywiście mowa tu o polskich biskupach w tym arcybiskupach. Udało mi ustalić 1125 biskupów w tym jeden w ramach wyjątku i ciekawostki biskup wermachtu czyli biskup Hitlera, razem 1126 biskupów w tomie II ustaliłem 708 biskupów. Dla około 80 procent ustaliłem herby rodowe bo oto tu chodziło. Natomiast herby kościelne pozostawiam do dalszej pracy. Tylko niektórym ustaliłem herb biskupi kościelny. Herb Jana Pawła II. Nie wiem dla czego ks. Nitecki Piotr w swej książce pt. biskupi w Polsce … nie uwzględnił diecezji kurońskiej, mogę tylko się do myślać że byli tam sami rycerze krzyżowi i był to diecezja krzyżacka, ja natomiest idę za ks. Niesieckim i pokazuję tę diecezję ukazójąc krótkie biogramy biskupów tej dziwnej diecezji. W diecezji pomezeńskiej natomiast, kożystałem z pracy ks. Jana Wiśniewskiego — Elekcje biskupów pomezańskich w średniowieczu. Jest to ciekawa praca i są tam prawie wszyscy biskupi Djecezji pomezeńskiej. Opisujęc poszczególnych biskupów i ich herby napotkaem się z pewnymi tródnościami, po prostu brak dokumentów do tematu ale jakoś udało mi się ustalić herby rodowe biskupów, tam gdzie niema herbu starałem sie napisać krótką biografię o ile udało mi się zdobyć pewną informację, na pewno są jakieś błędy ale wśród tylu biskupów nie trudno o pomyłkę, za co z góry przepraszam. Najwięcej drudności sprawiła mi diecezja kurońska sami biskupi Niemieccy ale jakieś krutkie informację przedstawiłem. Podobnie diecezja sambińska, ale tu już sam Ks. Nitecki miał trudności z ustaleniem jakiejś informacji. Tym czasem przepraszam za błędy i zapraszam do lektury. Bejnar Romuald
ks. Niesiecki, Herbarz polski. tom 1
P. Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce. Słownik biograficzny, Warszawa 1992
Bieniak J., Krąg rodzinny biskupa kujawskiego Macieja Pałuki, w: Zapiski Historyczne, t. 50 (1985}.
Biskup poznański Andrzej Bniński w walce z husytami Zbąszynia. Nieznane karty z procesów husyckich roku 1439, w: Rocznik Historyczny, t. 10, Poznań 1934.
Bubczyk R., Kariera rodziny Kurozwęckich w XIV wieku. Studium z dziejów powiązań polskiej elity politycznej z Andegawenami, Warszawa 2002. Długosz Jan tomy Kronika polski.
Fałkowski W., Elita władzy w Polsce za panowania Kazimierza Jagiellończyka (1447 — 1492), Warszawa 1992.
Gąsiorowski A., Arcybiskupi gnieźnieńscy w Polsce pierwszych Jagiellonów, w: Roczniki Historyczne, r. 59 (1993), Poznań 1993, s. 93—112.
Gąsiorowski A., Skierska I., Osoby oficjałów i wikariuszy in spiritualibus oraz administratorów s.u. i oficjałów s.u. lat 1394 — 1503, w: Roczniki Historyczne, r. 61 (1995), Poznań 1995, s. 37—86.
Grzywacz J., Nominacja biskupów w Polsce przedrozbiorowej, Lublin 1960.
Gzella J., Małopolska elita władzy w okresie rządów Ludwika Węgierskiego w Polsce w latach 1370 — 1382, w: Studia Historyczne, r. 36 (1993), z. 4, Kraków 1993,
Kowalska Z., Stanisław Ciołek († 1437) podkanclerzy królewski, biskup poznański, poeta dworski, Kraków 1993.
Krzyżaniakowa J., Kancelaria królewska Władysława Jagiełły. Studium z dziejów kultury politycznej w XV wieku, t. 1, Poznań 1972, t. 2, Poznań 1979.
Lichończak G., Wojciech Jastrzębiec wobec ruchu husyckiego, w: Kwartalnik Historyczny, r. 99, z. 3 (1992), Warszawa 1992, s. 27—48.
Lichończak-Nurek G., Wojciech Jastrzębiec i jego rodzina jako przykład kariery w czasach jagiellońskich, w: Cracovia, Polonia, Europa. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Jerzemu Wyrozumskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej, Kraków 1995,
Maleczyńska E., Rola polityczna królowej Zofii Holszańskiej na tle walki stronnictw w Polsce w latach 1422 — 1434, w: Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie, dział II, t. 19, z.3, Lwów 1936.
Maleczyńska E., Społeczeństwo polskie pierwszej połowy XV wieku wobec zagadnień zachodnich (studia nad dynastyczną polityką Jagiellonów), w: Prace wrocławskiego towarzystwa naukowego, seria A., nr 5, Wrocław 1947.
Marzec A., Krąg rodzinny arcybiskupa Janusza Suchywilka, w: Genealogia. Studia i materiały historyczne, t. 8, Poznań — Wrocław 1996, s. 9—25.
Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965 — 1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000.
Nowak Z. H., Dyplomacja polska w czasach Jadwigi i Władysława Jagiełły (1382 — 1434), w: Historia dyplomacji polskiej, t. 1, Połowa X wieku — 1572, red. Biskup M., Warszawa 1982, s. 299—394.
Prokop K. R., Arcybiskupi gnieźnieńscy w tysiącleciu, Kraków 2000.
Seńko Wł., Piotr Wysz z Radolina (*1354 — †1414) i jego dzieło „Speculum aureum”, Warszawa 1995.
Silnicki T., Arcybiskup Mikołaj Trąba, Warszawa 1954.
Skierska I., Dwór i urząd biskupi w późnośredniowiecznej diecezji poznańskiej, w: Roczniki Historyczne, r. 60 (1994), Poznań 1994, s. 185—202.
Sroka St., Przyczynki do biografii arcybiskupa gnieźnieńskiego Mikołaja Kurowskiego, w: Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce, t. 73, Kraków 1990, s. 291 — 305.
Wroniszewski J., Grupy decyzyjne w średniowiecznej Polsce — elita włądzy, w: Genealogia. Polska elita polityczna w wiekach średnich na tle porównawczym, red. Wroniszewski J., Toruń 1993, s. 175—186.
P. Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce. Słownik biograficzny, Warszawa 1992
Bieniak J., Krąg rodzinny biskupa kujawskiego Macieja Pałuki, w: Zapiski Historyczne, t. 50 (1985}.
Biskup poznański Andrzej Bniński w walce z husytami Zbąszynia. Nieznane karty z procesów husyckich roku 1439, w: Rocznik Historyczny, t. 10, Poznań 1934.
Bubczyk R., Kariera rodziny Kurozwęckich w XIV wieku. Studium z dziejów powiązań polskiej elity politycznej z Andegawenami, Warszawa 2002. Długosz Jan tomy Kronika polski.
Fałkowski W., Elita władzy w Polsce za panowania Kazimierza Jagiellończyka (1447 — 1492), Warszawa 1992.
Gąsiorowski A., Arcybiskupi gnieźnieńscy w Polsce pierwszych Jagiellonów, w: Roczniki Historyczne, r. 59 (1993), Poznań 1993, s. 93—112.
Gąsiorowski A., Skierska I., Osoby oficjałów i wikariuszy in spiritualibus oraz administratorów s.u. i oficjałów s.u. lat 1394 — 1503, w: Roczniki Historyczne, r. 61 (1995), Poznań 1995, s. 37—86.
Grzywacz J., Nominacja biskupów w Polsce przedrozbiorowej, Lublin 1960.
Gzella J., Małopolska elita władzy w okresie rządów Ludwika Węgierskiego w Polsce w latach 1370 — 1382, w: Studia Historyczne, r. 36 (1993), z. 4, Kraków 1993,
Kowalska Z., Stanisław Ciołek († 1437) podkanclerzy królewski, biskup poznański, poeta dworski, Kraków 1993.
Krzyżaniakowa J., Kancelaria królewska Władysława Jagiełły. Studium z dziejów kultury politycznej w XV wieku, t. 1, Poznań 1972, t. 2, Poznań 1979.
Lichończak G., Wojciech Jastrzębiec wobec ruchu husyckiego, w: Kwartalnik Historyczny, r. 99, z. 3 (1992), Warszawa 1992, s. 27—48.
Lichończak-Nurek G., Wojciech Jastrzębiec i jego rodzina jako przykład kariery w czasach jagiellońskich, w: Cracovia, Polonia, Europa. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Jerzemu Wyrozumskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej, Kraków 1995,
Maleczyńska E., Rola polityczna królowej Zofii Holszańskiej na tle walki stronnictw w Polsce w latach 1422 — 1434, w: Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie, dział II, t. 19, z.3, Lwów 1936.
Maleczyńska E., Społeczeństwo polskie pierwszej połowy XV wieku wobec zagadnień zachodnich (studia nad dynastyczną polityką Jagiellonów), w: Prace wrocławskiego towarzystwa naukowego, seria A., nr 5, Wrocław 1947.
Marzec A., Krąg rodzinny arcybiskupa Janusza Suchywilka, w: Genealogia. Studia i materiały historyczne, t. 8, Poznań — Wrocław 1996, s. 9—25.
Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965 — 1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000.
Nowak Z. H., Dyplomacja polska w czasach Jadwigi i Władysława Jagiełły (1382 — 1434), w: Historia dyplomacji polskiej, t. 1, Połowa X wieku — 1572, red. Biskup M., Warszawa 1982, s. 299—394.
Prokop K. R., Arcybiskupi gnieźnieńscy w tysiącleciu, Kraków 2000.
Seńko Wł., Piotr Wysz z Radolina (*1354 — †1414) i jego dzieło „Speculum aureum”, Warszawa 1995.
Silnicki T., Arcybiskup Mikołaj Trąba, Warszawa 1954.
Skierska I., Dwór i urząd biskupi w późnośredniowiecznej diecezji poznańskiej, w: Roczniki Historyczne, r. 60 (1994), Poznań 1994, s. 185—202.
Sroka St., Przyczynki do biografii arcybiskupa gnieźnieńskiego Mikołaja Kurowskiego, w: Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce, t. 73, Kraków 1990, s. 291 — 305.
Wroniszewski J., Grupy decyzyjne w średniowiecznej Polsce — elita władzy, w: Genealogia. Polska elita polityczna w wiekach średnich na tle porównawczym, red. Wroniszewski J., Toruń 1993, s. 175—186. historii zw. heraldyką, zajmujący się od strony historycznaj i praktycznej herbami duchowieństwa, instytucji i organizacji kośccielnej, specjalne miejsce w heraldyce kościelnej zajmuje -HERALDYKA PAPIESKA.
1. G e n e z a — Z e względu na militarny rodowód (wojskowy znak bojowo-rozpoznawczy) herby, wchodząc do zwyczajów kultury europejskiej w XII w., nie były akceptowane przez Kościół; ówczesne prawo kaniczne. zabraniało bowiem duchownym nie tylko prowadzenia wojen, ale także noszenia broni, oznak wojskowych i brania udziału w turniejach; w XIII w., gdy herb nabrał cech znaku najpierw przynależności lennej, a potem stanowej oraz rodowej (zwł. w Polsce), został przyjęty przez duchownych na używanych przez nich pieczęciach; herb początkowo umieszczany u stóp przedstawianej osoby (pieczęcie portretowe), wkrótce zdominował wyobrażenie napiecze tne. Wprowadzenie herbów do wyobrażeń napieczętnych w praktyce prawnej i kancelaryjnej Kościoła wieków średnich przełamało opory prawne i otworzyło drogę do powszechnego. używania herbu przez duchownych, zakony i zgromadzenia zakonne. oraz instytucje kościelne. ( — »sfragistyka kościelna).
2. C h a r a k t e r y s t y k a — Herbów kościelnych rozwijała się zgodnie z tendencjami, stylami i modą panującą w świeckiej heraldyce europejskiej. (J. Szymański); w XV w. zrezygnowano z ozdabiania tarczy herbowej hełmem rycerskim; pojawiły się różne oznaki stopni i godności kościelnych. (pastorał, krzyż, paliusz, kapelusz, laska, różaniec), a także in. świeckich uprawnień czy wyróżnień (np. władztwa ziemskiego, godności książęcej, hrabiowskiej, ordery) właściciela herbu lub przywiązanych do jego urzędu. Kościół aprobował, ale nie nakazywał używania herbu przez duchownych; nie stworzył też żadnej instytucji kontrolującej heraldyczną poprawność herbów. Prawodawstwo kościelne. zapobiegało jedynie nadużyciom pojawiającym się w h.k.; 1644 pap. Innocenty X nakazał kardynałom, pod groźbą kary kościoła, usunąć z pieczęci i herbów wszystkie oznaki świeckie usytuowane poza tarczą herbową, a ozdobić ją jedynie czerwonym kapeluszem; 1659 pap. Aleksander VII potępił nadużycia występujące w ówczesnych kościelnym zwyczajach herbowych oraz nakazał niższym rangą prałatom ozdobić pastorał białym welonem (nie akceptowali takich wyobrażeń użytkownicy i mimo nakazu rzadko stosowali); 1915 pap. Benedykt XV rozciągnął dekret Innocentego X na wszystkich bpów, chyba że jakieś oznaki świeckie były przypisane do stolicy biskupiej; te ostatnie przywileje zniósł 1951 pap. Pius XII, AAS 43(1951).
Prawo kościelne nie ingerowało w treść godła herbowego umieszczonego na tarczy (duchowni umieszczali tu, niemal do 1. poł. XX w., swoje godła rodzinne lub rodowe; ordynariusze łączyli je z herbami bpstw). Już w XIX w. nastąpiło wśród bpów obniżenie świadomości heraldycznej i roli herbu w kulturze Kościoła (B.B. Heim); powstały herby nie zawsze zgodne z zasadami heraldyki, a ewolucji zaczęły ulegać wyobrażenia znaków herbowych; zamiast symboli umieszczane są postacie świętych, inicjały, napisy, a nawet rozbudowane sceny nawiązujące do dewizy świętego patrona, wydarzeń z życia Kościoła powszechnego. lub lokalnego; przeładowanie treścią sprawia, że herb przestaje być znakiem czytelnym i symbolicznym; niektórzy bpi rezygnują z posiadania herbu, posługując się emblematami lub pieczęcią.
Duchowni znaczyli herbami cenne przedmioty osobiste, liturgie zabytkowe, wznoszone przez siebie budowle; od 1658 kardynałom w kościołach tytuł., a ordynariuszom w katedrach przysługiwało prawo umieszczania herbu nad głównym wejściem i tronem biskupim, a także w najbardziej reprezentacyjnym pomieszczeniu rezydencji (np. kaplicy, jadalni). Świadectwem zachowania tego zwyczaju są poczty heraldyczne bpów (np. bpów warm, w wielkim refektarzu Zamku Lidzbarskiego). Dozwolone było umieszczanie w kościołach herbów rodowych duchownych i świeckich, którzy zaliczali się do dobroczyńców danego kościoła lub byli jego patronami (KPK 1917 zniósł te prawa). Dotąd brak wyczerpujących badań nad polską heraldyką kościelną.
3. O z n a k i — wokół tarczy herbowej bpów i różnych stopni — »infułatów — są pochodzenia rei., liturg. lub świeckiego; stanowią je tiara, klucze, ombrellino ( — »heraldyka papieska 1), — mitra albo — > infuła; w herbach bpów mitra zastępowała hełm rycerski i symbolizowała pełnię ich władzy kapłańskiej. (sakrę), natomiast — »pastorał był oznaką władzy jurysdykcyjnej bpów, opatów i opatek; niektórzy heraldycy (np. N.E. Malinowski) twierdzą, że w herbie bpa zakrzywienie pastorału powinno być skierowane ku przodowi (tj. w kierunku prawej strony heraldycznej) — na znak władzy nad wszystkimi wiernymi diecezji, natomiast pastorał opatów i opatek w stronę przeciwną, gdyż ich władza ograniczona była do obszaru klasztoru; tego zwyczaju przestrzegano zwłaszcza we Francji. Pastorał
stał za tarczą, niekiedy (gdy dostojnikowi kościelnemu przysługiwała
władza świecka) skrzyżowany z mieczem (opatki powinny
umieszczać pastorał, ozdobiony białym welonem, w środku,
za tarczą); — paliusz jako oznaka metropolity lub in. bpa —
na zasadzie przywileju — nie ma ściśle określonego miejsca w
kompozycji herbu; umieszcza się go nad, pod, wokół tarczy, a często w tarczy, jako figurę herbową (powsz. praktyka w
Anglii, a w Polsce — abpi A. Baraniak, J. Stroba). Krzyż
noszony przed papieżem i jego legatami stał się od XIV w.
ozdobą heraldyczną patriarchów, abpów (od XV w. z 2 poprzecznymi
belkami), a później bpów; umieszczano go (po
przyjęciu sakry) za tarczą herbową, przy czym zawsze byt
widoczny dolny fragment pionowej belki krzyża.
Oznaką herbową jest także kapelusz; kapelusz pontyfikalny,
zwany prałackim lub herbowym (najbardziej charakterystyczna
z oznak godności w herbach duchownych) wywodzi się
z okrągłego, z dość szerokim rondem i sznurem zawiązywanym
pod brodą czarnego kapelusza używanego powszechnie
przez duchownych w czasie podróży i pielgrzymek (kapelusz
pielgrzymi); w XIII w. był uważany za charakterystyczne dla
duchownych nakrycie głowy. Wg powszechnego przekonania pap.
Innocenty IV (1243—54) nadał kardynałom w czasie Soboru
Lyon. (1245) czerwono-purpurowe kapelusze, wyróżniające
ich od in. prałatów. Czerwień miała im przypominać o wierności
Kościołowi, aż do przelania krwi, a purpura — godność
książąt Kościoła.
Oznaką herbową stał się również kapelusz
kardynalski.; od XIV w. także in. duchowni zdobili kapeluszami
herby; od końca XVI w. dodano do kapelusza 2 sznury powiązane
symetrycznie i zakończone chwastami. Kolor kapeluszy
i liczba chwastów, różniące duchownych, zależnie od stopnia
hierarchicznego i godności, długo nie były ustalone; próbę
systematyzacji podjął francuski heraldyk P. Palliot, który wykorzystał
w tym celu manuskrypt Matthieu Compaina ŚJ
(zm. 1675); pap. Grzegorz XVI nakazał 1832 ozdabiać kapelusze
kardynalskie 15 chwastami po obu stronach; dokładniejsze
przepisy, obejmujące wszystkich duchownych, wydał
1905 pap. Pius X.
Oznaką herbową dygnitarzy kapitulnych, zwłaszcza kantora (dawał
nią znak chórowi), a także przełożonych klasztorów
umieszczano ją za tarczą) była laska przeorska lub kantorska
bourdon); początkowo był to kij pielgrzymi, z czasem artystycznie
opracowany, z drzewa lub srebrnej blachy, zakończony
gałką w formie jabłka, lilii i domeczku. Różaniec był
oznaką sióstr zakonnych i zakonników oraz braci laików, nie mających
prawa zdobić herbu kapeluszem; otacza on tarczę, ma
tylko 4 dziesiątki, oddzielone większymi gałkami; w środku
u dołu, poprzedzony 3 gałkami, zawieszony jest krzyżyk. Korona
cierniowa umieszczana była przez ksienie wokół tarczy
lub poza nią.
Wyobrażenia orderów i dystynktoriów kościelnych, którymi
władcy honorowali duchownych, zawieszano na łańcuchach
pod tarczą; pap. Benedykt XV zakazał 1915 wszystkim duchownym
umieszczania przy herbach orderów, z wyjątkiem
krzyża rycerskiego orderu Zakonu św. Jana Jeroz. i orderu
Grobu Świętego, które umieszcza się za tarczą. Dewiza, motto
(zw. dziś hasłem posługi) jako oznaka powszechnie używana,
ale niekonieczna, wraz z herbem składa się na mor. portret
osoby; dewiza mówi o jej programie życiowym, nadziejach
i zasadach postępowania; dewizą duchownych są słowa
Pisma Św., ojców Kościoła i pisarzy — przysłowia; umieszcza
się ją na wstędze (tego samego koloru co tarcza) lub bez
niej; pisana jest dużymi literami w języku ł a c, a obecnie coraz
częściej w narodowym. W dawnych herbach występowały
(do 1951) miecze, korony książęce, hrabiowskie, płaszcze
herbowe, trzymacze oraz in. oznaki świeckie.
4. H e r b y d u c h o w i e ń s t w a — Na podstawie tradycji i
prawa wykształcił się kościelny zwyczaj heraldyczny, wg którego
duchownym różnych stopni, godności i tytułów przynależą
określone oznaki i symbole. System, obowiązujący od XVI
w. do 1. poł. XX w., charakteryzuje zasada ozdabiania herbów
dużą liczbą oznak oraz szczegółowość przepisów różnicujących
ich wygląd, zwłaszcza w odniesieniu do herbów, przysługujących
duchownym obdarzonym tytuł, czy honor, godnościami;
1968 pap. Paweł VI zniósł liczne, tytuł, godności pap.
(pozostały 3 — protonotariusz apost., prałat honor, i kapelan
Jego Świątobliwości), a 1969 nakazał, by herby duchownych odpowiadały wymogom artyst., były proste i czytelne oraz
zabronił kardynałom i biskupom ozdabiania ich herbów mitrą
i pastorałem; jedynymi ozdobami herbu hierarchów od bpa
do kardynała mają być krzyż i kapelusz odpowiedniego
kształtu i barwy.
K a r d y n a ł- ozdabia herb czerwonym kapeluszem, z którego
wnętrza z obu stron spływa czerwony sznur, przytwierdzony
(od góry) z obu stron jednym chwastem; sznur ułożony
jest w sploty skierowane ku krawędzi ronda i zakończony 15
chwastami (fiocci), ułożonymi w 5 rzędów; za tarczą umieszcza
się krzyż, stosownie do posiadanego urzędu (bp, abp, patriarcha).
W h e r b a c h- p a t r i a r c h ó w i p r y m a s ó w znajduje
się kapelusz, sznur i 15 chwastów koloru zielonego (od 1826
sznur może być przeplatany złotą nicią), a za tarczą krzyż z
podwójnymi ramionami. Patriarcha Jerozolimy za tarczą
umieszcza czerwony krzyż jeroz. z racji piastowanej jednocześnie
godności Wielkiego Mistrza Zakonu Grobu Świętego;
patriarcha Lizbony od czasów pap. Klemensa XII (1730—40),
umieszcza nad tarczą tiarę, a za nią skrzyżowane gałązki palmową
i laurową.
A r c y b i s k u p i; mają w herbie zielony kapelusz, sznur i
10 chwastów, krzyż z ramionami podwójnymi oraz paliusz
(dawniej dodawano jeszcze mitrę i pastorał, a jeżeli abp miał
władzę świecką, krzyżował pastoral z mieczem; abpi z tytułami
książąt ozdabiali herb mitrą książęcą i płaszczem herbowym).
Arcybiskupi K o ś c i o ł a o r m i a ń s k i e g o umieszczali
w herbach nad tarczą kapelusz arcybiskupi, a za tarczą
pionowo krzyż oraz skrzyżowane pastorały gr. i łaciński.
B i s k u p i mają w herbie zielony kapelusz, sznur i 6 chwastów,
a za tarczą krzyż; bpi bezpośrednio zależni od Stolicy
Apost. używają niekiedy 10 chwastów (np. bpi Szwajcarii).
Biskupi K o ś c i o ł a a n g l i k a ń s k i e g o umieszczają nad
tarczą mitrę, bogato zdobioną kamieniami, z krzyżykiem na
szczycie, tylne wstęgi spływają artystycznie wokół tarczy, za
którą są skrzyżowane 2 pastorały, zwrócone spiralami ku dołowi;
bp Durham, jako palatyn, używa tzw. mitry koronowanej
(podobną przypisuje się abpom Canterbury i Yorku). Biskupi
K o ś c i o ł ó w w s c h o d n i c h stosują się do zwyczajów
heraldycznych Kościoła kat., jedynie forma krzyża, mitry,
pastorału jest zgodna ze zwyczajami liturg. danego rytu.
O p a c i i p r a ł a c i n i e z a l e ż n i (nullius), Jeśli nie mają
święceń biskupich, używają zielonego kapelusza, sznura i 6
chwastów; za tarczą umieszczają pastorał z welonem (daw-
„niej mitry i pastorały). O p a c i i p r e p o z y c i i n f u ł a c i
mają w herbach czarny kapelusz, sznur i 6 chwastów; za tarczą
pionowo — pastorał z welonem (dawniej obowiązkowo
infuła). W herbach g e n e r a ł ó w z a k o n ó w znajduje się
czarny kapelusz i 6 chwastów (generał norbertanów używa
koloru białego).
P r a ł a c i zw. di f i o c c h e t t o umieszczają
w herbach fioletowy kapelusz, sznur i 10 chwastów czerwonych
lub różowych, a p r o t o n o t a r i u s z e a p o s t o l s c y —
fioletowy kapelusz, czerwony sznur i 6 chwastów. Wg Heima
te same oznaki przysługują wikariuszom gen. i kapitulnemu
oraz wikariuszowi bpa. H o n o r o w y p r a ł a t ma kapelusz
fioletowy