Francuski, ucz się podróżując – Blois. Gramatyka. ebook

Mag­da Cel

Fran­cu­ski, ucz się po­dró­żu­jąc – Blo­is. Gra­ma­ty­ka.

Co­py­ri­ght © by Mag­da Cel 2013

Vir­tu­alo Self-pu­bli­shing 2013

ISBN 978-83-272-3879-5

Wszel­kie pra­wa za­strze­żo­ne. Roz­po­wszech­nia­nie i ko­pio­wa­nie ca­ło­ści lub czę­ści pu­bli­ka­cji za­bro­nio­ne bez pi­sem­nej zgo­dy au­to­ra

Skład wersji elektronicznej:

Virtualo Sp. z o.o.

1. Wczoraj dotarliśmy do Blois. – Hier, nous sommes arrivés à Blois.

Wy­mo­wa:

Hier – [ijɛr] w ję­zy­ku fran­cu­skim nie wy­ma­wia­my h.

Nous – ou wy­ma­wia się jaku, -s nie wy­ma­wia się.

Ar­ri­vés – po­dwój­na spół­gło­ska rr jest wy­ma­wia­na jak po­je­dyn­cze r, v wy­ma­wia­my jakw, é ak­cen­to­wa­ne wy­ma­wia­my jake, -s na koń­cu wy­ra­zu, ozna­cza­ją­ce licz­bę mno­gą, nie wy­ma­wia się.

Blo­is – oi wy­ma­wia­my jakła, nie wy­ma­wia­my s.

Uwa­ga:

w ję­zy­ku fran­cu­skim bar­dzo czę­sto koń­co­we -s nie jest wy­ma­wia­ne, na przy­kład gdy ozna­cza licz­bę mno­gą. Jed­nak w wie­lu przy­pad­kach, mimo że znaj­du­je się na koń­cu wy­ra­zu, wy­ma­wia się je. Oto kil­ka przy­kła­dów kie­dy koń­co­we -s jest wy­ma­wia­ne:

1. w wie­lu imio­nach wła­snych: Sta­ni­slas;

2. w sło­wach za­koń­czo­nych na -as: un atlas;

3. czę­sto w za­koń­cze­niach na -is: le ten­nis;

4. w wy­ra­zach po­cho­dze­nia ob­ce­go: un au­to­bus.

Hier. – Wczo­raj.

Au­jo­urd’hui. – Dzi­siaj.

De­ma­in. – Ju­tro.

Nous – za­imek oso­bo­wy, 1 oso­ba licz­by mno­giej, za­wsze to­wa­rzy­szy cza­sow­ni­ko­wi.

Nous ar­ri­vons. – (my) Przy­by­wa­my.

Au­jo­urd’hui nous ar­ri­vons à Blo­is. – czas te­raź­niej­szy

Hier, nous som­mes ar­ri­vés à Blo­is. – czas prze­szły zło­żo­ny

Czas prze­szły zło­żo­ny w tym zda­niu jest uży­ty do wy­ra­że­nia czyn­no­ści, któ­ra wy­da­rzy­ła się jed­no­ra­zo­wo w okre­ślo­nej prze­szło­ści (hier) i zo­sta­ła za­koń­czo­na (do­ko­na­na).

Czas prze­szły zło­żo­ny cza­sow­ni­ka ar­ri­ver

cza­sow­nik être w cza­sie te­raź­niej­szym + imie­słów cza­su prze­szłe­go cza­sow­ni­ka ar­ri­ver

Od­mia­na cza­sow­ni­ka ar­ri­ver, czas prze­szły zło­żo­ny (pas­sé com­po­sé)

Cza­sow­ni­ki w cza­sie prze­szłym zło­żo­nym (pas­sé com­po­sé) skła­da­ją się z cza­sow­ni­ka po­sił­ko­we­go avo­ir (mieć) lubêtre (być), od­mie­nia­ne­go w cza­sie te­raź­niej­szym oraz z imie­sło­wu cza­su prze­szłe­go (par­ti­ci­pe pas­sé) od­mie­nia­ne­go cza­sow­ni­ka. Cza­sow­ni­ka po­sił­ko­we­go nie tłu­ma­czy­my na ję­zyk pol­ski, wska­zu­je on tyl­ko, że cho­dzi o czas prze­szły.

*

Ar­ri­ver na­le­ży do I gru­py cza­sow­ni­ków re­gu­lar­nych koń­czą­cych się w bez­oko­licz­ni­ku na

-er. Imie­słów cza­su prze­szłe­go (par­ti­ci­pe pas­sé), cza­sow­ni­ków I gru­py, two­rzy się przez od­rzu­ce­nie koń­ców­ki -er wy­stę­pu­ją­cej w bez­oko­licz­ni­ku (ar­ri­v__) i do­da­nie koń­ców­ki -é.

W więk­szo­ści przy­pad­ków cza­sow­ni­kiem po­sił­ko­wym jest avo­ir. W przy­pad­ku cza­sow­ni­ka ar­ri­ver cza­sow­ni­kiem po­sił­ko­wym jestêtre.

Uwa­ga:

Je­śli cza­sow­ni­kem po­sił­ko­wym jestêtre, imie­słów cza­su prze­szłe­go zga­dza się licz­bą i ro­dza­jem z pod­mio­tem. W ro­dza­ju żeń­skim do­da­je­my -e, w licz­bie mno­giej ro­dza­ju mę­skie­go -s, w licz­bie mno­giej i jed­no­cze­śnie ro­dza­ju żeń­skim -es. Je­że­li uży­wa­jąc licz­by mno­giej mó­wi­my o oso­bach ro­dza­ju żeń­skie­go i mę­skie­go cza­sow­nik przy­bie­rze taką samą koń­ców­kę jak w przy­pad­ku gdy pod­miot jest ro­dza­ju mę­skie­go.

Ils sont ar­ri­vés. (on i ona) Przy­je­cha­li.

Je­śli cza­sow­ni­kem po­sił­ko­wym jestavo­ir, imie­słów cza­su prze­szłe­go nie zmie­nia się ani w licz­bie mno­giej ani w ro­dza­ju żeń­skim.

Pod­miot ro­dza­ju mę­skie­go – le su­jet ma­scu­lin

Je suis ar­ri­vé – przy­je­cha­łem

Tu es ar­ri­vé – przy­je­cha­łeś

Il est ar­ri­vé – przy­je­chał

Nous som­mes ar­ri­vés – przy­je­cha­li­śmy

Vous êtes ar­ri­vés – przy­je­cha­li­ście, Pan przy­je­chał (bez s), Pa­no­wie przy­je­cha­li, Pań­stwo przy­je­cha­li­ście

Ils sont ar­ri­vés – przy­je­cha­li

Pod­miot ro­dza­ju żeń­skie­go – le su­jet fémi­nin

Je suis ar­ri­vée – przy­je­cha­łam

Tu es ar­ri­vée – przy­je­cha­łaś

Elle est ar­ri­vée – przy­je­cha­ła

Nous som­mes ar­ri­vées – przy­je­cha­ły­śmy

Vous êtes ar­ri­vées – przy­je­cha­ły­ście, Pani przy­je­cha­ła (bez –s), Pa­nie przy­je­cha­ły

El­les sont ar­ri­vées – przy­je­cha­ły

Od­mia­na cza­sow­ni­ka ar­ri­ver, czas te­raź­niej­szy (présent)

Cza­sow­nik ar­ri­ver – przy­być, przy­je­chać, do­trzeć, zbli­żać się na­le­ży do I gru­py cza­sow­ni­ków re­gu­lar­nych koń­czą­cych się w bez­oko­licz­ni­ku na -er. Czas te­raź­niej­szy cza­sow­ni­ków z gru­py I two­rzy się przez od­rzu­ce­nie koń­ców­ki -er, wy­stę­pu­ją­cej w bez­oko­licz­ni­ku, i do­da­nie na­stę­pu­ją­cych koń­có­wek:

Licz­ba po­je­dyn­cza

Licz­ba mno­ga

1 oso­ba

2 oso­ba

3 oso­ba

-e

-es

-e

-ons

-ez

-ent

Czas te­raź­niej­szy

J’ar­ri­ve – przy­by­wam

Tu ar­ri­ves – przy­by­wasz

Il/elle ar­ri­ve – przy­by­wa

Nous ar­ri­vons – przy­by­wa­my

Vous ar­ri­vez – przy­by­wa­cie, Pan/Pani przy­by­wa, Pań­stwo przy­by­wa­ją

Ils/el­les ar­ri­vent – przy­by­wa­ją

Uwa­ga:

J’ar­ri­ve – po­nie­waż je koń­czy się na sa­mo­gło­skę, a ar­ri­ve za­czy­na od niej, pierw­sza z nich wy­pa­da i zo­sta­je za­stą­pio­na przez apo­strof. Pro­ces ten na­zy­wa się eli­zją.

Za­imek oso­bo­wy (je, tu, il, elle, nous, vous, ils, el­les – ja, ty, on, ona, my, wy, Pan, Pani, oni, one) jest obo­wiąz­ko­wy przed cza­sow­ni­kiem w ję­zy­ku fran­cu­skim.

À – do, w

Je suis ar­ri­vée à Blo­is ce ma­tin. – Do­tar­łam do Blo­is dzi­siaj rano.

Il est ar­ri­vé à Blo­is hier ma­tin. – On do­tarł do Blo­is wczo­raj rano.

Il est à Blo­is de­pu­is hier. – On jest w Blo­is od wczo­raj.

Je suis à Blo­is de­pu­is ce ma­tin. – Ja je­stem w Blo­is od dzi­siej­sze­go ran­ka.

Elle ar­ri­ve à Blo­is de­ma­in. – Ona przy­jeż­dża do Blo­is ju­tro.

Où es-tu ? – Gdzie je­steś ?

J’ar­ri­ve à Blo­is. – Do­jeż­dżam do Blo­is.

2. Była piękna pogoda. Świeciło słońce. – Il faisait beau. Le soleil brillait.

Wy­mo­wa:

Il – wy­ma­wia­my jak pi­sze­my.

Fa­isa­it – ai wy­ma­wia­my jak e, s po­mię­dzy sa­mo­gło­ska­mi jak z, nie wy­ma­wia­my -t.

Beau – eau wy­ma­wia­my jak o.

Le – e na koń­cu ta­kich wy­ra­zów jak je, le, me, te, se, ce wy­ma­wia się. Ukła­da­my usta jak do o i mó­wi­my krót­kie e.

So­le­il – eil jak ej.

Bril­la­it – ill jak ij, ai jak e, nie wy­ma­wia­my koń­co­we­go -t.

Fa­ire – ro­bić

Cza­sow­nik na­le­żą­cy do III gru­py cza­sow­ni­ków nie­re­gu­lar­nych. Cza­sow­ni­ki tej gru­py koń­czą się na – ir, – oir, – re.

Czas te­raź­niej­szy (présent)

Je fais – ro­bię

Tu fais – ro­bisz

Il/elle fait – robi

Nous fa­isons – ro­bi­my

Vous fa­ites – ro­bi­cie, Pan/Pani robi, Pa­no­wie/Pa­nie/Pań­stwo ro­bią

Ils/el­les font – ro­bią

Czas prze­szły pro­sty (im­par­fa­it)

Czas ten two­rzy się za­stę­pu­jąc koń­ców­kę -ons, wy­stę­pu­ją­cą w 1 oso­bie licz­by mno­giej cza­su te­raź­niej­sze­go, na­stę­pu­ją­cy­mi koń­ców­ka­mi:

Licz­ba po­je­dyn­cza

Licz­ba mno­ga

1 oso­ba

2 oso­ba

3 oso­ba

-ais

-ais

-ait

-ions

-iez

-aient

Faisons

Je fa­isa­is – ro­bi­łem/ro­bi­łam

Tu fa­isa­is – ro­bi­łeś/ro­bi­łaś

Il/elle fa­isa­it – on ro­bił/ona ro­bi­ła

Nous fa­isions – ro­bi­li­śmy/ro­bi­ły­śmy

Vous fa­isiez – ro­bi­li­ście/ro­bi­ły­ście, Pan ro­bił, Pani ro­bi­ła, Pa­no­wie/Pań­stwo ro­bi­li, Pa­nie ro­bi­ły

Ils/el­les fa­isa­ient – oni ro­bi­li/one ro­bi­ły

Czas prze­szły zło­żo­ny (pas­sé com­po­sé)

Czas prze­szły zło­żo­ny cza­sow­ni­ka fa­ire skła­da się z cza­sow­ni­ka po­sił­kow­go avo­ir, od­mie­nia­ne­go w cza­sie te­raź­niej­szym i z par­ti­ci­pe pas­sé → fait.

J’ai fait – zro­bi­łem/zro­bi­łam

Tu as fait – zro­bi­łeś/zro­bi­łaś

Il/elle a fait – on zro­bił/ona zro­bi­ła

Nous avons fait – zro­bi­li­śmy/zro­bi­ły­śmy

Vous avez fait – zro­bi­li­ście/zro­bi­ły­ście, Pan zro­bił, Pani zro­bi­ła, Pa­no­wie/Pań­stwo zro­bi­li, Pa­nie zro­bi­ły

Ils/el­les ont fait – oni zro­bi­li/one zro­bi­ły

Cza­sow­nik fa­ire ma bar­dzo duże za­sto­so­wa­nie w ję­zy­ku fran­cu­ski, jest czę­ścią wie­lu zwro­tów:

Il fait beau. – Jest ład­na po­go­da.

Il fait fro­id. – Jest zim­no.

Il fait du vent. – Wie­je wiatr.

Il fait nuit. – Jest ciem­no.

Je fais la cu­isi­ne. – Go­tu­ję.

Elle fait de l’an­gla­is. – Stu­diu­je an­giel­ski.

Róż­ni­ce w za­sto­so­wa­niu im­par­fa­it i pas­sé com­po­sé:

a) Je fa­sa­is des pho­tos com­me elle est ar­ri­vée. – Ro­bi­łem zdję­cia gdy ona przy­by­ła.

b) J’ai fait tro­is pho­tos. – Zro­bi­łem trzy zdję­cia.

W zda­niu a czyn­ność jest nie­do­ko­na­na, w trak­cie trwa­nia – w tym cza­sie kie­dy ona przy­by­ła ja ro­bi­łem zdję­cia. Sku­pia­my się na czyn­no­ści, któ­ra jest tłem do in­ne­go wy­da­rze­nia. Uży­wa­my im­par­fa­it i tłu­ma­czy­my go cza­sow­ni­kiem w for­mie nie­do­ko­na­nej.

W zda­niu b czyn­ność ro­bie­nia zdjęć jest do­ko­na­na w prze­szło­ści, sku­pia­my się na re­zul­ta­cie, stwier­dza­my fakt, że zro­bi­li­śmy trzy zdję­cia. Uży­wa­my pas­sé com­po­sé, któ­ry tłu­ma­czy­my cza­sow­ni­kem do­ko­na­nym. Pa­mię­taj­my jed­nak, że rolą pas­sé com­po­sé nie jest wska­znie nam czy czyn­ność zo­sta­ła za­koń­czo­na w mo­men­cie gdy o niej mó­wi­my tyl­ko wska­za­nie, że in­te­re­su­je­my się ja­kimś kon­kret­nym wy­da­rze­niem w prze­szło­ści.

J’ai fait tro­is pho­tos. – może zna­czyć, że zro­bi­łem trzy zdję­cia i już zdjęć nie ro­bię, ale może też zna­czyć, że zro­bi­łem do tej pory trzy zdję­cia i da­lej ro­bię zdję­cia.

Zda­rza się, że tłu­ma­cząc czas pas­sé com­po­sé uży­je­my cza­sow­ni­ka nie­do­ko­na­ne­go, dzie­je się tak wów­czas gdy czyn­ność, o któ­rej mó­wi­my nie była punk­to­wa tyl­ko trwa­ła przez ja­kiś czas.

Qu’est-ce que t’as fait hier ? – Co ro­bi­łeś