Życiowe Aikido ebook

W dniach, gdy skła­da­li­śmy tę ksią­żecz­kę do dru­ku, Ja­po­nię do­tknę­ła ka­ta­stro­fa: trzę­sie­nie zie­mi, tsu­na­mi i za­gro­że­nie ato­mo­we. Świat wstrzy­mał od­dech. Gdy otrzą­snę­li­śmy się z prze­ra­że­nia i bólu, to co nie­prze­rwa­nie po­chła­nia na­szą uwa­gę to spo­sób, w jaki Ja­poń­czy­cy ra­dzą so­bie z nie­wy­obra­żal­ną tra­ge­dią. To jak bez pa­ni­ki czy hi­ste­rii, mar­no­tra­wie­nia ener­gii na po­szu­ki­wa­nie win­nych czy sym­bo­li po­świę­ce­nia, w sku­pie­niu, dys­cy­pli­nie, wza­jem­nie się wspie­ra­jąc, krok po kro­ku przyj­mu­ją to po­twor­ne do­świad­cze­nie i… prze­ku­wa­ją w siłę. By­łem za gra­ni­cą w pierw­szych dniach tra­ge­dii i ze­wsząd z za­chod­nich te­le­wi­zji sły­sza­łem „Ja­pa­ne­ese na­tion is the most re­si­liant in the World”.

Cze­mu za­wdzię­cza ten nie­po­wta­rzal­ny na­ród swo­je god­ne na­śla­do­wa­nia przez cały świat na­sta­wie­nie i ce­chy? Moim zda­niem to prze­jaw kul­tu­ry roz­wi­nię­tej w su­ro­wych wa­run­kach przy­ro­dy i za­kon­ser­wo­wa­nej na wy­spach, na sty­ku róż­nych wpły­wów Da­le­kie­go Wscho­du, szkół wal­ki, sztuk pla­stycz­nych i mu­zycz­nych, ha­iku i zen, tra­dy­cji sa­mu­ra­jów.

Au­to­rzy ”Ży­cio­we­go AIKI­DO” mie­li w ży­ciu nie­sły­cha­ne szczę­ście i szan­sę, aby do­tknąć tego do­rob­ku – Pa­weł Ber­naś i Pa­weł Ole­siak po­przez AIKI­DO, a pi­szą­cy te sło­wa przez Soto Zen. Zgod­nie z na­uką pły­ną­cą z tego do­tknię­cia, nie bę­dzie­my wam opo­wia­dać na tych stro­nach o so­bie, o wła­snej dro­dze. Po pro­stu po­dzie­li­my się tym, co może być wam po­moc­ne: w ro­dzi­nie, w szko­le, w pra­cy i w biz­ne­sie.

WSTĘP jed­no z naj­cie­kaw­szych od­kryć współ­cze­snej psy­cho­lo­gii po­ka­zu­je, że na­sze na­sta­wie­nie de­cy­du­je o tym, jak dzia­ła­my, co prze­ży­wa­my, ma na­wet wpływ na za­cho­wa­nie in­nych wo­bec nas. Do­wo­dzi tego m.in. taki oto na­uko­wy eks­pe­ry­ment. Ta sama gru­pa ko­biet par­ku­je na pla­cu ma­new­ro­wym. Gdy in­struk­tor mówi im: „To bę­dzie test na to, jak par­ku­ją ko­bie­ty” – wszyst­kie pa­choł­ki na pla­cu są po­wyw­ra­ca­ne. Kie­dy jed­nak ko­bie­ty sły­szą in­for­ma­cję: „Par­kuj uważ­nie, bo tam może stać two­je dziec­ko” – wszyst­kie par­ku­ją ide­al­nie. Od­kry­to też, że więk­szość na­szych emo­cjo­nal­nych re­ak­cji, nie­po­trzeb­nych dys­ku­sji i awan­tur wy­ni­ka z tzw. błę­du atry­bu­cji, czy­li za­ło­że­nia, że oso­ba, któ­ra sta­je na na­szej dro­dze, jest zło­śli­wa, robi to ce­lo­wo, chce nas wy­ko­rzy­stać, trak­tu­je nas jak pod­wład­nych itp.

Ta ksią­żecz­ka nie bę­dzie o tym, jak wnik­nąć we wszyst­kie ste­reo­ty­py – fil­try, po­przez któ­re nie­po­trzeb­nie ścią­ga­my na sie­bie ne­ga­tyw­ne sce­na­riu­sze, lecz o tym, ja­kie mieć na­sta­wie­nie do ży­cia, by nie wy­trą­ca­li nas z rów­no­wa­gi ani lu­dzie, ani wy­da­rze­nia! Po­tra­fią to tre­nu­ją­cy AIKI­DO, pod­pa­trzo­ną z prak­tyk sa­mu­ra­jów i zen sztu­kę wal­ki bez zbęd­nej prze­mo­cy. Do­wiesz się, jak się na­sta­wić, skon­cen­tro­wać, jak przyj­mo­wać trud­no­ści i nimi za­rzą­dzać, za­miast „prze­py­chać się z ży­ciem”. Za­sa­dy AIKI­DO mo­żesz sto­so­wać bez ko­niecz­no­ści tre­nin­gu fi­zycz­ne­go w sali na ma­tach, pod wa­run­kiem że gdzieś pod­pa­trzysz, jak z ze­wnątrz wy­glą­da­ją peł­ne gra­cji ru­chy na tre­nin­gu współ­cze­snych sa­mu­ra­jów i za­czniesz so­bie wy­obra­żać, że to ty uczest­ni­czysz w tych za­ję­ciach. Dla­te­go po­da­je­my ad­re­sy in­ter­ne­to­we stron, na któ­rych moż­na obej­rzeć se­kwen­cje AIKI­DO. Oczy­wi­ście war­to też spró­bo­wać ćwi­czeń – nie­za­leż­nie od wie­ku, zdol­no­ści czy kon­dy­cji fi­zycz­nej – ale tyl­ko pod okiem do­świad­czo­ne­go in­struk­to­ra.

Książ­kę tę na­pi­sa­łem z dwój­ką mo­ich przy­ja­ciół, któ­rzy są mi­strza­mi AIKI­DO (w tym świe­cie tak zwa­ny pią­ty dan to bar­dzo wy­so­ki sto­pień za­awan­so­wa­nia), ajed­no­cze­śnie pra­cu­ją jako tre­ne­rzy i kon­sul­tan­ci z za­ło­ga­mi i me­ne­dże­ra­mi firm oraz pro­wa­dzą „life co­aching”, czy­li do­radz­two ży­cio­we dla każ­de­go. Z pierw­szych roz­dzia­łów do­wiesz się, jak się na­sta­wić i skon­cen­tro­wać, żeby nie dać się wkrę­cić w nie­po­trzeb­ne stre­su­ją­ce sy­tu­acje, by za­cho­wać w ży­ciu dy­na­micz­ną rów­no­wa­gę. Kto z nas nie tę­sk­ni za ta­kim sta­nem? W dru­giej czę­ści do­wiesz się, jak być na­tu­ral­nym li­de­rem, jak za­rzą­dzać swo­im umy­słem w trud­nych sy­tu­acjach biz­ne­so­wych. Pra­cu­ję z li­de­ra­mi i wiem, że sed­nem przy­wódz­twa jest ta­kie po­łą­cze­nie we­wnętrz­nej siły i wy­czu­cia, by lu­dzie chcie­li na­tu­ral­nie za tobą po­dą­żać, żeby wy­ma­gać i wspie­rać dla­te­go, że bu­dzisz re­spekt, po­zy­tyw­ny re­zo­nans, a nie strach, złość czy po­gar­dę (tak np. re­agu­ją cza­sem ucznio­wie na nie­udol­nych in­ter­per­so­nal­nie na­uczy­cie­li). A więc z lek­tu­ry tej sko­rzy­sta nie tyl­ko me­ne­dżer w fir­mie, lecz tak­że oso­ba pro­wa­dzą­ca ga­bi­net le­kar­ski czy fun­da­cję, a tak­że dy­rek­tor szko­ły lub na­uczy­ciel wy­cho­waw­ca, nie mó­wiąc już o ro­dzi­cach, któ­rzy przy­najm­niej przez ja­kiś czas są li­de­ra­mi dla swo­ich dzie­ci.

Za­sa­dy AIKI­DO nie tyl­ko słu­żą do­bre­mu ży­ciu, za­wo­do­wej efek­tyw­no­ści i re­la­cjom. Wie­le dziś mó­wi­my o de­pre­sji i prze­mę­cze­niu, któ­re do­ty­ka­ją co­raz szer­szych grup spo­łecz­nych, i to nie­za­leż­nie od wie­ku. Przed­sta­wio­ne na tych stro­nach tech­ni­ki i za­sa­dy włą­cza­my do pro­gra­mu od­por­no­ści na stres i zdro­we­go sty­lu ży­cia (zwa­ne­go dziś re­si­lien­ce tra­ining), któ­re­go ce­lem jest lep­sze za­rzą­dza­nie ener­gią me­ne­dże­rów, le­ka­rzy, pie­lę­gnia­rek, na­uczy­cie­li i wszyst­kich, któ­rzy wkła­da­ją ser­ce w to, co ro­bią, bo – pa­ra­dok­sal­nie – to oni są naj­bar­dziej na­ra­że­ni na prze­wle­kły stres i wy­czer­pa­nie em­pa­tii, cha­rak­te­ry­stycz­ne dla za­wo­do­we­go wy­pa­le­nia.

WPRO­WA­DZE­NIE Pa­mię­tam, gdy wie­le lat temu przy­sze­dłem po raz pierw­szy na salę ćwi­czeń AIKI­DO. Nie mia­łem wte­dy po­ję­cia, drob­ne­go choć­by na­wet prze­czu­cia, że oto wkra­czam w nie­zna­ny mi ob­szar i po­zna­ję dys­cy­pli­nę, z któ­rą zwią­żę się na wie­le, wie­le lat. Wła­ści­wie całe moje mło­dzień­cze, a te­raz za­wo­do­we ży­cie było i jest wy­peł­nio­ne AIKI­DO. Czym mnie urze­kło, po­chło­nę­ło od pierw­szej chwi­li? Nie pa­mię­tam. Wiem tyl­ko tyle, że mia­łem wy­star­cza­ją­ce po­kła­dy wy­trwa­ło­ści i dys­cy­pli­ny, aby nie zre­zy­gno­wać, mimo wie­lu róż­nych prze­ciw­no­ści. Nie wie­dzia­łem jesz­cze wte­dy, że kie­dyś, gdzieś po dro­dze spo­tkam współ­au­to­rów tej książ­ki, któ­rą, dro­gi Czy­tel­ni­ku, trzy­masz wła­śnie w rę­kach: Paw­ła Ber­na­sia, cią­gle po­szu­ku­ją­ce­go wo­jow­ni­ka, zgłę­bia­ją­ce­go z nie­zrów­na­ną pa­sją za­sa­dy AIKI­DO oraz in­nych sztuk wal­ki, i Jac­ka San­tor­skie­go, czło­wie­ka wiel­kie­go for­ma­tu, któ­ry swym hu­ma­ni­stycz­nym po­dej­ściem spo­wo­do­wał, że twar­da rze­czy­wi­stość biz­ne­so­wa otwar­ła się rów­nież na mięk­kość AIKI­DO.

Pa­weł Ole­siak

CZYM ZA­TEM JEST AIKI­DO? JAKA JEST JEGO GE­NE­ZA? SKĄD PO­CHO­DZI? AIKI­DO to współ­cze­sna sztu­ka wal­ki, któ­ra wy­wo­dzi się z Ja­po­nii, a zo­sta­ła stwo­rzo­na przez Mo­ri­he­ia Ueshi­bę w la­tach dwu­dzie­stych ubie­głe­go wie­ku. Sło­wo AIKI­DO zbu­do­wa­ne jest z trzech nie­za­leż­nych zna­ków pi­sa­nych w kan­ji, gdzie:

AI – ozna­cza har­mo­nię,

KI – ozna­cza siłę,

DO – ozna­cza dro­gę.

Ca­łość na­zwy bywa tłu­ma­czo­na jako har­mo­nij­ne współ­dzia­ła­nie, dro­ga do sko­or­dy­no­wa­nia cia­ła i umy­słu. Nie­któ­rzy na­zy­wa­ją ją sztu­ką wal­ki dla dżen­tel­me­nów, me­to­dą wy­ko­rzy­stu­ją­cą ener­gię prze­ciw­ni­ka. Jesz­cze inni po­strze­ga­ją AIKI­DO jako bar­dzo skom­pli­ko­wa­ną cho­re­ogra­fię, ro­dzaj wy­ra­fi­no­wa­ne­go tań­ca. Co­kol­wiek by­śmy po­wie­dzie­li – AIKI­DO jest sztu­ką wal­ki. Wy­ro­sło spo­śród in­nych sztuk i ma wbu­do­wa­ne w so­bie pew­ne re­gu­ły i za­sa­dy, z któ­rych ko­rzy­sta­ły dzie­siąt­ki po­ko­leń sta­ro­żyt­nych wo­jow­ni­ków. A te­raz dzię­ki AIKI­DO współ­cze­sny czło­wiek może po pro­stu za­sto­so­wać te za­sa­dy w wie­lu róż­nych ob­sza­rach swo­je­go ży­cia.

I o tym wła­śnie jest ta książ­ka. Po­sta­wi­li­śmy so­bie am­bit­ny cel, roz­dzie­li­li­śmy za­da­nia. Okre­śli­li­śmy prio­ry­te­ty i na­wet umie­ści­li­śmy je w cza­sie. Za­tem ja­kie jest miej­sce do­ce­lo­we? Gdzie i któ­rę­dy po­pro­wa­dzi nas dro­ga? W książ­ce tej przed­sta­wia­my za­sa­dy AIKI­DO, po­ka­zu­je­my, jak z nich ko­rzy­stać na róż­nych płasz­czy­znach – za­rów­no w ży­ciu co­dzien­nym, jak i w biz­ne­sie. Ca­łość skła­da się z pię­ciu roz­dzia­łów.

W pierw­szym roz­dzia­le wy­ja­śni­my, czym jest AIKI­DO. Od­kry­wa­my, ja­kie są jego głów­ne za­ło­że­nia. W roz­dzia­le tym znaj­dziesz wie­le do­brze funk­cjo­nu­ją­cych w AIKI­DO i waż­nych dla biz­ne­su za­sad oraz po­jęć.

W roz­dzia­le dru­gim szu­ka­my od­po­wie­dzi na py­ta­nie, któ­re czę­sto sły­szy­my od na­szych dzie­ci, gdy wra­ca­my zmę­cze­ni z de­le­ga­cji albo po dniu peł­nym wy­zwań: „Gdzie je­steś, kie­dy cię nie ma?” To py­ta­nie czę­sto przyj­mu­je nie­co inną for­mę, na przy­kład: „Bę­dziesz w week­end?” albo: „O któ­rej ju­tro wra­casz? Czy mo­że­my coś ra­zem zro­bić? Czy bę­dziesz mieć dla mnie czas?”

Z roz­dzia­łu tego do­wiesz się, jak po­przez skon­cen­tro­wa­ną obec­ność być tam, gdzie trze­ba i wte­dy, kie­dy trze­ba, i dys­po­nu­jąc od­po­wied­nim po­zio­mem uważ­no­ści uzy­ski­wać wła­ści­we re­zul­ta­ty.

W roz­dzia­le czwar­tym opo­wia­da­my, jak po­przez zre­lak­so­wa­ne dzia­ła­nie osią­gnąć inny po­ziom sku­tecz­no­ści. Do­wiesz się, cze­go uni­kać, a cze­go ro­bić wię­cej, oraz co tak na­praw­dę mo­żesz zy­skać, je­śli po­tra­fisz za­sto­so­wać w ży­ciu oso­bi­stym i w biz­ne­sie za­sa­dy AIKI­DO. Na­uczy­my cię też kil­ku sku­tecz­nych tech­nik re­lak­su­ją­cych, kon­cen­tru­ją­cych i od­de­cho­wych.

Czy­ta­jąc czwar­ty roz­dział, po­zwól so­bie na nie­wie­dzę. Lu­dzie Wscho­du mó­wią, że je­śli chcesz się na­pić cie­płej her­ba­ty, to pod­staw pu­stą fi­li­żan­kę. W roz­dzia­le tym de­fi­niu­je­my na nowo umie­jęt­no­ści li­de­ra. Trak­tu­je­my przy­wódz­two jako zdol­ność do ucze­nia się i po­dej­mo­wa­nia no­wych wy­zwań. Na­tu­ral­ny li­der to oso­ba, któ­ra bu­dzi sza­cu­nek, bę­dąc sobą.

AIKI­DO ma bar­dzo moc­ne pod­sta­wy fi­lo­zo­ficz­ne. Choć po­wsta­ło współ­cze­śnie, jest moc­no osa­dzo­ne w kul­tu­rze sa­mu­ra­jów, i dla­te­go po­świę­ca­my też uwa­gę tra­dy­cyj­nym sa­mu­raj­skim war­to­ściom, opi­sa­nym w ko­dek­sie ho­no­ro­wym zwa­nym Bu­shi­do. Dla­te­go w roz­dzia­le pią­tym pod­ję­li­śmy pró­bę zde­rze­nia Bu­shi­do (dro­gi wo­jow­ni­ka) ze współ­cze­sny­mi war­to­ścia­mi kor­po­ra­cyj­ny­mi, któ­re moż­na prze­czy­tać naj­czę­ściej nie­opo­dal wej­ścia spi­sa­ne na ka­mien­nych ta­bli­cach, cza­sa­mi na stro­nach in­ter­ne­to­wych, a przed­sta­wia­ne za­zwy­czaj jako „Na­sze war­to­ści, na­sza mi­sja”.

Po­nie­waż AIKI­DO jest sztu­ką, a sztu­ka wy­ma­ga ar­ty­zmu i mi­strzo­stwa, roz­dzia­ły czwar­ty i pią­ty po­świę­co­ne są prak­tycz­nym aspek­tom przy­wódz­twa w per­spek­ty­wie mi­strzo­stwa oso­bi­ste­go. Do­wiesz się z nich, dla­cze­go tak waż­nym ele­men­tem roz­wo­ju jest umie­jęt­ność opusz­cza­nia swo­jej bez­piecz­nej stre­fy oraz ja­ki­mi za­so­ba­mi mu­sisz dys­po­no­wać, aby za­pew­nić so­bie zrów­no­wa­żo­ny roz­wój, po­ko­nu­jąc ko­lej­ne wy­zwa­nia i prze­mie­rza­jąc co­raz to nowe te­ry­to­ria.

Re­asu­mu­jąc: na­szym ce­lem było na­pi­sa­nie ła­twej w od­bio­rze i przy­stęp­nej książ­ki, któ­ra po­ka­że bli­skie re­la­cje po­mię­dzy AIKI­DO a dzi­siej­szym ży­ciem i współ­cze­snym śro­do­wi­skiem biz­ne­so­wym. Chcie­li­by­śmy, aby słu­ży­ła ona wszyst­kim tym, któ­rzy po­stę­pu­jąc zgod­nie z za­sa­dą AI – har­mo­nii, i wy­ko­rzy­stu­jąc swo­ją siłę – KI w umie­jęt­ny spo­sób, po­dą­ża­ją pro­stą dro­gą – DO w kie­run­ku suk­ce­sów w ko­mu­ni­ka­cji, za­rzą­dza­niu czy sprze­da­ży.

Roz­dzia­ły 1-3 na­pi­sa­li Pa­weł Ber­naś i Pa­weł Ole­siak z po­mo­cą Jac­ka San­tor­skie­go, roz­dzia­ły 4 i 5 na­pi­sał Ja­cek San­tor­ski z po­mo­cą Paw­łów Ole­sia­ka i Ber­na­sia.

wio­sna 2011

1AIKIDO PODSTAWOWE ZASADY

1. AIKI­DO to jed­na z naj­bar­dziej pa­ra­dok­sal­nych sztuk wal­ki, ja­kie so­bie moż­na wy­obra­zić. Ata­ku­ją­cy nie jest prze­ciw­ni­kiem, ale part­ne­rem. Atak w swo­jej isto­cie nie jest po to, aby znisz­czyć prze­ciw­ni­ka, zdru­zgo­tać go czy zmiaż­dżyć, ale po to, żeby się wza­jem­nie do­sko­na­lić. Mówi się tu głów­nie o har­mo­nii i do­pa­so­wa­niu. W AIKI­DO mamy do czy­nie­nia z UKE i TORI – rzu­ca­ją­cym i rzu­ca­nym. Ich wza­jem­na re­la­cja po­le­ga na cią­głym ata­ku i nie­ustan­nej obro­nie – jest to wo­jen­ny dys­kurs, mowa cia­ła w prak­ty­ce. Płyn­na i har­mo­nij­na wy­mia­na, peł­ne gra­cji ru­chy, tech­ni­ki wy­ko­ny­wa­ne z na­tu­ral­ną lek­ko­ścią i obiet­ni­cą, że po­ru­sza­jąc się w ten spo­sób, po­tra­fi­my się obro­nić na­wet przed bru­tal­nym ata­kiem – to wła­śnie przy­cią­ga lu­dzi do tej dys­cy­pli­ny.

Aby tech­ni­ka mo­gła być wy­ko­na­na szyb­ko i sku­tecz­nie, ko­niecz­ne jest nie tyl­ko per­fek­cyj­ne opa­no­wa­ne cia­ła, ale rów­nież wza­jem­ne za­ufa­nie, do­sko­na­łe wy­czu­cie cza­su i prze­strze­ni, czy­li ti­ming. Do­sko­na­łe opa­no­wa­nie emo­cji, ko­rzy­sta­nie z in­tu­icjii, świa­do­mość od­de­chu. Umie­jęt­ność po­dą­ża­nia jest tu nie mniej istot­na niż zdol­ność pro­wa­dze­nia. Ja­kość wy­ko­na­nia padu jest tak samo waż­na jak po­praw­ność sto­so­wa­nej tech­ni­ki.Cały se­kret tkwi w tym, aby po­przez od­po­wied­nie ćwi­cze­nia zna­leźć od­po­wiedź na py­ta­nie, jak dzię­ki za­sto­so­wa­niu wła­ści­wej tech­ni­ki mięk­kość może kon­tro­lo­wać twar­dą siłę. AIKI­DO jest czymś da­le­ko wię­cej niż sumą fi­zycz­nych umie­jęt­no­ści, na któ­rą skła­da się masa cia­ła, szyb­kość i siła. Oczy­wi­ście każ­dy z tych czyn­ni­ków jest atu­tem. Gdy jed­nak sta­je­my na­prze­ciw ko­goś, kto jest od nas dużo więk­szy i sil­niej­szy, nasz umysł musi być nie mniej ela­stycz­ny niż cia­ło. To wła­śnie przy­tom­ny i ela­stycz­ny umysł po­zwa­la kon­tro­lo­wać w wal­ce ak­cje prze­ciw­ni­ka.

W AIKI­DO nie ma za­wo­dów i tur­nie­jów, nie da się więc stwier­dzić – przez pro­ste pod­li­cze­nie punk­tów – kto jest mi­strzem. Klik­nię­cie mysz­ką i po­szu­ka­nie w go­oglach, kto jest lep­szy, a kto gor­szy, też nie roz­wią­że spra­wy. Oczy­wi­ście ist­nie­je gra­da­cja, ale nie ma ta­be­li wy­ni­ków ze­sta­wia­ją­cych suk­ce­sy w for­mie ran­kin­gów, sta­ty­styk, zdo­by­tych me­da­li. Jak za­tem taki sys­tem może funk­cjo­no­wać, a na­wet roz­wi­jać się we współ­cze­snym świe­cie, na­sta­wio­nym na szyb­ki zysk i wy­mier­ny efekt? Skąd bie­rze się ener­gia i chęć upra­wia­nia AIKI­DO, cho­ciaż nie ma splen­do­ru i wy­so­kich na­gród za wy­gra­ną, wy­jaz­dów na za­wo­dy ani po­czu­cia sa­tys­fak­cji i wy­mier­ne­go suk­ce­su by­cia naj­lep­szym?