Koncepcja edukacji fizycznej. Zdrowie-Sport-Rekreacja. Szkoła podstawowa klasy IV - VI ebook

Urszula Kierczak

KONCEPCJA EDUKACJI FIZYCZNEJ

ZDROWIE•SPORT•REKREACJA

PROGRAM NAUCZANIA

PLANY PRACY

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA

SZKOŁA PODSTAWOWA – KLASY IV–VI

PORADNIK METODYCZNY

KONCEPCJA EDUKACJI FIZYCZNEJ

ZDROWIE•SPORT•REKREACJA

Kraków 2012

Podstawa programowa określona w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku (Dz.U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17) zostaje wprowadzona do drugiego etapu edukacyjnego od 1 września 2012 roku. Najważniejszą zmianą, wprowadzaną tym aktem prawnym, jest zapis treści nauczania w formie wymagań szczegółowych.

Już w 1999 roku zrezygnowano z centralnie opracowywanych programów nauczania na rzecz ogólnych założeń edukacyjnych w formie podstaw programowych oraz wymagań egzaminacyjnych, które określały efekty kształcenia. Odejście od centralnie regulowanego procesu dydaktycznego poszerzyło znacznie zakres autonomii szkół w doborze treści kształcenia. Jednakże brak jednoznacznie sprecyzowanych wymagań edukacyjnych spowodował rozmycie odpowiedzialności nauczycieli za wyniki kształcenia.

Wobowiązującym rozporządzeniu treści nauczania zostały zapisane wformie wymagań szczegółowych, co jednoznacznie określa, jednolite dla całego kraju, efekty edukacji. Wten sposób rozporządzenie ministerialne definiuje wspólne dla wszystkich polskich szkół standardy edukacyjne, które muszą być realizowane wkażdym programie nauczania, pozostawia natomiast do decyzji szkół inauczycieli zakres treści iform, które pozwolą na osiągnięcie tych efektów. Szczegółowe określenie wymagań wprowadza wpolskim systemie edukacji dokładnie sprecyzowaną „edukacyjną odpowiedzialność”1nauczycieli, czyli jednoznacznie opisuje, wjakie umiejętności, wiadomości ipostawy powinien wyposażyć swojego ucznia nauczyciel na danym etapie kształcenia. Dlatego autorzy programów muszą tak dobrać treści nauczania do sformułowanych centralnie założonych osiągnięć ucznia, by zrealizować wymagania podstawy programowej.

Podstawa programowa wychowania fizycznego dla drugiego etapu kształcenia określa sześć głównych działów kształcenia:

1. Diagnoza sprawności i aktywności fizycznej oraz rozwoju fizycznego.

2. Trening zdrowotny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista.

5. Sport.

6. Taniec.

Tak posegregowane treści nauczania pozwalają nauczycielowi na precyzyjne zaplanowanie swojej pracy i jednocześnie są czytelną prognozą podejmowanych działań w zakresie edukacji fizycznej. Nauczyciele na kolejnych poziomach edukacji mają prawo oczekiwać, że uczniowie będą mieli opanowane osiągnięcia określone w podstawie programowej dla wcześniejszych etapów. Jednocześnie nauczyciele mają możliwość autorskiego różnicowania osiągnięć przez wskazywanie ich we własnych programach nauczania.

W podstawie programowej wychowania fizycznego zapisano, że szkoła, biorąc pod uwagę wymagania zapisane w podstawie programowej, powinna rozwijać i rozbudowywać własną ofertę programową. Oznacza to, że każda placówka oświatowa – na bazie podstawy programowej – powinna zbudować swój własny szkolny zestaw programów nauczania. Na każdym etapie kształcenia należy dążyć do rozwoju potrzeby aktywności fizycznej i dlatego tak ważne jest, by szkolna oferta wychowania fizycznego jak najszerzej i najpełniej zaspokajała potrzeby i zainteresowania uczniów. Osiągnięcie tych celów jest możliwe dzięki zapisom Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 sierpnia 2009 r. w sprawie dopuszczalnych form realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego (Dz.U. Nr 136, poz. 1116). Rozporządzenie to określa dopuszczalne formy realizacji dwóch obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego, w ramach tygodniowego wymiaru godzin. Zajęcia te mogą być prowadzone jako zajęcia lekcyjne, pozalekcyjne i pozaszkolne w formie zajęć sportowych, rekreacyjno-zdrowotnych, tanecznych lub aktywnych form turystyki. Dyrektor szkoły – po uzgodnieniu z organem prowadzącym i po zaopiniowaniu przez radę pedagogiczną i radę szkoły – przygotowuje propozycje form realizacji dwóch godzin zajęć wychowania fizycznego. Propozycje powinny uwzględniać:

1. Potrzeby zdrowotne uczniów, ich zainteresowania oraz osiągnięcia sportowe w danej dziedzinie sportu lub aktywności fizycznej.

2. Uwarunkowania lokalne.

3. Miejsce zamieszkania uczniów.

4. Tradycje sportowe środowiska lub szkoły.

5. Możliwości kadrowe.

Wsposobie realizacji dopuszcza się możliwość łączenia, wokresie nie dłuższym niż cztery tygodnie, dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego, z zachowaniem liczby godzin przeznaczonych na te zajęcia.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej zdnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. poz. 204) stanowi, że w trzyletnim okresie nauczania dla drugiego etapu edukacyjnego wychowanie fizyczne należy realizować w wymiarze co najmniej 385 godzin. W rozporządzeniu tym obowiązkowe zajęcia edukacyjne zostały obliczone na 32-tygodniowy rok szkolny, czyli wychowanie fizyczne powinno być realizowane w wymiarze 4 godzin tygodniowo. Proponowany program został skonstruowany z założeniem, że 2 godziny wychowania fizycznego prowadzi się w systemie klasowo-lekcyjnym, a pozostałe 2 w formie obowiązkowych co do obecności, a fakultatywnych co do treści zajęć szkolnych.

Nauczyciel może się stać autorem własnego programu lub skorzystać zprogramów opracowanych przez innych. Zdając sobie sprawę ztego, że wielu nauczycieli, szczególnie zmałym stażem pracy, nie jest przygotowanych do tworzenia programów autorskich, proponujemy program „Zdrowie • Sport • Rekreacja”. Program ten jest integralną częścią całościowej, zwartej koncepcji edukacji wzakresie wychowania fizycznego dla wszystkich czterech etapów kształcenia. Zgodnie zRozporządzeniem MEN zdnia 8 czerwca 2009 r. wsprawie dopuszczenia do użytku wszkole programów wychowania przedszkolnego iprogramów nauczania oraz dopuszczenia do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. Nr 89, poz. 730) program „Zdrowie • Sport • Rekreacja” stanowi opis realizacji celów kształcenia izadań edukacyjnych określonych wpodstawie programowej oraz zawiera szczegółowe cele kształcenia iwychowania, treści zgodne zpodstawą programową, sposoby osiągania celów kształcenia iwychowania, opis założonych osiągnięć ucznia, atakże propozycje kryteriów oceny imetod sprawdzania osiągnięć wychowanka. Obligatoryjne treści tego programu, zgodne zpodstawą programową, zostały uzupełnione otreści fakultatywne – możliwe do realizacji wzależności od warunków środowiskowych ibazy materialnej. Integralną częścią programu jest szczegółowy plan pracy, czyli rozkład materiału nauczania dla poszczególnych klas oraz standardy wymagań izasady oceniania tworzące przedmiotowy system oceniania zwychowania fizycznego.

Każdy nauczyciel powinien w swej pracy wykazać się innowacyjnością, zaangażowaniem, samodzielnością i twórczym podejściem do założeń programowych. Praktyczne wykorzystanie umiejętności i wiadomości dydaktyczno-wychowawczych winno zaowocować samodzielnie opracowanymi materiałami, w tym także własnymi programami nauczania. Dlatego proponowany materiał należy traktować jako wskazówki i propozycje ułatwiające tworzenie własnych dokumentów pracy, a nie gotowe przepisy działania. Autorka wyraża zgodę na modyfikowanie programu w zakresie treści, metod i form oraz osiągnięć i sposobów ich sprawdzania, z uwzględnianiem potrzeb i możliwości uczniów oraz warunków, w jakich program ma być realizowany, z absolutną koniecznością zachowania wymagań szczegółowych określonych w podstawie programowej.

ZMIANY W SZKOLNYM WYCHOWANIU FIZYCZNYM

Program Nauczania wychowania fizycznego dla II etapu edukacyjnego

Zdrowie•Sport•Rekreacja Koncepcja wychowania fizycznego dla wszystkich etapów edukacyjnych

II etap edukacyjny Klasy IV–VI szkoły podstawowej

Założenia wstępne:

1. Program jest częścią ogólnej koncepcji kształcenia w zakresie wychowania fizycznego dla wszystkich etapów kształcenia.

2. Program stanowi opis sposobu realizacji zadań edukacyjnych ustalonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.

3. Wprogramie zawarte zostały propozycje treści fakultatywnych.

4. Program zakłada realizację zajęć wychowania fizycznego w wymiarze co najmniej 385 godzin w trzyletnim cyklu kształcenia.

5. Program powinien się stać inspiracją dla nauczycieli wychowania fizycznego do samodzielnych poszukiwań zarówno w zakresie sposobów realizacji celów, jak i systematycznego uzupełniania oraz dostosowywania treści do możliwości, potrzeb, inwencji i zainteresowań uczniów.

6. Nauczyciele wychowania fizycznego powinni modyfikować program w zależności od uwarunkowań środowiskowych i posiadanej bazy materialno-dydaktycznej z zachowaniem przewidywanych efektów określonych w podstawie programowej.

Założenia teoretyczne dla koncepcji edukacji fizycznej na wszystkich etapach nauczania:

Wychowanie fizyczne według nowej podstawy programowej to przede wszystkim wdrażanie do troski o zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne oraz przygotowanie do aktywnego uczestnic-twa wkulturze fizycznej. Dla wychowania fizycznego podstawą działania jest wiedza naukowa, której źródła stanowią teoria i metodyka kultury fizycznej oraz osiągnięcia nauk przyrodniczych i społecznych. Zmieniające się na przestrzeni lat teoretyczne podejście do wychowania fizycznego obejmowało na początku jedynie kształtowanie ciała (ćwiczenia cielesne), następnie wychowanie przez ćwiczenia ciała aż do współczesnej koncepcji wychowania w trosce o ciało. Program jest zgodny z podstawowymi tendencjami rozwoju szkolnej edukacji fizycznej. Stanowią je przede wszystkim:

Wychowanie zdrowotne – rozumiane jako troska o zdrowie, dbałość i poszanowanie własnego ciała, kształtowanie zdrowego stylu życia. Ukazywanie szkodliwości używek, kształtowanie odpowiedzialności za zdrowie swoje i innych, postaw asertywnych, umiejętności obrony własnego zdania i przeciwstawienia się naciskom.

Wychowanie dla przyszłości, wychowanie do rekreacji– wytworzenie nawyku uprawiania różnych form rekreacji ruchowej isportu wczasie wolnym. Wykształcenie potrzeby ruchu iczynnego wypoczynku, który wywołuje przyjemne przeżycia, zadowolenie iradość. Rozwijanie zainteresowań, przekonań ipozytywnych postaw wobec szeroko rozumianego uczestnictwa wkulturze fizycznej.

Autoedukacja – stopniowe zastępowanie kontroli – samokontrolą, oceny – samooceną. Poszerzenie udziału ucznia w samodzielnym podejmowaniu działań, uświadamianie współodpowiedzialności za efekty kształcenia i współtworzenie zajęć. Kształcenie umiejętności oceny własnej sprawności fizycznej i przebiegu rozwoju fizycznego.

Indywidualizacja – wychowanie fizyczne powinno uwzględniać zróżnicowane potrzeby i właściwości psychofizyczne uczniów. Indywidualizacja prowadzonych zajęć, stosowanie metod twórczych, uwzględniających indywidualne predyspozycje i uzdolnienia wychowanków.

Humanizacja – człowiek jest najwyższym dobrem. Uczeń jest podmiotem, a nie przedmiotem działań, jest osobą, która ma prawo do wyrażania własnych poglądów. Nauczyciel swoim przykładem, profesjonalizmem w działaniu powinien ukazać uczniom świat wartości kultury fizycznej. Uczeń, identyfikując się z tymi wartościami, powinien chcieć aktywnie i kreatywnie podejmować wysiłek fizyczny. Można wymusić obecność uczniów na zajęciach, ale nie ich zaangażowanie.

Intelektualizacja – uczestnik lekcji powinien mieć świadomość uczestnictwa, powinien wiedzieć, po co ćwiczy, jakie są korzyści zpodejmowanego wysiłku. Wiedza powinna się stać podstawą działania. Wychowanie fizyczne powinno umożliwić uczniowi zrozumienie siebie i swoich potrzeb.

Holizm – jedność procesu edukacyjnego we wszystkich dziedzinach, spójność nauczania i wychowania. Rozwijanie ogólnej kultury człowieka i jego pełnej osobowości.

Uczeń w trakcie edukacji fizycznej powinien być wprowadzany w świat kultury fizycznej w obszarach:

– kultury współzawodnictwa – zasad czystej i uczciwej rywalizacji, równości szans dla wszystkich;

– kultury kibicowania – właściwego zachowania się na trybunach sportowych zarówno w sytuacji zwycięstwa, jak i porażki swoich faworytów;

– kultury sędziowania – sprawiedliwej, uczciwej, rzetelnej i obiektywnej oceny wyników.

Zajęcia wychowania fizycznego powinny zawierać założenia edukacji olimpijskiej według pedagogiki sportowej P. de Coubertina i kształtować takie wartości moralne, jak: uczciwość, odwaga, lojalność, współpraca w zespole, przestrzeganie obowiązujących norm, przepisów i reguł.

Wymagania szczegółowe, określone w podstawie programowej, w programie wymienione zostały jako podstawowe osiągnięcia dla poszczególnych klas, ponieważ ich realizacja jest dla każdego nauczyciela obowiązkowa.

Program zawiera treści nauczania, czyli zakres materiału, którego realizacja pozwala osiągnąć zaplanowane cele edukacyjne. Przewidywane efekty kształcenia jako wymagania szczegółowe określone zostały w zakresie wiadomości, umiejętności oraz postaw. Podstawowe treści nauczania przewidziane zostały do realizacji w wymiarze czterech godzin dydaktycznych w tygodniu lub dwóch z jednoczesną możliwością rozbudowania zajęć o treści fakultatywne.

Materiał nauczania – zgodnie z podstawą programową – został podzielony na sześć modułów:

1. Diagnoza sprawności i aktywności fizycznej oraz rozwoju fizycznego – Co potrafię?

2. Trening zdrowotny – Kształtuję siebie i swoje ciało.

3. Sporty całego życia i wypoczynek – Odpoczywam i bawię się.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista – Dbam o swoje zdrowie i bezpieczeństwo.

5. Sport – Trening czyni mistrza.

6. Taniec – Muzyka łagodzi obyczaje.

Cele ogólne

Cel główny wychowania fizycznego w koncepcji edukacji fizycznej „Zdrowie•Sport•Rekreacja”:

Wdrażanie do dbałości o sprawność fizyczną i prawidłowy rozwój, do troski o zdrowie własne i innych. Przygotowanie do aktywnego uczestnictwa wkulturze fizycznej.

Cel programu dla drugiego etapu edukacyjnego – klasy IV–VI szkoły podstawowej:

Wspieranie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju, uświadomienie konieczności dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo. Rozbudzanie potrzeby aktywności fizycznej.

Etapowe cele kształcenia i wychowania dla klas IV–VI szkoły podstawowej zgodnie z podstawa programową:

1. Udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie, wypoczynek i sport.

2. Stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności fizycznej.

3. Poznanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania

Co potrafię?

Diagnoza sprawności i aktywności fizycznej oraz rozwoju fizycznego

Treści nauczania

Efekty kształcenia – przewidywane osiągnięcia ucznia wzakresie

postaw

umiejętności

wiadomości

Samoocena własnej aktywności.

Zpomocą nauczyciela ocena iobserwacja rozwoju fizycznego (pomiary wysokości iciężaru ciała, obwodów mięśni ud, podudzia iramion), analiza uzyskanych wyników iich interpretacja zpomocą nauczyciela.

Ocena isamoocena umiejętności ruchowych (utylitarnych, rekreacyjnych isportowych) wtrakcie zajęć ina podstawie wyników sprawdzianów. Samodzielne badanie umiejętności ruchowych przez zabawy (bieżne, zelementami rzutów iskoków).

Ocena isamoocena sprawności fizycznej iwydolności organizmu wybranym testem sprawności.

Próby sprawnościowe pozwalające określić wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych igibkość dolnego odcinka kręgosłupa.

Interpretacja wyników testów sprawnościowych zpomocą nauczyciela.

Marszowo-biegowy test Coopera.

Ćwiczenia idziałania wpływające na sprawność fizyczną iwydolność organizmu.

Ćwiczenia specjalne kształtujące określone cechy motoryczne wzależności od indywidualnych potrzeb rozwojowych uczniów.

Ćwiczenia gimnastyczne: wpodporach izwisach, zpokonywaniem oporu własnego ciała lub ciężaru współćwiczącego.

Cechy prawidłowej postawy ciała, ocena ikontrola własnej sylwetki.

Najczęstsze wady postawy, przyczyny ich powstawania,sposoby zapobiegania ikorekcji.

Wykazuje troskę ozachowanie prawidłowej postawy ciała. Stosuje korektę swojej postawy.

Rozumie potrzebę dbania owłasną sprawność fizyczną.

Kontroluje swój poziom sprawności ruchowej.

Wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera.

Zpomocą nauczyciela potrafi ocenić swój poziom aktywności fizycznej irozwój fizyczny.

Zpomocą nauczyciela potrafi dokonać oceny swoich umiejętności ruchowych.

Wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych igibkość dolnego odcinka kręgosłupa. Zpomocą nauczyciela interpretuje uzyskane wyniki.

Potrafi ocenić własną postawę ciała. Stosuje korektę postawy.

Potrafi dobrać iwykonać ćwiczenia korygujące wady postawy iprzeciwdziałające im.

Potrafi wykonać prawidłowo ćwiczenia wspomagające rozwój sylwetki izapobiegające zniekształceniom.

Wie, jaki są cechy prawidłowej sylwetki.

Wie, jak uniknąć wad postawy.

Umie zastosować wybrany przez siebie test dla sprawdzenia ioceny własnej motoryki.

Zna swój wzrost iswojąwagę.

Zna poziom własnych zdolności motorycznych.

Wie, jak wysiłek fizyczny wpływa na rozwój ifunkcjonowanie organizmu oraz jakie ćwiczenia wspomagająprawidłowy rozwój sylwetki izapobiegają zniekształceniom.

Wie, jak rozwijać sprawność morfofunkcjonalną własnego organizmu.

Wie, jakie dobrać ćwiczenia kształtujące idoskonalące określone zdolności ruchowe.

Wzajemna ocena postawy ciała. Prawidłowe stanie, siedzenie, leżenie. Symetryczny chód, marsz ibieg (koordynacja ruchów).

Ćwiczenia korekcyjno-wyrównawcze.

Odpowiednia masa ciała jako wynik właściwie dobranej diety iaktywności ruchowej.

Zpomocą nauczyciela określenie wskaźnika wagowo-wzrostowego (BMI).

Podstawowe zasady prawidłowego odżywiania. Obserwacja zmian wpracy układu oddechowego ikrwionośnego pod wpływem wysiłku fizycznego.

Potrafi samodzielnie dokonać pomiaru wzrostu iwagi ciała, azpomocą nauczyciela zinterpretować wyniki tych pomiarów. Potrafi wzabawie określić swoje umiejętności ruchowe iocenić własną sprawność.

Uwagi o realizacji:Do wyboru test Coopera dla dzieci, EUROFIT,Indeks Sprawności Fizycznej K. Zuchory lub inne. Diagnozę sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego należy przeprowadzać dwa razy w ciągu roku szkolnego. Zaleca się wprowadzenie zeszytu samokontroli i samooceny.

Kształtuję siebie i swoje ciało

Trening zdrowotny

Treści nauczania

Efekty kształcenia – przewidywane osiągnięcia ucznia w zakresie

postaw

umiejętności

wiadomości

Organizacja nauki iwypoczynku czynnego ibiernego wczasie dnia, tygodnia, miesiąca iroku.

Reagowanie na złożone izmieniające się sytuacje wśrodowisku szkolnym ipozaszkolnym. Wielozadaniowe formy ruchu waspekcie zmian sytuacyjnych(ruch drogowy ipieszy), np. poruszanie się między osobami, przyborami iprzyrządamibędącymi wruchu. Poruszanie się różnymi środkami lokomocji, reagowanie na sygnały optyczne iakustyczne.

Pomiar tętna wspoczynku ipo wysiłku. Znaczeniewysiłku fizycznego dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zasady imetody hartowania organizmu.

Podstawowe parametry fizjologiczne – rytm serca ioddechu przy różnym wysiłku. Ćwiczenia kształtujące wybrane zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymanie prawidłowej postawy ciała.

Sprawność kondycyjna:

Gry izabawy bieżne zprzyborami ibez. Szybkie wykonywanie zadań na sygnał. Różnorodne formy ruchu zpokonywaniem ciężaru własnego ciała ioporowaniem przez współćwiczącego.

Gry ruchowe zmocowaniem, przeciąganiem, przepychaniem, przenoszeniem współćwiczącego.

Biegi płaskie na krótkich dystansach (60 m). Bieg długi (600 m dziewczynki, 1000 m chłopcy, wklasie VI odpowiednio800 mi1500 m). Bieg krótkizmaksymalną prędkością istarty zróżnych pozycji. Bieg zprzyspieszeniem. Bieg wahadłowy isztafetowy.Start niski iwysoki.

Skok wdal iwzwyż sposobem naturalnym.

Zabawy rzutne, zabawy zmocowaniem.

Rzuty prawą ilewą ręką, rzuty do celu iwdal.

Rzuty przyborami typowymi inietypowymi oróżnej wadze iwielkości. Ćwiczenia zpiłkami lekarskimi.

Dźwiganie iprzenoszenie przedmiotówna odległość.

Chętnie uczestniczy wgrachizabawachzwykorzystaniem własnych umiejętności motorycznych.

Ma opanowaną koordynację wzrokowo-ruchową.

Uzyskujepostęp wrozwoju swoich cech motorycznych.

Doskonali własną sprawność fizyczną.

Zna wartość ruchu wterenie, rozumie potrzebę hartowania organizmu.

Jest ambitny, wytrwale dąży do celu, traktując sukces, jak równieżporażkę jako motywację do podjęcia większego wysiłku.

Aktywnie uczestniczy wzajęciach gimnastycznych, rzetelnie wykonuje wszystkie ćwiczenia.Stosujewczasie ćwiczeń samoochronę iasekurację.

Właściwie zachowuje się wsytuacji zarówno zwycięstwa, jak iporażki.

Potrafi wskazać korzyści płynące zaktywności fizycznej wterenie. Potrafisamodzielnie przygotować iprzeprowadzić rozgrzewkę. Potrafi przygotować swój organizm do wysiłku.

Potrafi przygotować zestawy ćwiczeń do gimnastyki porannej, śródlekcyjnej imiędzylekcyjnej. Wykonuje co najmniej po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane zdolności motoryczne oraz ułatwiającym utrzymanie prawidłowej postawy ciała.

Potrafi zmierzyć tętno wspoczynku ipo wysiłku.

Wykonuje próbę wielobojową składającą się zbiegu, rzutu iskoku.

Potrafi wykonać przewrót wprzód zmarszu, przewrót wtył oraz prosty układ gimnastyczny.

Potrafi wykorzystać warunki naturalne dla rekreacji.

Potrafi zpomocą pełnić funkcję sędziego na zawodach lekkoatletycznych.

Wie, jakie zmiany zachodzą worganizmie podczas wysiłku fizycznego.

Wie, jakie są zasady imetody hartowania organizmu.

Zna wartość ruchu wterenie. Wie, jakie jest znaczenie różnorodnych form aktywności.

Wie, jak bezpiecznie zorganizować zawody wposzczególnych dyscyplinach lekkiej atletyki.

Wie, jakie dobrać ćwiczenia kształtujące idoskonalące określone zdolności ruchowe. Zna pozycje wyjściowe do ćwiczeń.

Treści nauczania

Efekty kształcenia – przewidywane osiągnięcia ucznia w zakresie

postaw

umiejętności

wiadomości

Zabawy skoczne. Skoki, przeskoki, zeskoki.

Wieloskoki na różnym podłożu, jednonóż iobunóż. Wyskoki dosiężne zmiejsca izrozbiegu. Pokonywanie przeszkód skokiem wdal iwzwyż.

Wielobój zelementami biegu, skoku irzutu.

Pomiar wyników wposzczególnych dyscyplinach. Zasady organizacji zawodów lekkoatletycznych.

Zabawy ibiegi terenowe. Biegi przełajowe. Marszobiegi.

Wspinanie się na przyrządy typowe inietypowe. Zwisy, wymykiiodmyki na drążkach. Różne pozycje wyjściowe ikońcowe wćwiczeniach.

Skoki kuczne zawrotne irozkroczne na przyrządach typowych inietypowych.

Zasady bezpieczeństwa wczasie ćwiczeń gimnastycznych, asekuracja isamoasekuracja.

Aerobik, proste układy ćwiczeń wykonywane wokreślonym rytmie.

Sprawność koordynacyjna:

Ćwiczenia izabawy rozwijające sprawność wzrokowo-ruchową, wyczucie własnego ciała iszybkość reakcji. Ćwiczenia, zabawy igry kształtujące orientację.

Ćwiczenia zwinnościowe, przewroty wtył, wprzód, łączenie przewrotów, przetaczania, skłony, skrętoskłony.

Podpory przodem wklęku, tyłem zsiadu podpartego.

Ćwiczenia rozwijające umiejętność działania wróżnych płaszczyznach ina zmiennym podłożu.

Wymijanie, omijanie, przetaczanie się, przeskoki.

Wbieganie izbieganie po płaszczyznach ustawionych pod różnym kątem. Zabawy zwinnościowe. Tory przeszkód.

Ćwiczenia izabawy kształtujące orientację kinestetyczną (np. żonglerka, przyjmowanie określonych pozycji zzamkniętymi

oczyma) iprzestrzenną(np. omijanie przeszkód stałych ibędących wruchu, bieg zmapą na orientację wterenie).

Zmiany pozycji ciała ikierunku poruszania się na sygnały wzrokowo-dźwiękowe.

Chwytanie ipodrzucanie kilku przedmiotów jednocześnie. Gry izabawy szybkościowo-zwinnościowe. Kontrolowanie ułożeniaciała wprzestrzeni (przewroty, łączenie przewrotów, przetaczanie).

Przewrót wprzód zmarszu, przewrót wtył dowolnym sposobem. Równowaga. Prosty układ gimnastyczny. Proste ćwiczenia zwinnościowo-akrobatyczne (piramidy dwójkowe lub trójkowe).

Elementy gimnastyki artystycznej (dla dziewcząt).

Samodzielne opracowywanie prostych układów zzastosowaniem znanych elementów rytmiki, akrobatyki ićwiczeń zprzyborami.

Jazda na łyżwach, nartach, wrotkach, rowerze.

Sprawność morfofunkcjonalna:

Gry izabawy rozwijające wydolność układów ruchu, krążenia ioddychania.

Ćwiczenia, gry izabawy rozwijające, wzmacniające ikorygująceukład ruchu.

Uwagi o realizacji: Jak najczęściej prowadzić zajęcia w terenie. W czasie zajęć przekazywać elementy wiedzy o regionie. Zwracać uwagę na walory turystyczne i rekreacyjne terenu. Zajęcia z dys- cyplin lekkoatletycznych wprowadzać w formach zabawowych, wykorzystując naturalną chęć rywalizacji.

Elementy gimnastykipowinny wystąpićna każdych zajęciach.

Odpoczywam i bawię się

Sporty całego życia i wypoczynek

Treści nauczania

Efekty kształcenia – przewidywane osiągnięcia ucznia w zakresie

postaw

umiejętności

wiadomości

Walory sportowe irekreacyjne wybranych dyscyplin sportowych. Bierny iaktywny wypoczynek. Zasady aktywnego wypoczynku.

Różnorodne zabawy, gry ruchowe irekreacyjne – przepisy, zasady bezpiecznej organizacji wgrupie rówieśniczej. Uproszczone przepisy zabaw igier sportowych irekreacyjnych.

Pływanie:

Zabawy oswajające zwodą, ćwiczenia oddechowe iwypornościowe. Pływanie dowolne, utrzymywanie się na wodzie. Pływanie wybranym stylem na piersiach igrzbiecie. Praca rąk inóg stylem dowolnym iklasycznym na piersiach igrzbiecie. Dowolne skoki do wody na nogi.

Nurkowanie pionowe na małychgłębokościach. Zasady bezpieczeństwa zabaw wwodzie inad wodą. Zachowanie się wwypadku niebezpiecznych sytuacji wczasie zajęć wwodzie. Zabawy zelementami gry wpiłkę wodną.

Saneczkarstwo, narciarstwo, łyżwiarstwo:

Zasady bezpieczeństwa wczasie zabaw na śniegu ilodzie, zachowanie się wprzypadku zagrożenia życia lub zdrowia. Zabawy igry ruchowe na śniegu.

Zjazdy ze stoku, kierowanie, hamowanie, zjazd slalomem, zjazd zpodnoszeniemprzedmiotów, wyścigi zaprzęgów.

Kroki biegowe, zjazd na wprost iwpoprzek stoku, jazda pługiem, zatrzymanie.

Jazda wprzód zróżnym ustawieniem łyżew, przekładanka przodem, wymijanie iomijanie, zatrzymanie na jednej idwóch łyżwach.

Gry izabawy zzastosowaniem elementów techniki jazdy na sankach, łyżwach inartach.

Aktywnie uczestniczy we wszelkich zajęciach ruchowych.

Stosuje zasady bezpieczeństwa wczasie zajęć wwodzie inad wodą. Podejmuje właściwe decyzje wprzypadku zagrożenia zdrowia lub życia wczasie zajęć wwodzie inad wodą.

Aktywnie ichętnie uczestniczy we wszelkich zajęciach na świeżym powietrzu zimą.

Wykazuje inicjatywę worganizowaniu imprez rekreacyjnych isportowych dla rówieśników.

Podczas zajęć ruchowych stosuje zasady zachowania zapewniające bezpieczeństwo własne iinnych.

Współpracuje wgrupie wcelu osiągnięcia zamierzonego wyniku.

Stara się pomagać słabszym.

Dba obezpieczeństwo swoje iinnych.

Stosuje zasadęfair playwczasie wszystkich gier izabaw.

Właściwie zachowuje się wroli kibica.

Potrafi się zanurzyć cały wwodzie.

Potrafi się samodzielnie utrzymać na wodzie.

Ma opanowane podstawowe elementy jazdy na sankach, łyżwach lub nartach.

Potrafi sam zaproponować izorganizować zabawy zimowe.

Ma opanowane podstawowe elementy wybranych dyscyplin sportowych wstopniu umożliwiającym wykorzystanie ich wrekreacji. Stosuje wgrze kozłowanie piłki ze zmianą kierunku ruchu, podanie piłki oburącz ijednorącz, rzut piłki do kosza, rzut istrzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem górnym.

Potrafi się podporządkować przepisom iregułom działania.

Potrafi samodzielnie stosować nabyte wiadomości iumiejętności techniki itaktyki wczasie gry.

Potrafi zpomocą przygotować iprzeprowadzić rozgrywki klasowe iszkolne wminigrach zespołowych.

Wie, jak bezpiecznie zorganizować zajęcia rekreacyjne dla siebie iswoich rówieśników.

Rozumie potrzebę hartowania organizmu. Wie, jakie są zaletyczynnego wypoczynku na świeżym powietrzu zimą. Zna istosuje zasady bezpieczeństwa wczasie wszystkich form aktywności fizycznej.

Ma zasób umiejętności iwiadomości pozwalający na udział wzespołowych grach sportowych wrolizawodnika.

Wie, jakie gry, ćwiczenia izabawy kształtują poszczególne zdolności motoryczne ijak wpływają na funkcjonowanie jego organizmu.

Wie, wjaki sposób zrelaksować się po męczącej pracy umysłowej.

Zna zasady iwartość czynnego wypoczynku.

Zna podstawowe reguły organizowania iprzeprowadzania różnorodnych form aktywności ruchowej ocharakterze rekreacyjnym.

Tenis stołowy lub ziemny:

Sprawność techniczna: sylwetka, chwyt rakiety, praca nóg.Uderzenia dowolnym sposobem.

Przepisy uproszczonej gry isędziowanie, zasady organizacji turniejów irozgrywek.

Zespołowe minigry sportowe:

Piłka siatkowa, koszykowa, nożna iręczna. Podstawyzespołowych gier sportowych.

Zabawowe formy nauczania podstawowych elementów techniki itaktykiwgrach zespołowych. Gra szkolna iwłaściwa. Pełnienie roli organizatora, sędziego ikibica wzespołowych grach sportowych. Zasadafairplay. Ćwiczenia, gry izabawykształtujące: prawidłowe kozłowanie, kozłowanie piłki wbiegu ze zmianą kierunku ruchu, poruszanie się zpiłką ibez niej po boisku, rzuty do kosza, podania ichwyty, podanie piłki oburącz ijednorącz. Rzut lubstrzał piłki do bramki. Postawa bramkarza. Ćwiczenia, gry izabawy kształtujące właściwą postawę ciała wczasie gry, prawidłowe ułożenie ramion do odbicia dolnego igórnego. Odbicie piłki sposobem górnym. Ćwiczenia zagrywki dolnej. Gra wmałychgrupach (pary, dwójki, trójki). Ćwiczenia, gry izabawykształtujące umiejętności prowadzenia piłki wmarszu ibiegu, przyjęcia ipodania piłki dowolnym sposobem, strzały na bramkę iobronę bramki.

Rekreacja:

Jazda na rowerze – doskonalenie umiejętności, przygotowanie do zdobycia karty rowerowej. Wycieczki terenowe na rowerach. Sprawność techniczna roweru. Przepisy ruchu drogowego.

Jazda na wrotkach, nartorolkach lub desce – podstawowe elementy, zasady bezpieczeństwa.

Zabawy igry wczasie przerw śródlekcyjnych imiędzylekcyjnych. Gry izabawy rekreacyjne jako sposób wypoczynku irelaksu.

Relaks, czyli chwila codziennego wypoczynku. Formy wypoczynku wczasie wakacji. Walory sportowe irekreacyjne regionu. Ćwiczenia wterenie – podchody, patrolowanie, zwiady, tropienie; określanie stron świata według słońca izegarka; określanie azymutu; orientowanie iczytanie mapy turystycznej; marsz ulicami miasta wyznaczoną trasą; zawody wocenie odległości; obserwacja środowiska.

Uczestniczy wpozalekcyjnychdziałaniach rekreacyjnych organizowanych przez szkołę.

Wykazuje się stałą aktywnością fizyczną wczasie wolnym (rekreacyjną, sportową, turystyczną).

Dba oswoje ciało izdrowie.

Rozumie sprzeczność pomiędzy uprawianiem sportu auzależnieniami.

Potrafi zaproponować izorganizować dla siebie iswoich rówieśników różnorodne, bezpiecznegry izabawy rekreacyjne, stosując przepisy wformie uproszczonej.

Dbam o swoje zdrowie i bezpieczeństwo

Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista

Treści nauczania

Efekty kształcenia – przewidywane osiągnięcia ucznia w zakresie

postaw

umiejętności

wiadomości

Organizacja ibezpieczeństwo wtrakcie wszelkich zajęć ruchowych. Zasady bezpiecznego uczestnictwa wzajęciach rekreacyjnych isportowych (indywidualnie igrupowo).

Bezpieczne korzystanie ze sprzętu sportowego. Przepisy używania przyborów i sprzętu sportowego, regulaminy korzystania z obiektów sportowych.

Właściwe przygotowanie do zajęć ruchowych (ubiór, rozgrzewka, wybór bezpiecznego miejsca).

Reguły organizacji zabaw i gier, wybór bezpiecznego miejsca zabaw. Przepisy zabaw i gier sportowych.

Samodyscyplina, asekuracja i samoasekuracja.

Gimnastyka poranna, ćwiczenia śródlekcyjne i międzylekcyjne.

Ćwiczenia kształtujące indywidualne, z partnerem, z przyborem i bez. Proste ćwiczenia zwinnościowo-akrobatyczne.

Wspinanie po linie zgodnie z indywidualnymi możliwościami.

Bezpieczna droga do szkoły, podstawowe przepisy ruchu drogowego (samodzielne uczestnictwo w ruchu drogowym w roli pieszego i rowerzysty). Przygotowanie do zdobycia karty rowerowej.

Podstawowe nawyki higieniczne (czystość ubrania iciała, troska owłasne ciało). Hartowanie ciała przez częste uczestniczenie w zajęciach na świeżym powietrzu, uprawianie sportów zimowych, podejmowanie aktywności ruchowej bez względu na pogodę.

Dostosowanie ubioru do warunków atmosferycznych i rodzaju zajęć (zmiana stroju po zajęciach ruchowych).

Wypadki i urazy w czasie zajęć ruchowych, zasady udzielania pierwszej pomocy (zranienia, stłuczenia, zwichnięcia).

Zachowanie się w nagłych wypadkach (sposoby wzywania pomocy, pogotowia ratunkowego, straży pożarnej, policji).

Stosuje zasady bezpiecznego uczestnictwa we wszelkich formach aktywności ruchowej. Bezpiecznie korzysta ze sprzętu i przyborów sportowych.

Stosuje samoasekurację, samokontrolę i samodyscyplinę w czasie zajęć ruchowych.

Dba o własne ciało i zdrowie. Prowadzi higieniczny i zdrowy tryb życia.

Unika sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu.

W życiu codziennym stosuje prawa ergonometrii.

Dostrzega grożące niebezpieczeństwo, rozpoznaje przyczyny oraz okoliczności wypadków i urazów w czasie zajęć ruchowych.

Stosuje samoasekurację i samokontrolę w czasie ćwiczeń. W bezpieczny sposób organizuje dla siebie i innych wszelkie zajęcia ruchowe. Stosuje zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w górach.

Potrafi wybrać bezpieczne miejsce zabawy.

Potrafi dostrzec grożące niebezpieczeństwo, podjąć działania zapewniające bezpieczeństwo sobie i innym. Potrafi udzielić pierwszej pomocy i właściwie się zachować w sytuacjach zagrażających życiu i zdrowiu.

Potrafi się właściwie przygotować do zajęć.

Umie dobrać strój i obuwie sportowe do ćwiczeń, w zależności od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

Potrafi zorganizować z pomocą wycieczkę pieszą lub rowerową dla siebie i swoich rówieśników.

Potrafi czytać mapę turystyczną, posługiwać się rozkładami jazdy pociągów i autobusów.

Umie bezpiecznie uczestniczyć w ruchu drogowym oraz zachować się w czasie zajęć szkolnych i w czasie wypoczynku w różnych środowiskach.

Potrafi bezpiecznie korzystać ze sprzętu i urządzeń sportowych.

Wie, jakie są zasady bezpiecznego uczestnictwa we wszystkich formach aktywności ruchowej.

Wie, jak udzielić pierwszej pomocy i jak wezwać pomoc w sytuacjach zagrażających życiu lub zdrowiu.

Zna podstawowe przepisy ruchu drogowego.

Zna sposoby postępowania w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia.

Zna zasady bezpiecznego organizowania wszelkich zajęć ruchowych.

Wie, jakie są zasady bezpiecznego zachowania się w górach i nad wodą, zna sposoby ochrony przed nadmiernym nasłonecznieniem.

Wie, jakie zagrożenia wynikają z uprawiania niektórych dyscyplin sportowych.

Wpływ aktywności ruchowej na organizm.

Walory rekreacyjno-sportowe najbliższej okolicy. Wycieczki jednodniowe, turystyka. Biegi i marsze na orientację, podchody, zwiady, tropienie, zgadywanka terenowa. Orientacja w terenie. Szacunkowe pomiary dużych odległości, zabawy i gry z elementami tropienia. Szkolna ścieżka zdrowia.

Zagrożenia związane z uprawianiem niektórych dyscyplin sportu. Wskazania i przeciwwskazania w uprawianiu sportu.

Zdrowe nawyki. Wykorzystanie w życiu codziennym praw ergonometrii. Trening interwałowy.

Potrafi samodzielnie ułożyć dostosowane do własnych możliwości zestawy ćwiczeń gimnastyki porannej i relaksującej.

Trening czyni mistrza

Sport

Treści nauczania

Efekty kształcenia – przewidywane osiągnięcia ucznia w zakresie

postaw

umiejętności

wiadomości

Zasady organizacjiisędziowanie wwybranych dyscyplinach sportowych.

Rozgrywki sportowe według systemu każdy zkażdym.

Wykorzystanie wgrze poznanych elementów techniki itaktyki.

Podstawowe przepisyzespołowych gier sportowych.

Organizacjazawodów klasowychiogólnoszkolnych wwybranych dyscyplinach sportu oraz udział w nich.

Pełnienie roli organizatora, sędziego, zawodnikaikibica wzespołowych grach sportowych.

Zasadafair play, uczciwa rywalizacja.

Kultura kibicowania idopingowania swoich faworytów.

Kluby sportowe, zawodnicy, rozgrywki wregionie, Polsce iświecie. Symbole olimpijskie izasady olimpizmu, P. de Coubertin. Przestrzeganie ustalonych reguł wtrakcie rywalizacji sportowej.

Lekkoatletyka:

Przepisy poszczególnych konkurencji lekkoatletycznych.

Organizacja zawodów lekkoatletycznych.

Biegi płaskie, krótkie (60 m). Biegi przełajowe (do 1000 m dziewczęta ido 1500 m chłopcy). Sztafety (4 x 60 m).

Skoki wdal. Rzuty piłeczką palantową. Pomiar iocena wyników.

Gry zespołowe:

Podstawowe założenia taktyki wgrach zespołowych. Wykorzystanie wgrze szkolnej poznanych elementów techniki itaktyki. Organizacja klasowych rozgrywek sportowych wgrach zespołowych. Systemy rozgrywek.

Bierze udział wklasowych iszkolnych zawodach sportowych.

Wykazuje zainteresowanie wybraną dyscypliną sportu, na bieżąco śledzi wydarzenia sportowe wkraju ina świecie.

Nie wykorzystuje przewagi losowej.

Przestrzega zasadyfair play. Panuje nad swoimi emocjami, przekłada radość zrywalizacji sportowej nad jej rezultat. Dziękuje za wspólną grę.

Właściwie się zachowuje zarówno wroli zawodnika, jak ikibica. Podporządkowuje się decyzjom sędziego.

Wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł wtrakcie rywalizacji sportowej. Przestrzega zasad olimpizmu wsporcie iżyciu codziennym.

Rozumie związek pomiędzypodejmowanym wysiłkiem treningowym aosiągnięciami wsporcie.

Potrafi zpomocą nauczyciela zorganizować ibezpiecznie przeprowadzić zrówieśnikamirozgrywki wposzczególnych dyscyplinach sportowych. Pełni rolę zawodnika, sędziego ikibica na zawodach sportowych.

Potrafi się podporządkować przepisom iregułom działania. Potrafi wyjaśnić zasady kulturalnego kibicowania.

Potrafi poprawnie wykonać podstawowe elementy techniki izastosować wdziałaniu zasady taktyki wwybranych dyscyplinach sportowych.

Wie, co oznaczają olimpijskie symbole, zna tradycję ruchu olimpijskiego.

Ma zasób wiadomości pozwalający na udział wwybranych dyscyplinachsportowych wrolizawodnika ikibica. Zna przepisy wybranych dyscyplinsportowych.

Zna zasady kulturalnego zachowania się na imprezach sportowych jako kibic izawodnik. Zna zasady pomiaru wyników ioceny rezultatu wkonkurencjach olimpijskich.

Uwagi o realizacji:Zwrócićbaczną uwagę na właściwe zachowanie się ucznia w czasie imprez sportowych – zarówno w roli zawodnika, jak i kibica.

W każdym roku nauki utrwalać nabyte już umiejętności i kształcić nowe w zależności od poziomu opanowania wcześniejszych. Rozwijać zainteresowania wybraną dyscypliną sportową przez przygotowanie gazetek tematycznych, spotkania z zawodnikami, wyjścia na zawody, wspólne oglądanie transmisji sportowych, śledzenie na bieżąco wydarzeń sportowych w kraju i na świecie.

Muzyka łagodzi obyczaje

Taniec

Treści nauczania

Efekty kształcenia – przewidywane osiągnięcia ucznia w zakresie

postaw

umiejętności

wiadomości

Zabawy z muzyką i śpiewem.

Ruch